Nông nghiệp công nghệ cao - Chìa khóa cho tương lai xanh và bền vững

Từ tư duy truyền thống đến sản xuất thông minh

Sản xuất nông nghiệp của tỉnh đang khẳng định vai trò là “trụ đỡ” của nền kinh tế, với sự chuyển dịch từ sản xuất tự phát sang gắn với thị trường, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Nhiều năm qua, ngành nông nghiệp Ninh Bình chủ yếu dựa vào phương thức canh tác truyền thống, năng suất còn hạn chế và phụ thuộc lớn vào điều kiện tự nhiên. Tuy nhiên, với định hướng phát triển mới, tỉnh đã và đang có những bước đi đột phá. Thay vì chỉ trông chờ vào kinh nghiệm, giờ đây, người nông dân được tiếp cận với các công nghệ tiên tiến, từ đó thay đổi hoàn toàn cách thức sản xuất.

Các mô hình nhà kính, nhà lưới thông minh đã được nhân rộng, đặc biệt là tại các vùng chuyên canh rau, hoa. Nhờ hệ thống cảm biến tự động, nông dân có thể dễ dàng kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, và dinh dưỡng, giúp cây trồng sinh trưởng tốt nhất, giảm thiểu sâu bệnh. Điều này không chỉ tăng năng suất mà còn giảm đáng kể lượng thuốc bảo vệ thực vật, hướng tới sản phẩm sạch và an toàn cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, việc sử dụng các thiết bị hiện đại như máy bay không người lái (drone) để phun thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc bón phân đã giúp tiết kiệm thời gian, nhân công, đồng thời tăng hiệu quả và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường. Đây là một minh chứng rõ ràng cho sự chuyển dịch từ sản xuất manh mún sang sản xuất quy mô lớn, chuyên nghiệp và hiệu quả.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường: Để sản xuất nông nghiệp địa phương phát triển bền vững, Sở đã chú trọng phát động các phong trào thi đua: “Phát triển sản xuất gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp”, “Liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, đảm bảo an toàn thực phẩm”, “Nông nghiệp xanh - phát triển bền vững”…

Thực tế sản xuất nông nghiệp trong tỉnh Ninh Bình đã và đang xuất hiện nhiều mô hình mới, hiệu quả. Nhiều giải pháp, quy trình kỹ thuật được triển khai thực hiện giúp tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân.

Qua thống kê, toàn tỉnh hiện đã xây dựng được 288 cánh đồng mẫu lớn với diện tích 11.840ha, có khoảng 2.000ha được bao tiêu sản phẩm; trên 5.000ha lúa và 700ha rau màu được tổ chức sản xuất theo hướng hữu cơ; 6.000ha canh tác lúa giảm phát thải khí nhà kính…

Cùng với đó, nhiều diện tích đất 2 lúa, đất màu kém hiệu quả được chuyển đổi sang trồng cây ăn quả cho hiệu quả kinh tế cao gấp 5 - 7 lần trở lên so với trước đây. Nổi bật như mô hình trồng nho hạ đen, nho mẫu đơn của Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Đồng Du (xã Bình Lục). Trên diện tích 2ha, các giống nho được sản xuất theo công nghệ Nhật Bản, đạt tiêu chuẩn chứng nhận VietGAP. Các sản phẩm của HTX hiện đã được công nhận OCOP hạng 3 sao, tạo sức cạnh tranh trên thị trường.

Ông Phạm Văn Đức, Giám đốc HTX Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Đồng Du cho biết: Khu vườn nho của HTX được chuyển đổi từ diện tích đất chuyên màu trước đây trồng ngô, rau kém hiệu quả. Hiện nay, giá trị sản xuất của vùng trồng nho đạt hơn 1 tỷ đồng/ha/năm. HTX sẽ tiếp tục tìm hiểu, ứng dụng công nghệ vào sản xuất để nâng cao hơn nữa giá trị thu nhập.

Được biết, tỉnh Ninh Bình luôn xác định rõ, an toàn thực phẩm là yếu tố then chốt để xây dựng thương hiệu nông sản. Vì vậy, việc chuyển đổi sang nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tuân thủ các tiêu chuẩn như VietGAP (Thực hành nông nghiệp tốt tại Việt Nam) đang được khuyến khích mạnh mẽ.

