Trung Quốc tham vọng định hình năng lượng thông minh toàn cầu
Trung Quốc có kế hoạch kết hợp công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng như một phần của chiến lược "AI Plus" mới.
Cơ quan hoạch định kinh tế hàng đầu Trung Quốc cam kết triển khai ít nhất 5 mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) chuyên biệt cho từng ngành trong lĩnh vực năng lượng, trong bối cảnh Bắc Kinh đang nỗ lực tích hợp nhanh chóng công nghệ tiên tiến này vào lưới điện cũng như các ngành than đá, dầu mỏ và khí đốt.
Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) Trung Quốc đặt mục tiêu giới thiệu một khung tích hợp AI vào ngành năng lượng trước năm 2027 với mục tiêu tăng cường liên kết giữa năng lực tính toán và điện năng, thúc đẩy đột phá trong các công nghệ cốt lõi và mở rộng ứng dụng công nghệ AI.
Trong một văn bản chính sách được công bố cùng với Cục Quản lý Năng lượng Quốc gia vào thứ Hai, NDRC cho biết sẽ xác định hơn 10 dự án thí điểm có tính cạnh tranh và khả năng nhân rộng, đồng thời phát triển 100 kịch bản ứng dụng. Mục tiêu là đưa Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về ứng dụng AI trong lĩnh vực năng lượng vào năm 2030.
Là một phần trong sáng kiến "AI Plus" nhằm lan tỏa công nghệ tiên tiến này trên toàn lĩnh vực sản xuất và dịch vụ, cơ quan quản lý năng lượng kêu gọi ngành năng lượng đi đầu trong việc áp dụng AI, viện dẫn "nền tảng số vững chắc, dữ liệu chất lượng cao và kịch bản ứng dụng phong phú".
Hai cơ quan này cũng công bố kế hoạch thành lập các nền tảng nghiên cứu và đổi mới AI trong ngành năng lượng, đồng thời đào tạo đội ngũ chuyên gia có chuyên môn kết hợp cả trong lĩnh vực năng lượng và AI.
Trung Quốc xác định 8 lĩnh vực ứng dụng chính, bao gồm dự báo cung cầu điện, chẩn đoán lưới điện thông minh và bảo trì thiết bị theo phương pháp dự đoán; đồng thời nhấn mạnh việc ứng dụng AI trong các lĩnh vực như xây dựng các dự án thủy điện ở vùng cao và lạnh, quản lý các hồ chứa lớn, cải thiện dự báo thời tiết và thủy văn, tăng cường cảnh báo an toàn hạt nhân và tối ưu hóa sử dụng nhiên liệu trong các nhà máy nhiệt điện.
Trung Quốc đang đẩy mạnh việc sử dụng AI trong sản xuất để thúc đẩy tăng trưởng. Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) cho biết sẽ đề xuất đưa việc nâng cấp công nghiệp dựa trên công nghệ vào Kế hoạch 5 năm lần thứ 15, bản quy hoạch phát triển chính của quốc gia cho giai đoạn 2026 đến 2030.
Trước đó, Bộ trưởng MIIT Lý Lạc Thành cho biết Trung Quốc sẽ ưu tiên AI, robot và các lĩnh vực mới nổi khác trong kế hoạch 5 năm tới, đồng thời đảm bảo tỷ trọng ngành sản xuất ở mức hợp lý.
Giới quan sát cho rằng, việc Trung Quốc chủ động tích hợp AI vào lĩnh vực năng lượng không chỉ cho thấy tham vọng dẫn đầu toàn cầu trong công nghệ mà còn phản ánh sự thay đổi chiến lược trong cách tiếp cận năng lượng từ mô hình truyền thống sang mô hình thông minh, linh hoạt và có khả năng tự tối ưu.
Trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ năng lượng ngày càng tăng, đặc biệt là từ các ngành công nghiệp và đô thị hóa nhanh chóng, AI được kỳ vọng sẽ giúp Trung Quốc tối ưu hóa nguồn lực, giảm thất thoát và nâng cao hiệu quả quản lý hệ thống điện quốc gia.
Chiến lược đẩy mạnh tích hợp AI vào lĩnh vực năng lượng của Trung Quốc không chỉ có tác động trong nước mà còn tạo ra làn sóng ảnh hưởng đáng kể đến xu thế chuyển đổi năng lượng toàn cầu.
Với vai trò là quốc gia tiêu thụ và sản xuất năng lượng lớn nhất thế giới, bất kỳ bước tiến nào của Trung Quốc trong lĩnh vực này cũng có khả năng định hình lại cán cân công nghệ và thị trường năng lượng toàn cầu.
Việc Trung Quốc dẫn đầu trong phát triển các mô hình AI năng lượng có thể thiết lập chuẩn mực mới cho các quốc gia đang phát triển, đồng thời tạo ra áp lực cạnh tranh công nghệ đối với các cường quốc phương Tây.
Ngoài ra, sự phát triển các giải pháp năng lượng thông minh của Trung Quốc có thể góp phần tăng tốc quá trình chuyển đổi xanh tại các nước đang phát triển thông qua xuất khẩu công nghệ, chia sẻ mô hình ứng dụng và hỗ trợ đầu tư.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang đòi hỏi các quốc gia phải hành động khẩn cấp để cắt giảm khí thải và tối ưu hóa sử dụng năng lượng, việc Trung Quốc tiên phong trong ứng dụng AI vào năng lượng có thể trở thành một động lực thúc đẩy hợp tác toàn cầu về công nghệ sạch, đồng thời định vị nước này như một đối tác chiến lược trong các nỗ lực phát triển bền vững.
Tuy nhiên, sự nổi lên của Trung Quốc như một trung tâm đổi mới AI trong năng lượng cũng đặt ra câu hỏi về quyền sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn dữ liệu và sự phụ thuộc công nghệ.
Các quốc gia khác sẽ cần phải cân nhắc giữa việc học hỏi từ mô hình Trung Quốc và việc bảo vệ lợi ích công nghệ chiến lược của riêng mình, từ đó hình thành một không gian cạnh tranh, hợp tác mới trên bình diện năng lượng toàn cầu.