25/9: Diễn đàn “Điện tái tạo thúc đẩy doanh nghiệp phát triển: Vấn đề đặt ra trong thực tiễn và giải pháp thực hiện”

Năng lượng được coi là “xương sống” của mọi nền kinh tế. Với mục tiêu đạt tăng trưởng GDP lên 8%/năm trong năm 2025 và trên 10% từ năm 2026, Việt Nam đòi hỏi các giải pháp đồng bộ để đảm bảo cung ứng đủ điện và tránh gây "sốc" cho thị trường. Nếu tiếp tục phụ thuộc quá lớn vào nguồn điện truyền thống, Việt Nam sẽ đối mặt nguy cơ nhập khẩu nhiên liệu ngày càng lớn.

Năm 2025, Chính phủ đã ban hành hàng loạt cơ chế, chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng mới, nổi bật là Nghị định số 56/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật điện lực về quy hoạch phát triển điện lực và lựa chọn nhà đầu tư, Nghị định số 57/2025/NĐ-CP Quy định về Cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn, Nghị định số 58/2025/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Điện lực về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới. Đây là những nền tảng chính sách quan trọng tạo cơ hội lớn cho doanh nghiệp trong nước nắm bắt xu thế phát triển xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu.

Tuy vậy, nhằm nhanh chóng đẩy mạnh hơn nữa tiến độ phát triển các nguồn điện, đặc biệt là nguồn năng lượng tái tạo, mới đây ngày 29/8/2025 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 70 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết 70 nêu ra nhiều hạn chế, yếu kém của thị trường năng lượng. Một số hạn chế đã được chỉ ra trong Nghị quyết 55 vẫn chưa được khắc phục triệt để. Nguồn cung năng lượng còn phụ thuộc vào nhập khẩu, nguy cơ thiếu điện cho giai đoạn tăng trưởng hai con số là hiện hữu. Về hạ tầng, cơ sở hệ thống ngành năng lượng còn thiếu và chưa đồng bộ, chưa kết nối hiệu quả với các dự án nguồn điện năng lượng tái tạo.

Trên thực tế lộ trình thực hiện chuyển dịch sang sử dụng năng lượng tái tạo còn bất cập, việc triển khai quy định mua bán điện trực tiếp theo cơ chế (DPPA) còn gặp nhiều khó khăn, doanh nghiệp tự đầu tư lắp đặt để sử dụng cho sản xuất còn khiêm tốn. Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị định 57/2025/NĐ-CP, tạo hành lang pháp lý cho cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), nhưng việc triển khai trên thực tế gần như chưa có chuyển biến đáng kể. Các chuyên gia năng lượng cho rằng, nguyên nhân chính của sự chậm trễ này đến từ các vướng mắc về hành lang pháp lý chưa hoàn thiện, các rào cản về tài chính, kỹ thuật và sự phức tạp trong quá trình đàm phán hợp đồng.

Về thủ tục quy trình, các nhà đầu tư cho biết, hiện tại vẫn chưa có thông tư hướng dẫn chi tiết về cách tính toán các loại phí quan trọng như phí truyền tải, phí phân phối, phí điều độ vận hành hệ thống và đặc biệt là chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch (balancing settlement cost) khi mua bán điện qua lưới điện quốc gia.

Với hình thức mua bán điện trực tiếp qua đường dây riêng, Nghị định 57 cho phép các bên tự thỏa thuận, nhưng Luật Điện lực quy định mức giá này không được vượt trần khung giá phát điện của từng loại nguồn. Đến nay, nhà đầu tư và doanh nghiệp vẫn chưa có thông tin cụ thể về khung giá áp dụng cho điện mặt trời mái nhà nếu triển khai theo quy định mua bán điện trực tiếp DPPA. Theo nhà đầu tư chia sẻ, thực tế, nhiều đơn vị vẫn lấy giá bán lẻ điện hiện hành để làm căn cứ thương lượng, nhưng tính hợp pháp của cách làm này vẫn chưa được khẳng định ở một văn bản pháp luật chính thức.

Như vậy cho thấy, giá điện cho cơ chế DPPA thực sự vẫn là “nút thắt” chính - mối quan tâm lớn của nhiều doanh nghiệp khi phương thức tính giá chưa được rõ ràng. Thậm chí áp dụng chế giá tự đàm phán như thế nào để an toàn, ổn định cho các bên tham gia thị trường vẫn đang là câu hỏi còn bỏ ngỏ?

Trước những bất cập trên các doanh nghiệp cho rằng để thúc đẩy điện tái cho doanh nghiệp, chúng ta cần nhanh hoàn thiện chính sách thủ tục hướng dẫn quy định thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) để thị trường được hoạt động. Tuy nhiên theo các chuyên gia, để thực sự vận hành hiệu quả, Nghị định 57/2025/NĐ-CP cần được sửa đổi và bổ sung ở những điểm cốt lõi nhằm giải quyết các vướng mắc mà doanh nghiệp và nhà đầu tư đang gặp phải. Trọng tâm của các thay đổi này là phải minh bạch hóa, đơn giản hóa thủ tục và đảm bảo tính khả thi về mặt tài chính cho các bên tham gia.

Nhằm tổng hợp ý kiến, đề xuất giải pháp tháo gỡ vướng mắc, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp lắp đặt, sử dụng năng lượng xanh hiệu quả, tiết kiệm, nâng cao năng lực cạnh tranh, được sự chỉ đạo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Tổng Công ty Điện lực TP Hồ Chí Minh, Văn phòng đại diện Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh, Viện nghiên cứu Ứng dụng Năng lượng thông minh (iSEAR) tổ chức Diễn đàn với chủ đề: “Điện tái tạo thúc đẩy doanh nghiệp phát triển: Vấn đề đặt ra trong thực tiễn và giải pháp thực hiện”.

Thời gian: 13h10 – 17h00, thứ Năm ngày 25/9/2025.

Địa điểm: Hội trường Tổng Công ty Điện lực TP Hồ Chí Minh (35 Tôn Đức Thắng – Phường Sài Gòn- TP Hồ Chí Minh).

Link đăng ký tham dự: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSe136ZtwaC6xvIBhb9REL-LNeUyr5csRVdG36CT5uLXZ7CyZA/viewform?usp=sharing&ouid=109894477103909145090

Tại sự kiện, Lãnh đạo các Sở ngành, Hiệp hội doanh nghiệp cùng các chuyên gia và doanh nghiệp sẽ cùng thảo luận, chia sẻ những thuận lợi và khó khăn còn vướng mắc nhằm đưa ra các góp ý giúp doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp tiếp cận và sử dụng nguồn năng lượng tái tạo được thuận lợi và hiệu quả. Đồng thời các chuyên gia sẽ phân tích đến sự cần thiết khi thành lập thị trường điện cạnh tranh, giúp các bên tham gia được hưởng lợi ích trực tiếp và rõ ràng từ thị trường này.

THÔNG TIN LIÊN HỆ: Nhà báo Phương Thanh - Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp. Điện thoại: 0978199764/ Emai: [email protected]

Phương Thanh