Cân nhắc miễn thuế cho cá nhân và hộ gia đình thu gom chất thải
Miễn thuế hoặc cho doanh nghiệp nộp thay cá nhân, hộ thu gom chất thải, sẽ tăng hiệu quả ngân sách và hỗ trợ Chính phủ thực hiện chính sách mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất.
Dự thảo sửa đổi bổ sung Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Thuế giá trị gia tăng được Bộ Tài chính đưa ra lấy ý kiến có nhiều tiến bộ, phù hợp với thực tiễn. Tuy nhiên, lực lượng yếu thế thu nhập thấp đang thu gom, phân loại chất thải (như ve chai, đồng nát) chưa được quan tâm, chưa có cơ chế ưu tiên hỗ trợ thực thi chính sách chống ô nhiễm, thu gom, tái chế chất thải tiến tới mục tiêu kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn của Chính phủ.
Vì vậy chúng tôi xin kiến nghị: Miễn thuế giá trị gia tăng 1% và thu nhập cá nhân 0,5% cho cá nhân và hộ gia đình thu gom chất thải (bao bì và sản phẩm sau tiêu dùng), hoặc cho phép các tổ chức thu gom, sơ chế, tái chế chất thải nộp thuế thay cho cá nhân và hộ gia đình thu gom chất thải (bao bì và sản phẩm sau tiêu dùng).
Đề xuất này xuất phát từ tình trạng thực tiễn, lực lượng thu gom, phân loại rác thải, phế liệu được gọi là ve chai, đồng nát là lực lượng có đóng góp rất lớn, đáng kể trong công tác bảo vệ môi trường, nhưng 40 năm qua họ chưa nhận được sự quan tâm, nhìn nhận đúng mức của xã hội và các cơ quan quản lý.
Đáng nói, lực lượng này nằm rải rác trên toàn quốc, chủ yếu là các cá nhân, hộ gia đình có thu nhập thấp. Họ hầu hết là phụ nữ, trình độ lao động thấp, tuổi cao nhưng chưa được hưởng mức an sinh tối thiểu như các ngành nghề lao động khác.
Nhiều năm nay Nhà nước không thu được thuế hoặc thu không đáng kể đối với những người thu gom chất thải, nhưng lại vô tình đặt họ vào tình trạng phi chính thức, thiếu minh bạch, tăng thêm sự kỳ thị với những người nghèo.
Chưa kể, cá nhân và hộ gia đình thu gom không có khả năng làm các thủ tục kế toán thuế, thậm chí họ không dám ký vào bảng kê bán hàng trực tiếp vì lo ngại lộ thông tin cá nhân hoặc gặp rủi ro với cơ quan thuế.
Đáng nói, mặc dù cá nhân kinh doanh đã được tăng mức doanh thu miễn thuế lên 200 triệu đồng/năm nhưng chưa phù hợp với ve chai, đồng nát vì họ phải mua chất thải từ các hộ gia đình để bán lấy lợi nhuận chứ không được cho không, thu nhập chỉ đủ sống ở mức tối thiểu hàng ngày mà chưa có an sinh xã hội như ngành nghề khác.
Bên cạnh đó, các hộ đang kinh doanh, thu gom, phân loại chất thải trên các con phố và tại các làng nghề không dám và không thể đăng ký hộ kinh doanh để có thể xuất hoá đơn trực tiếp 1.5% vì phải vượt qua quy trình thủ tục phức tạp không chỉ riêng thủ tục thuế, và không đủ khả năng duy trì kế toán thuế.
Trong khi, các doanh nghiệp tái chế không dám thu mua chất thải thu gom trong nước vì không chứng minh được đầu vào,… từ đó, dẫn đến việc, ngành nhựa Việt Nam đang mất rất nhiều đơn hàng xuất khẩu, vì không thể mua được hạt nhựa tái chế có nguồn gốc xuất xứ trong nước, để chứng minh tỷ lệ hạt nhựa tái chế trong sản phẩm xuất khẩu theo yêu cầu của các nước phát triển.
Vì vậy, việc miễn thuế đối với cá nhân và hộ thu gom chất thải hoặc cho phép các tổ chức thu gom, sơ chế, tái chế nộp thuế thay là hết sức cần thiết để khuyến khích thu gom, tái chế, minh bạch hoá nguồn gốc rác thải, hướng dòng chất thải đi vào các doanh nghiệp tái chế đảm bảo về môi trường, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp tái chế, xây dựng nền kinh tế tuần hoàn đối với chất thải theo định hướng của Chính phủ.