Cân nhắc phạm vi áp dụng cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật
Tán thành việc cần thiết ban hành Nghị quyết, tuy nhiên, không ít ý kiến đề xuất, cân nhắc phạm vi áp dụng cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, tại phiên họp sáng 23/6, Quốc hội Thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Tán thành việc cần thiết ban hành Nghị quyết, tuy nhiên, theo đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh, tên gọi của Nghị quyết vẫn chung chung, không phản ảnh được bản chất là cơ chế tạm thời để tháo gỡ khó khăn trước mắt, chứ không phải là khung khổ để áp dụng lâu dài.
“Nếu không xác định rõ điều này ngay trong tên Dự thảo Nghị quyết thì vô hình trung làm mờ thời gian và phạm vi áp dụng giới hạn”, đại biểu nhìn nhận.
Đồng thời đề nghị, điều chỉnh tên Nghị quyết theo hướng “Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế tạm thời xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật”.
Cùng với vấn đề đã nêu, đại biểu cũng cho rằng, Dự thảo Nghị quyết nêu khá chung chung, không rõ văn bản nào đang vướng mắc, giải pháp xử lý như thế nào.
Do đó, đại biểu đề nghị Bộ Tư pháp hoặc Văn phòng Chính phủ công bố định kỳ văn bản nào đang vướng mắc, dự kiến xử lý để đảm bảo sự minh bạch, rõ ràng, tránh lạm dụng.
Đồng quan điểm, quan tâm đến những vướng mắc ở địa phương, nhất là trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính, tham gia thảo luận, đại biểu Lê Xuân Thân – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa đề nghị, quy định cơ chế dành cho thường trực HĐND cấp tỉnh thẩm quyền tương tự như Ủy ban Thường vụ Quốc hội ở địa phương để tháo gỡ nhanh những vướng mắc do văn bản pháp luật mà địa phương ban hành.
Cùng với đó, liên quan quy định xem xét miễn trách nhiệm cho cán bộ nếu không vụ lợi, đại biểu cũng đề nghị, làm rõ tiêu chí, chẳng hạn như phải có văn bản của cơ quan thanh tra, kiểm tra xác định cán bộ không có vi phạm pháp luật.
Ngoài các nội dung đã nêu, tham gia thảo luận, một số ý kiến cũng đề nghị, Dự thảo Nghị quyết cần được định lượng hoặc định tính rõ ràng hơn để tránh vận dụng chủ quan, đồng thời bổ sung thêm các nguyên tắc để việc điều chỉnh không làm phát sinh mâu thuẫn mới.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Sửu – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Huế, việc bổ sung quy định “bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất của hệ thống pháp luật” vào nguyên tắc tại khoản 1 Điều 3 của Dự thảo Nghị quyết là hoàn toàn phù hợp, cần thiết và có ý nghĩa đảm bảo chất lượng, tính bền vững trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật…
Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, cơ chế, chính sách được đề xuất cần làm rõ và diễn đạt chặt chẽ yếu tố đảo đảm và tăng cường quyền, lợi ích hợp pháp của mọi tổ chức, cá nhân, đặc biệt các nhóm yếu thế.
“Hiến pháp 2013 khẳng định các quyền cơ bản, đặc biệt tại các điều: 14 (quyền con người), 32 (quyền sở hữu), 33 (quyền tự do kinh doanh), 34 (an sinh xã hội). Pháp luật phải đi trước và mở đường cho các quyền này được thực thi, không chỉ bảo vệ mà còn tạo điều kiện thực tế để các chủ thể (gồm cả tổ chức xã hội, nhóm yếu thế như người nghèo, người dân tộc thiểu số, trẻ em, phụ nữ, người khuyết tật,...) vươn lên”, đại biểu bày tỏ.
Đồng thời cho hay, minh bạch, đơn giản hóa thủ tục hành chính, bảo đảm người dân, doanh nghiệp có thể tiếp cận, hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình; ngăn chặn nguy cơ “lạm quyền”, “nhũng nhiễu” do thủ tục phức tạp mập mờ; tăng ứng dụng công nghệ số, công khai quy trình xử lý trên cổng dịch vụ công quốc gia; phát triển môi trường pháp lý thuận lợi, công bằng nhắm đến nền pháp luật kiến tạo, không chỉ tháo gỡ vướng mắc mà còn nuôi dưỡng đổi mới sáng tạo, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, môi trường đầu tư thông thoáng, công bằng cho mọi chủ thể.
Đại biểu cho rằng, chính sách pháp luật phải hỗ trợ, trao quyền thay vì kiểm soát, ngăn cấm không cần thiết. Khi áp dụng nguyên tắc này trong lập pháp góp phần hạn chế lạm quyền, phòng chống tham nhũng, thúc đẩy cải cách thể chế, bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của mọi chủ thể; đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia...
Từ đó, đại biểu đề nghị, điều chỉnh khoản 5 Điều 3 Dự thảo Nghị quyết theo hướng: Bảo đảm và tăng cường quyền, lợi ích hợp pháp của mọi tổ chức, cá nhân, nhất là người dân, doanh nghiệp, các nhóm dễ bị tổn thương; không làm tăng gánh nặng hoặc phát sinh trách nhiệm bất hợp lý; minh bạch, đơn giản hóa thủ tục hành chính; phát triển môi trường pháp lý thuận lợi, công bằng.