Dự thảo Luật Thương mại điện tử: Còn nhiều điểm cần được cân nhắc
Nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật Thương mại điện tử, tuy nhiên, không ít ý kiến cho rằng, Dự thảo Luật vẫn còn nhiều điều cần được cân nhắc để đảm bảo tính khả thi, tránh trùng lặp, chồng chéo.
Theo đó, Dự thảo Luật Thương mại điện tử được xây dựng nhằm đạt mục tiêu kép, vừa nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, vừa tạo điều kiện để thương mại điện tử tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Luật được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý minh bạch, bảo đảm trật tự thị trường, đồng thời hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân theo đúng tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Tuy nhiên, do các quan hệ thương mại điện tử đang được điều chỉnh bởi nhiều văn bản quy phạm pháp luật, nên một số ý kiến đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và nguyên tắc áp dụng pháp luật, đối chiếu đầy đủ với các quy định hiện hành, tránh trùng lặp, chồng chéo.
Tham gia góp ý Dự thảo Luật, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính - Nguyễn Thành Trung bày tỏ, Luật Đấu thầu đã quy định về đấu thầu qua mạng, Luật Đấu giá tài sản có quy định riêng về đấu giá trực tuyến, hay như Luật Chứng khoán quy định cơ chế pháp lý riêng về sở giao dịch chứng khoán… do vậy, Điều 1 của Dự thảo Luật cần quy định rõ luật này không điều chỉnh các hoạt động điện tử đặc thù đã có luật riêng như: đấu thầu, đấu giá, chứng khoán, bảo hiểm, tín dụng và các dịch vụ tài chính - ngân hàng.
Đồng quan điểm, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại - Vũ Xuân Hùng cũng lưu ý, cơ quan chủ trì soạn thảo cần chủ động rà soát, bám sát, cập nhật tình hình quy định tại một số Dự án Luật đã có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 10, cùng thời điểm thông qua Luật Thương mại điện tử, nhất là Dự án Luật An ninh mạng và Dự án Luật Chuyển đổi số.
Trong khi đó, tham gia góp ý Điều 5 của Dự thảo Luật về các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động thương mại điện tử, Trưởng Ban Đào tạo, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam - Trần Văn Hiển đề nghị, cần bổ sung khoản mới quy định chủ quản nền tảng thương mại điện tử phải bảo đảm tổ chức, cá nhân bán hàng có quyền truy cập, quản lý và khai thác thông tin dữ liệu khách hàng phát sinh giao dịch trên nền tảng, phù hợp với pháp luật về bảo vệ dữ liệu thông tin.
Cùng với các nội dung đã nêu, góp ý xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Luật, các ý kiến cũng đề nghị, bổ sung quy định chủ quản nền tảng thương mại điện tử có trách nhiệm về bảo mật thông tin, ngăn chặn việc mua bán, trao đổi, chuyển nhượng thông tin dữ liệu người tiêu dùng Việt Nam; bảo vệ lợi ích quốc gia và duy trì sự cạnh tranh bình đẳng.
Đồng thời, bổ sung quy định về áp dụng chế tài đối với nhà cung cấp hàng nhái, hàng giả hoặc hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng. Khi nhận được khiếu nại của người tiêu dùng về hàng nhái, hàng giả hoặc sản phẩm kém chất lượng, nhà cung cấp phải chịu trách nhiệm bồi thường và hoàn tiền cho người tiêu dùng.
Cho ý kiến thẩm định Dự thảo Luật này mới đây, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính - Nguyễn Ngọc Bảo đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát để thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo, nhiệm vụ, giải pháp đã được nêu tại 4 Nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.
Được biết, Dự thảo Luật Thương mại điện tử được xây dựng gồm 8 Chương, 50 Điều. Trong đó, Dự thảo đã bổ sung toàn diện các quy định về 8 nội dung gồm: định vị pháp lý các mô hình thương mại điện tử, tăng cường trách nhiệm nền tảng trong rà soát, thu hồi sản phẩm vi phạm và bảo vệ người tiêu dùng; mở rộng trách nhiệm với mạng xã hội, nền tảng tích hợp đa dịch vụ, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh; quy định về định danh người bán trong và ngoài nước, minh bạch thông tin…
Đặc biệt, Dự thảo Luật có quy định để ràng buộc trách nhiệm của các chủ thể hoạt động livestream, tiếp thị liên kết; yêu cầu nền tảng nước ngoài phải có pháp nhân hoặc đại diện pháp lý tại Việt Nam để thực hiện nghĩa vụ về thuế, bảo vệ người tiêu dùng; bổ sung trách nhiệm đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử, cơ chế phản ứng nhanh khi phát hiện vi phạm.