Thuế quan Mỹ thử thách quan hệ Nga – Ấn Độ

Ngày 30/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa có thêm các biện pháp trừng phạt liên quan đến việc Ấn Độ mua dầu và vũ khí từ Nga, bên cạnh việc tuyên bố thuế quan mới.

Đáng chú ý, động thái này diễn ra chỉ một ngày sau khi ông rút ngắn thời hạn để Nga đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Ukraine, làm tăng áp lực lên các bên đang có quan hệ thương mại với Moscow.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump tuyên bố: “Tôi không quan tâm Ấn Độ làm gì với Nga. Họ có thể kéo nền kinh tế èo uột của họ xuống cùng nhau.”

Quan hệ Nga – Ấn Độ: Sự tương tác 2 chiều

Theo các nhà phân tích, mức thuế 25% của Mỹ đối với hàng hóa Ấn Độ là một bất ngờ và mang nhiều màu sắc chính trị hơn thương mại. Washington từ lâu đã xem các giao dịch dầu mỏ giữa Ấn Độ và Nga là sự ủng hộ ngầm cho Moscow, khiến các lệnh trừng phạt đối với Nga trở nên kém hiệu quả.

Ấn Độ và Nga có quan hệ ngoại giao vững chắc từ thời Chiến tranh Lạnh. Dù theo đuổi chính sách không liên kết, Ấn Độ đã xích lại gần Nga khi Mỹ ủng hộ Pakistan trong cuộc chiến năm 1971. Quan hệ song phương được củng cố qua các lĩnh vực chiến lược như không gian, năng lượng hạt nhân và quốc phòng.

Trong những năm gần đây, kể cả khi quan hệ với Mỹ dần cải thiện, Ấn Độ vẫn đồng thời duy trì liên kết chặt chẽ với cả Washington và Moscow. Đặc biệt, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có mối quan hệ cá nhân thân thiết với Tổng thống Nga Vladimir Putin, thể hiện qua chuyến thăm Nga vào tháng 10 năm ngoái, trong khi ông Putin dự kiến sẽ đến thăm Ấn Độ cuối năm nay.

Tính đến hết tháng 3/2025, thương mại song phương giữa Ấn Độ và Nga đạt kỷ lục 68,7 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Ấn Độ chỉ chiếm 4,9 tỷ USD, còn nhập khẩu từ Nga lên tới 63,8 tỷ USD. Các lĩnh vực đầu tư chủ chốt từ Nga vào Ấn Độ gồm dầu khí, hóa dầu, ngân hàng và thép; trong khi Ấn Độ chủ yếu đầu tư vào dầu khí và dược phẩm tại Nga.

Năng lượng Nga - nguồn sống giá rẻ của Ấn Độ

Trước chiến tranh ở Ukraine, Ấn Độ chỉ mua 1% dầu thô từ Nga, nhưng đến nay con số này đã tăng lên khoảng 35%. Dầu Nga rẻ hơn so với thị trường khiến nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho quốc gia tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới.

Nếu phải rời bỏ dầu Nga, Ấn Độ sẽ quay lại các nhà cung cấp Trung Đông như Saudi Arabia, theo các nhà phân tích.

Bên cạnh đó, Nga vẫn là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Ấn Độ, với các sản phẩm như máy bay chiến đấu, xe tăng và tên lửa, theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI). Hai nước cũng hợp tác sản xuất súng trường Kalashnikov cho quân đội Ấn Độ.

Tuy nhiên, Ấn Độ đang từng bước giảm phụ thuộc vào vũ khí Nga. Trong vài năm qua, không có hợp đồng lớn mới nào được ký kết và việc giao hàng S-400 bị chậm trễ càng thúc đẩy xu hướng này. Đáng chú ý, Ấn Độ đã ký hợp đồng mua hơn 24 tỷ USD vũ khí từ Mỹ, bao gồm trực thăng, máy bay vận tải, pháo, và đang cân nhắc thêm các trang bị công nghệ cao.

Ấn Độ sẽ phải đánh đổi với giá nào?

Theo ngân hàng Standard Chartered, nếu Ấn Độ ngừng hoàn toàn việc mua dầu từ Nga, chi phí nhập khẩu có thể tăng từ 4 đến 6,5 tỷ USD mỗi năm. Nếu giá dầu tăng được chuyển toàn bộ cho người tiêu dùng, lạm phát có thể tăng thêm 3–5 điểm cơ bản, trong khi tăng trưởng GDP chỉ giảm nhẹ khoảng 4–5 điểm cơ bản.

Tuy vậy, tác động thực tế còn phụ thuộc vào diễn biến giá dầu toàn cầu khi nguồn cung Nga sụt giảm.

Quan hệ thân thiết giữa Ấn Độ và Nga luôn là điểm gây khó chịu cho Mỹ, đặc biệt khi Washington muốn kéo New Delhi về phía mình tại châu Á – Thái Bình Dương. Dù chính phủ Ấn Độ khẳng định vẫn cam kết với một thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ, họ chưa đưa ra phản ứng rõ ràng về lời đe dọa của ông Trump.

Theo Bloomberg Economics, hành động của ông Trump có thể làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ Mỹ - Ấn Độ đúng thời điểm nhạy cảm, nhất là sau căng thẳng gần đây giữa Ấn Độ và Pakistan. Nếu bế tắc kéo dài, nó có thể ảnh hưởng đến hợp tác quốc phòng và công nghệ giữa hai cường quốc, đồng thời làm xoay chuyển các chính sách địa chính trị trong khu vực.

Nam Trần