Tỉnh đã hỗ trợ các hợp tác xã, trang trại ứng dụng công nghệ để sản xuất rau, củ, quả, và chăn nuôi theo quy trình khép kín, sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Nhờ đó, các sản phẩm như gạo, thịt lợn, rau xanh, và cây ăn quả của Ninh Bình đang dần chiếm được lòng tin của thị trường khó tính.

Một yếu tố không thể thiếu trong chuỗi sản xuất hiện đại là truy xuất nguồn gốc. Bằng việc áp dụng công nghệ mã QR, mỗi sản phẩm nông sản của Ninh Bình khi ra thị trường đều có một "lý lịch" rõ ràng. Người tiêu dùng chỉ cần dùng điện thoại quét mã là có thể biết được sản phẩm được trồng ở đâu, bởi ai, quy trình chăm sóc ra sao và thu hoạch vào lúc nào. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng an tâm mà còn nâng cao giá trị, tạo lợi thế cạnh tranh cho nông sản của tỉnh.

Ông Trần Văn Lân – Giám đốc HTX Văn Lân cho biết: Thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm canh tác truyền thống, năng suất thấp và phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, giờ đây người doanh nghiệp đưa KHCN vào sản xuất, người nông dân được tiếp cận với các công nghệ tiên tiến, thay đổi hoàn toàn cách thức sản xuất. Việc ứng dụng mạnh mẽ cơ giới vào các khâu trong quá trình sản xuất nông nghiệp của HTX hiện nay, nhất là khâu làm đất, thu hoạch giúp doanh nghiệp chúng tôi vẫn duy trì sản xuất ổn định và phát triển

Xây dựng chuỗi giá trị và phát triển bền vững

Việc đưa khoa học công nghệ vào nông nghiệp không chỉ dừng lại ở khâu sản xuất. Ninh Bình đang hướng tới xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp hoàn chỉnh, từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Các doanh nghiệp và hợp tác xã được khuyến khích đầu tư vào công nghệ bảo quản sau thu hoạch, chế biến sâu để đa dạng hóa sản phẩm, giảm tổn thất và nâng cao giá trị.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng chú trọng phát triển nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái. Nhiều mô hình trang trại công nghệ cao kết hợp tham quan, trải nghiệm đã ra đời, mang lại nguồn thu nhập kép cho người dân. Sự kết hợp này không chỉ quảng bá hình ảnh nông nghiệp Ninh Bình mà còn tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn.

Theo ông Nguyễn Sinh Tiến - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của toàn ngành luôn ổn định ở mức 3%/năm. Qua đây có thể thấy, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đã và đang bám sát, triển khai có hiệu quả các phong trào thi đua do các cấp, ngành, địa phương phát động. Từ phong trào thi đua, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp được tiến hành mạnh mẽ, chuyển nhanh sang nông nghiệp sinh thái, ứng dụng công nghệ cao.

Việc chuyển đổi, đa dạng hoạt động sản xuất, tăng cường các khâu chế biến, bảo quản, tiêu thụ, chú trọng đến chế biến sâu, an toàn, chỉ dẫn địa lý, xây dựng thương hiệu mạnh, mở rộng thị trường xuất khẩu. Các mô hình tập trung ruộng đất, thực hiện liên kết “bốn nhà”, thúc đẩy sinh kế bền vững được nhân rộng.

Thời gian tới, sản xuất nông nghiệp của tỉnh tiếp tục được xây dựng theo định hướng sinh thái, hữu cơ, an toàn, tuần hoàn, đa giá trị gắn với ứng dụng công nghệ cao, kết hợp với du lịch sinh thái. Cùng với việc khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh sẵn có để đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu, các phong trào thi đua trong sản xuất nông nghiệp sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, tạo động lực quan trọng để hoàn thành các mục tiêu phát triển đã đề ra.

Với những bước đi vững chắc, Ninh Bình đã và đang chứng minh được rằng, việc kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa con người và công nghệ là chìa khóa để tạo ra một nền nông nghiệp hiệu quả, bền vững và thân thiện với môi trường. Đây không chỉ là câu chuyện của ngành nông nghiệp mà còn là nền tảng cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của toàn tỉnh trong tương lai.

Lê Cường