Sửa Luật Quản lý thuế - Bước đi cần thiết để tối ưu hóa nguồn lực

Để đảm bảo tính hợp lý, khả thi của văn bản, bảo đảm quyền và lợi ích của doanh nghiệp, chiều 16/9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Tài chính tổ chức Hội thảo Lấy ý kiến doanh nghiệp về Dự thảo Luật Quản lý thuế.

Phát biểu khai mạc, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI cho biết, trong bối cảnh kinh tế số, giao dịch xuyên biên giới, tài sản số, trí tuệ nhân tạo, thương mại điện tử ngày càng phổ biến,việc sửa đổi Luật Quản lý thuế là cần thiết và kịp thời.

Cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao tinh thần cải cách sâu rộng của dự thảo, đặc biệt là định hướng chuyển từ “quản lý” sang “phục vụ”, lấy người nộp thuế làm trung tâm.

Theo ông Tuấn, Dự thảo đã thể chế hóa nhiều nguyên tắc quản lý hiện đại: quản lý dựa trên rủi ro, bản chất kinh tế quyết định nghĩa vụ thuế, quản lý số hóa, ứng dụng dữ liệu lớn và AI. Đồng thời, việc phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục, cắt giảm chi phí tuân thủ, thúc đẩy tuân thủ tự nguyện sẽ tạo thuận lợi hơn cho người nộp thuế.

Đi vào từng nội dung cụ thể, ông Tuấn hoan nghênh việc quy định phân loại người nộp thuế theo rủi ro và mức độ tuân thủ được quy định tại Điều 3, Điều 5, Điều 34.

Đồng thời cho rằng, đây là bước đi cần thiết để hướng tới quản lý thông minh, tối ưu hóa nguồn lực công, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp tuân thủ tốt.

“Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp mong Bộ Tài chính sớm công khai các tiêu chí phân loại, quy trình đánh giá rủi ro và mức độ tuân thủ, đảm bảo tính minh bạch, khách quan, tránh gây tâm lý e ngại cho doanh nghiệp”, ông Tuấn chia sẻ.

Cùng với các vấn đề đã nêu, tại phát biểu khai mạc, ông Tuấn cũng chia sẻ về những vấn đề cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt quan tâm như: việc xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh từ năm 2026; vấn đề kiểm tra và ấn định thuế tại Điều 22, 24, 25 Dự thảo... đồng thời bày tỏ, Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi không chỉ là công cụ quản lý Nhà nước, mà còn là nền tảng phát triển môi trường kinh doanh minh bạch và hiện đại.

Từ đó, ông Đậu Anh Tuấn mong muốn, các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, các chuyên gia sẽ đóng góp ý kiến một cách thực chất, thẳng thắn, bởi đó là cách để đảm bảo rằng khi luật được ban hành, sẽ thực sự “thấm” vào cuộc sống, dễ hiểu, dễ thực hiện và tạo động lực mới cho phát triển.

Chia sẻ sơ bộ về Dự án Luật tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính - Đặng Ngọc Minh cũng cho hay, sau gần 5 năm triển khai, Luật Quản lý thuế 2019 đã trở thành cơ sở pháp lý quan trọng, có tác động sâu rộng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân.

Trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, việc hoàn thiện thể chế tài chính – thuế là hết sức cấp bách. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

“Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, giao dịch xuyên biên giới, thương mại điện tử và số hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh đặt ra yêu cầu điều chỉnh kịp thời hệ thống pháp luật về thuế. Bên cạnh đó, quá trình thực hiện Luật Quản lý thuế 2019 cũng bộc lộ nhiều hạn chế, cần sửa đổi, bổ sung toàn diện để phù hợp thực tiễn”, ông Minh chia sẻ.

Theo ông Minh, hồ sơ Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã được Bộ Tài chính xây dựng, Bộ Tư pháp thẩm định và Chính phủ thống nhất chủ trương, tạo cơ sở hoàn thiện Dự thảo. Việc sửa đổi được thực hiện trên nguyên tắc minh bạch, khả thi, đồng bộ, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, đồng thời giảm chi phí tuân thủ và tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế.

Dự thảo Luật hiện gồm nhiều điều khoản mới tập trung vào những định hướng quan trọng: chuyển đổi số, hiện đại hóa quản lý thuế, ứng dụng công nghệ thông tin, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao hiệu quả quản lý; chuyển đổi mô hình quản lý từ theo chức năng sang kết hợp theo đối tượng và chức năng, vừa chuyên sâu, vừa toàn diện.

Đặc biệt, Dự thảo Luật nhấn mạnh chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, lấy người nộp thuế làm trung tâm. Đồng thời, thúc đẩy tuân thủ tự nguyện dựa trên phân loại rủi ro và mức độ tuân thủ; cải cách thủ tục hành chính, tăng cường chống thất thu, đảm bảo công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình và củng cố kỷ luật tài chính – ngân sách.

Cũng theo ông Minh, việc phân loại người nộp thuế theo rủi ro và thiết lập giải pháp quản lý phù hợp không chỉ khuyến khích tuân thủ mà còn ngăn ngừa vi phạm. Dự thảo cũng tăng cường quản lý kinh tế số, thương mại điện tử và hoạt động xuyên biên giới, tạo nền tảng cho một hệ thống thuế hiện đại, minh bạch và hiệu quả.

“Việc sửa đổi Luật Quản lý thuế tạo khuôn khổ pháp lý hiện đại, đồng bộ, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội”, ông Minh khẳng định.

Đồng thời bày tỏ mong muốn, tiếp nhận ý kiến rộng rãi từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân để dự thảo sát thực tiễn.

Tại Hội thảo, đại diện cơ quan soạn thảo, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng - Trưởng ban Ban chính sách, thuế quốc tế, Cục Thuế, Bộ Tài chính cũng đã trình bày tóm tắt những nội dung cơ bản của Dự thảo Luật.

Tham gia góp ý Dự án Luật tại Hội thảo, đa số các ý kiến đều cho rằng, Luật Quản lý thuế là một đạo luật tác động sâu rộng đến toàn bộ nền kinh tế. Việc xây dựng Luật không chỉ là câu chuyện của cơ quan thuế, mà là vấn đề của cả nền kinh tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, các chuyên gia, và doanh nghiệp cũng chỉ ra những hạn chế, tồn tại của Dự thảo Luật cần được xem xét, điều chỉnh.

Về phía cơ quan thuế, tại Hội thảo cùng với việc tiếp thu những ý kiến đóng góp, đại diện của các bộ phân chuyên môn cũng trực tiếp trả lời những băn khoăn, quan ngại của các chuyên gia, cộng đồng doanh nghiệp liên quan đến một số chính sách được đề xuất.