Việt Nam sẵn sàng “làm tổ” đón "đại bàng" Mỹ

Không chỉ là một sự kiện kỷ niệm 30 năm quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ, diễn đàn đã mở ra những tầm nhìn chiến lược, khơi gợi kỳ vọng về một miền Trung bứt phá trong bản đồ đầu tư toàn cầu.

Từ góc nhìn khu vực đến lợi thế vùng trọng điểm

Không phải ngẫu nhiên miền Trung được chọn là “tâm điểm” của cuộc đối thoại chiến lược này. Với vị trí địa lý tiếp giáp biển Đông, sở hữu hệ thống cảng nước sâu, hạ tầng đang dần hoàn thiện và đặc biệt là môi trường sống thân thiện, khu vực này đang hội tụ đầy đủ các yếu tố để trở thành cực tăng trưởng mới không chỉ của Việt Nam, mà còn của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Sự hiện diện của đại diện các tổ chức như AmCham Vietnam, RMAC Advisory, Xylem Capital hay Marvell Technology tại diễn đàn lần này cho thấy giới đầu tư Mỹ đã sẵn sàng chuyển từ “tiềm năng” sang “thực tế”. Họ không chỉ tìm kiếm cơ hội, mà đang đòi hỏi môi trường đầu tư minh bạch, chính sách dài hạn và cơ sở hạ tầng đồng bộ để rót vốn quy mô lớn vào miền Trung.

Ông Richard Mclellan - Giám đốc điều hành RMAC Advisory nhận định rằng miền Trung hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng phát triển năng lượng và tài chính nếu tận dụng hiệu quả dòng vốn Mỹ. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn cảnh báo về rào cản pháp lý và tài chính khiến nhiều doanh nghiệp còn “ngần ngại”.

Ở một góc nhìn tương đồng, ông Matthew McGarvey - đồng sáng lập Xylem Capital nhấn mạnh, miền Trung đang đứng trước nhu cầu năng lượng bùng nổ nhưng thiếu mô hình tài chính phù hợp. Cơ hội là có thật, nhưng nếu không có tầm nhìn tổng thể vượt ra khỏi ranh giới địa phương, bài toán phát triển bền vững khó lòng giải được.

Tín hiệu đáng mừng là các bên đã không chỉ bàn đến đầu tư hạ tầng cứng, mà còn hướng tới “hạ tầng mềm”, đặc biệt là nguồn nhân lực. Trong chuỗi các phiên thảo luận, giáo dục và đào tạo được nhắc đến với tần suất dày đặc. Điều này cho thấy để miền Trung trở thành trung tâm sản xuất công nghệ cao hay công nghiệp bán dẫn, cần hơn cả những nhà máy, đó là những con người sẵn sàng vận hành và sáng tạo.

Ông Lê Quang Đạm - Tổng giám đốc Marvell Technology Việt Nam nêu rõ: “Sinh viên Việt Nam rất xuất sắc về khoa học kỹ thuật nhưng còn thiếu chuyên sâu về bán dẫn. Chúng tôi không thể chỉ chờ đợi nguồn lực sẵn có mà phải chủ động xây dựng từ nền móng - đó là các trường đại học”.

Đại học Đà Nẵng, với vị thế là trường đại học trọng điểm khu vực, đang có cơ hội vàng để hợp tác với các tập đoàn toàn cầu nhằm phát triển chương trình đào tạo kỹ sư bán dẫn chuyên sâu. Đây không chỉ là đầu tư cho giáo dục, mà là đầu tư cho tương lai nền kinh tế miền Trung.

Từ cam kết đến hành động

Điều dễ nhận thấy là các nhà đầu tư Mỹ không thiếu khát vọng hay vốn liếng. Họ đang chờ đợi một hệ sinh thái đầu tư mà ở đó, chính quyền đóng vai trò “bà đỡ”, pháp luật là điểm tựa, còn con người là trung tâm. Những cam kết từ chính quyền Đà Nẵng về phát triển khu thương mại tự do, trung tâm tài chính, cảng biển… là tín hiệu tích cực, nhưng cần nhanh chóng chuyển thành hành động cụ thể.

Miền Trung đã có Đà Nẵng như một trung tâm động lực, Huế với tiềm năng văn hóa và công nghệ thông tin, Quảng Nam với thế mạnh công nghiệp ô tô và du lịch, Quảng Ngãi, Bình Định đang trỗi dậy trong lĩnh vực năng lượng… Vấn đề đặt ra là làm sao để các địa phương không phát triển rời rạc mà trở thành một "cụm liên kết vùng" thống nhất về chiến lược, đồng bộ về cơ chế.

Như ông McGarvey chia sẻ, cần một tầm nhìn không chỉ ở quy mô tỉnh thành mà phải ở cấp vùng, thậm chí xuyên quốc gia để kết nối hạ tầng, vốn và chiến lược dài hạn. Mô hình hợp tác công - tư (PPP), các cơ chế thử nghiệm đặc thù (sandbox), và sự phối hợp linh hoạt giữa chính quyền và khu vực tư nhân cần được thúc đẩy mạnh mẽ.

Không thể phủ nhận rằng 30 năm quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ đã tạo ra nền tảng vững chắc cho các hoạt động hợp tác kinh tế. Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai và nhà đầu tư nước ngoài quan trọng của Việt Nam. Tuy nhiên, sự hiện diện đầu tư của Mỹ tại miền Trung vẫn còn khá khiêm tốn so với tiềm năng thực sự.

Diễn đàn lần này chính là một lời mời gọi, một tuyên ngôn cho thấy miền Trung đã sẵn sàng "đón đại bàng". Nhưng để đại bàng không chỉ “bay qua” mà còn chọn “làm tổ”, cần tiếp tục cải cách thể chế, nâng cấp hạ tầng, đầu tư vào con người, nhất là giới trẻ, lực lượng trí thức và doanh nhân khởi nghiệp.

Với sự quan tâm ngày càng sâu rộng từ các nhà đầu tư Mỹ, cùng những chuyển động quyết liệt từ chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp, miền Trung đang đứng trước thời cơ có một không hai. Một thời cơ để vươn lên, xứng đáng là nơi khởi nguồn của đổi mới sáng tạo, của công nghệ cao, của giáo dục và năng lượng xanh.

Hành trình ấy sẽ không dễ dàng. Nhưng nếu có quyết tâm, tầm nhìn và sự đồng hành giữa nhà nước - doanh nghiệp - nhà trường - nhà đầu tư, miền Trung hoàn toàn có thể trở thành điểm sáng kinh tế mới trên bản đồ châu Á, như chính kỳ vọng của những người đã chọn Đà Nẵng là điểm dừng chân chiến lược cho tương lai.

Nguyễn Thu Hà