Xuất nhập khẩu Việt Nam bứt phá giữa thách thức toàn cầu

Xuất nhập khẩu duy trì sức bật mạnh

Theo số liệu sơ bộ từ Cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất khẩu trong nửa đầu tháng 8 đạt 20,06 tỷ USD, trong đó riêng khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đóng góp tới 15,73 tỷ USD.

Các mặt hàng chủ lực duy trì tốc độ tăng trưởng tốt, đặc biệt là nhóm công nghiệp chế biến. Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 4,59 tỷ USD; điện thoại và linh kiện đạt 2,48 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 2,44 tỷ USD. Bên cạnh đó, dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ cũng đóng góp hàng tỷ USD, tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong rổ hàng xuất khẩu.

Ở nhóm nông, thủy sản, nhiều mặt hàng tiếp tục khẳng định chỗ đứng trong cán cân thương mại. Xuất khẩu thủy sản đạt 482 triệu USD, rau quả đạt 379 triệu USD. Đáng chú ý, cà phê xuất khẩu hơn 1,1 triệu tấn, kim ngạch lên tới 6,24 tỷ USD, trong khi gạo đạt 5,88 triệu tấn với trị giá 3 tỷ USD. Hạt điều mang về 446 triệu USD, còn cao su và xơ, sợi dệt lần lượt đạt 1 tỷ USD và 1,18 tỷ USD.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp đã giúp duy trì đà tăng trưởng bất chấp biến động. Ông cho biết, đến cuối tháng 7, xuất khẩu rau quả đạt 3,8 tỷ USD; riêng tháng 8 dự kiến bổ sung thêm 700 – 800 triệu USD, nâng tổng kim ngạch 8 tháng đầu năm lên khoảng 4,5 tỷ USD.

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu nửa đầu tháng 8 đạt 20,29 tỷ USD, trong đó khu vực FDI chiếm 14,93 tỷ USD.

Các nhóm hàng nhập khẩu lớn bao gồm: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 7,28 tỷ USD; máy móc, thiết bị và phụ tùng đạt 2,81 tỷ USD; điện thoại và linh kiện đạt 512,8 triệu USD. Riêng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu gần 128,4 triệu USD (6.797 chiếc), trong khi linh kiện và phụ tùng ô tô đạt 231,4 triệu USD.

Nhóm nhiên liệu, năng lượng tiếp tục chiếm tỷ trọng cao. Việt Nam nhập khẩu 6,49 triệu tấn xăng dầu, trị giá hơn 4,43 tỷ USD; 8,61 triệu tấn dầu thô, trị giá 4,83 tỷ USD; và 1,94 triệu tấn khí đốt hóa lỏng, tương ứng 1,23 tỷ USD.

Một số nông sản nhập khẩu cũng đáng chú ý: ngô hơn 6,12 triệu tấn (1,57 tỷ USD); lúa mì 3,43 triệu tấn (920,8 triệu USD); đậu tương 1,68 triệu tấn (778,4 triệu USD); rau quả 117 triệu USD.

Tính từ đầu năm đến 15/8, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 282,6 tỷ USD, trong khi nhập khẩu đạt gần 272,6 tỷ USD. Như vậy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đã đạt 555,2 tỷ USD chỉ sau 7 tháng rưỡi, đưa Việt Nam tiếp tục duy trì cán cân thương mại tích cực.

Kết quả này phản ánh vai trò then chốt của khu vực FDI và nhóm công nghiệp chế biến, đồng thời cho thấy nỗ lực vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp nội địa.

“

Mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025: 8,3 – 8,5%.

"Đòn bẩy" từ chính sách “đi cùng doanh nghiệp”

Theo các chuyên gia thương mại, thành quả trên có được từ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Chính phủ, Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan đã liên tục tháo gỡ rào cản, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và đa dạng hóa thị trường. Từ việc đàm phán thuế quan, cảnh báo thị trường, chống gian lận xuất xứ cho đến hỗ trợ thủ tục hành chính, tất cả đều nhằm mục tiêu giữ vững đà tăng trưởng xuất khẩu bền vững.

Tuy nhiên, song hành cùng bứt phá là thách thức ngày càng lớn từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Tính đến nay, hàng hóa Việt Nam đã phải đối mặt với hàng trăm vụ điều tra từ đối tác nước ngoài, trải rộng từ chống bán phá giá, chống trợ cấp đến chống lẩn tránh thuế. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết: doanh nghiệp phải minh bạch hơn, chủ động hơn và tuân thủ chặt chẽ tiêu chuẩn quốc tế.

Bộ Công Thương đã triển khai loạt giải pháp đồng bộ như cảnh báo sớm, công bố danh mục hàng hóa có nguy cơ bị điều tra, tổ chức tập huấn pháp lý và kiên quyết chống gian lận xuất xứ. Chỉ sự minh bạch mới giúp hàng Việt trụ vững ở các thị trường khó tính.

Theo ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), doanh nghiệp cần coi việc tuân thủ chất lượng, tiêu chuẩn môi trường và xuất xứ hàng hóa là điều kiện tiên quyết. Ông nhấn mạnh đầu tư công nghệ, cải thiện quản trị sẽ là chìa khóa gia tăng tính cạnh tranh.

Song song, việc tận dụng cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang mở ra cánh cửa mới. Số lượng giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa tăng liên tục, phản ánh doanh nghiệp Việt ngày càng chủ động khai thác ưu đãi thuế quan. Tuy nhiên, để tối ưu, doanh nghiệp cần cập nhật thường xuyên rào cản thương mại, đầu tư công nghệ xanh và tham gia sâu hơn vào thương mại điện tử xuyên biên giới.

Cùng với đó, xu hướng xanh hóa sản xuất đang lan tỏa mạnh. Nhiều doanh nghiệp dệt may, giấy, nông sản hay điện tử đã đầu tư năng lượng tái tạo, dây chuyền sạch nhằm giảm phát thải, tiết kiệm chi phí và đáp ứng tiêu chuẩn bền vững. Đây sẽ là lợi thế cạnh tranh quan trọng để hàng Việt khẳng định thương hiệu tại các thị trường khó tính.

“

Mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 từ 8,3 - 8,5% và hướng tới mức 2 con số trong những năm tiếp theo đòi hỏi xuất khẩu phải tiếp tục đóng vai trò đầu tàu.

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: cần đổi mới xúc tiến thương mại, phát triển thương mại điện tử xuyên biên giới, kết nối doanh nghiệp nội với FDI và tận dụng tối đa ưu đãi từ các FTA hiện có.

Đồng thời, Bộ trưởng cũng yêu cầu đẩy mạnh đàm phán để mở thêm thị trường xuất khẩu, ưu tiên tín dụng cho doanh nghiệp, khuyến khích xuất khẩu chính ngạch gắn với xây dựng thương hiệu. Các hiệp hội ngành hàng cũng cần tham gia phản biện chính sách, tăng cường đào tạo kỹ năng thâm nhập thị trường và phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý.

Có thể khẳng định, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 555,2 tỷ USD sau 7 tháng rưỡi, xuất nhập khẩu Việt Nam tiếp tục là điểm sáng trong bức tranh kinh tế 2025. Sức bật đến từ sự phối hợp nhịp nhàng giữa doanh nghiệp năng động và chính sách quyết liệt của Chính phủ.

Trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động, việc duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, song hành cùng kiểm soát rủi ro phòng vệ thương mại, sẽ là chìa khóa để Việt Nam không chỉ “cán đích” mà còn bứt phá mạnh mẽ hơn trong những năm tới.

Hằng Thy