Dự thảo Luật Thương mại điện tử: Tránh tạo rào cản với doanh nghiệp nhỏ và vừa
Bên cạnh việc bổ sung chức năng quản lý Nhà nước, góp ý Dự thảo Luật Thương mại điện tử, nhiều ý kiến cũng đề nghị, cân nhắc chính sách, tránh tạo rào cản với doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Theo đó, với bố cục gồm 7 Chương, 48 Điều cùng các cơ chế, chính sách nhằm tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ để phát triển kinh tế số và bảo vệ người tiêu dùng. Việc xây dựng và ban hành Luật Thương mại điện tử được cho là bước tiến quan trọng trong thể chế hóa chủ trương chuyển đổi số quốc gia.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, Dự thảo Luật này cũng được cho còn những hạn chế, tồn tại. Trong đó, có thể kể đến quy định về trách nhiệm của người bán trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) trung gian, mạng xã hội hoạt động TMĐT.
Cụ thể, Điều 19, Dự thảo Luật này quy định “cung cấp cho chủ quản nền tảng TMĐT thông tin định danh điện tử đối với người bán có địa điểm kinh doanh trong nước; các giấy tờ chứng minh hoạt động hợp pháp đối với người bán nước ngoài”.
Tham gia góp ý, đại biểu Bế Minh Đức – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng cho rằng, với quy định này thì nền tảng TMĐT trung gian yêu cầu phải xác thực điện tử danh tính của người bán, áp dụng kể cả người bán mới gia nhập thị trường. Tuy nhiên, người bán mới gia nhập thị trường chưa thực sự có tác động lớn khi chưa có nhiều doanh thu; đồng thời, họ cần thích nghi với thị trường mới.
Do vậy, theo đại biểu, nếu yêu cầu người bán mới gia nhập thị trường thực hiện ngay các thủ tục hành chính là chưa phù hợp. Định danh điện tử không phải là cách duy nhất để xác định người bán, mà có thể thông qua số điện thoại đăng ký, tài khoản ngân hàng nhận tiền...
Và để tạo thuận lợi cho người bán mới gia nhập thị trường, đại biểu Bế Minh Đức đề nghị sửa đổi theo hướng: chỉ yêu cầu xác thực điện tử danh tính của người bán khi người bán đạt đến ngưỡng thu nhập chịu thuế. Đồng thời, bổ sung quy định về áp dụng chế tài đối với nhà cung cấp hàng nhái, hàng giả hoặc hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng tới quyền lợi người tiêu dùng.
Theo đó, khi nhận được khiếu nại của người tiêu dùng về hàng nhái, hàng giả hoặc sản phẩm kém chất lượng nhà cung cấp phải chịu trách nhiệm bồi thường và hoàn tiền cho người tiêu dùng.
Liên quan đến nội dung này, tham gia góp ý, đại biểu Tráng A Dương – Đoàn đại biểu Quốc hội Tuyên Quang cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát các quy định về các loại hình và trách nhiệm của chủ thể trong hoạt động TMĐT để không tạo ra rào cản đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân trong phát triển TMĐT.
Cần tiếp tục nghiên cứu các quy định về phân loại đối với các nền tảng quy mô lớn, vừa và nhỏ, tạo môi trường thuận lợi cho các mô hình kinh doanh linh hoạt, sáng tạo phát triển. Đồng thời, tránh tình trạng áp dụng đồng nhất các điều kiện quá khắt khe cho mọi loại hình doanh nghiệp.
Đặc biệt, theo đại biểu, khi xây dựng và hoàn thiện các quy định liên quan phát triển TMĐT, cần cân nhắc kỹ lưỡng các tác động đối với nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm cả doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài, các nền tảng công nghệ lớn và nhỏ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khi tham gia hoạt động TMĐT.
Đồng quan điểm, đại biểu Ma Thị Thúy – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang cũng nêu rõ, theo nguyên tắc của pháp luật quốc tế, nền tảng TMĐT không chỉ là trung gian kỹ thuật mà còn là chủ thể có trách nhiệm pháp lý độc lập, vì họ kiểm soát môi trường giao dịch và hưởng lợi trực tiếp từ hoạt động này. Việc gắn trách nhiệm pháp lý cho nền tảng là cách tiếp cận cân bằng giữa thúc đẩy đổi mới sáng tạo và bảo vệ lợi ích công cộng.
Việt Nam hiện có hơn 70.000 website và ứng dụng TMĐT, trong đó nhiều nền tảng xuyên biên giới chưa tuân thủ đầy đủ quy định trong nước. Hàng nghìn vụ khiếu nại người tiêu dùng liên quan đến giao dịch TMĐT chưa được giải quyết hiệu quả do nền tảng từ chối trách nhiệm. Trong khi các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc đều quy định nghĩa vụ xác minh người bán, gỡ bỏ hàng hóa vi phạm, bảo vệ người tiêu dùng.
Cho rằng đây là thông lệ cần tham chiếu, đại biểu đề nghị, bổ sung quy định chủ sở hữu nền tảng TMĐT có trách nhiệm thực hiện cơ chế thông báo và gỡ bỏ hàng hóa, dịch vụ, nội dung vi phạm pháp luật khi phát hiện hoặc khi có yêu cầu của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết việc xác minh người bán, cơ chế gỡ bỏ thông tin vi phạm và thời hạn lưu trữ dữ liệu giao dịch.
Theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Dự thảo Luật Thương mại điện tử sẽ được Quốc hội tiếp tục thảo luận, xem xét thông qua ngay trong Kỳ họp này.