Gạo Việt vững vị thế, mở rộng thị trường
Gạo Ông Cua ST25 của Việt Nam và gạo Phka Romdoul của Campuchia cùng được vinh danh danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới” năm 2025 tại thủ đô Phnom Penh, Campuchia.
Đây là lần thứ ba gạo Ông Cua ST25 của Việt Nam đạt danh hiệu cao nhất, sau hai lần được vinh danh vào các năm 2019 và 2023.
Thành công từ chất lượng vượt trội
Gạo ST25 là kết quả của nhiều năm nghiên cứu, chọn lọc và lai tạo giống do Kỹ sư - Anh hùng Lao động Hồ Quang Cua cùng các cộng sự thực hiện. Từ những năm 1990, nhóm nghiên cứu đã bắt đầu phát triển dòng lúa mang thương hiệu ST (Sóc Trăng) qua nhiều thế hệ như ST3, ST5, ST10, ST20, ST24, trước khi hoàn thiện giống ST25 với chất lượng vượt trội.
Giống ST25 được lai tạo từ nhiều nguồn gen khác nhau, kế thừa ưu điểm của các giống bố mẹ. Hạt gạo thon dài, trắng trong, không bạc bụng; khi nấu chín, cơm dẻo vừa, thơm hương lá dứa và cốm non, vị ngọt đậm đà. Ngay cả khi để nguội, cơm ST25 vẫn giữ được độ dẻo và hương vị đặc trưng – yếu tố giúp sản phẩm chinh phục người tiêu dùng trong nước và giới ẩm thực quốc tế.
Không chỉ chinh phục các chuyên gia quốc tế, ST25 còn được người tiêu dùng trong nước đón nhận mạnh mẽ. Ngày 25/10, chỉ sau hai giờ phát sóng phiên livestream trên kênh TikTok Hello Vietnam với sự tham gia của NSND Tự Long và MC Mai Phương, hơn 6 tấn gạo ST25 – “gạo ngon nhất thế giới” – đã được khách hàng đặt mua.
Trong phiên phát trực tiếp, NSND Tự Long giới thiệu đặc tính nổi bật của gạo ST25 và kêu gọi người tiêu dùng ủng hộ sản phẩm gạo Việt chất lượng cao. Giá bán gốc hơn 410.000 đồng/bao 10 kg được giảm còn khoảng 360.000 đồng, thu hút hàng nghìn lượt theo dõi và đặt hàng.
Giữ vững vị thế trên bản đồ xuất khẩu
Tính đến hết tháng 10 năm nay, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 7,2 triệu tấn, giảm 6,5% về lượng, nhưng giá trị đạt 3,7 tỉ USD, chỉ giảm gần 24% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, Thái Lan – đối thủ từng đứng trên Việt Nam – cùng thời gian chỉ xuất được 6,4 triệu tấn, giảm 22% so với cùng kỳ năm 2024.
Ông Charoen Laothamatas, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan (TREA), cho biết Thái Lan xác định năm 2026 xuất khẩu gạo tiếp tục khó khăn do cung vượt cầu. Nước này đang đẩy mạnh các hợp tác thương mại cấp chính phủ (G2G) với Singapore và Trung Quốc để cải thiện tình hình.
Khi Philippines tạm thời “đóng cửa” nhập khẩu gạo, các cơ quan quản lý và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã nhanh chóng điều chỉnh chiến lược. Các doanh nghiệp triển khai thu mua, tạm trữ nhằm ổn định giá trong nước, tránh tâm lý bán tháo.
Nhiều doanh nghiệp đầu ngành như Vinafood 1, Vinafood 2 chủ động xây dựng nguồn hàng dự trữ, sẵn sàng xuất khẩu khi thị trường hồi phục, đồng thời tìm kiếm đối tác mới. Trong đó, châu Phi nổi lên là thị trường tiềm năng.
Đến nay, sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam sang Ghana đạt 662 nghìn tấn (tăng 95%), Bờ Biển Ngà đạt 754 nghìn tấn (tăng 156%). Các thị trường này ưa chuộng gạo Việt vì chất lượng ổn định, giá hợp lý và giao hàng đúng hạn.
Xuất khẩu sang Trung Quốc cũng tăng mạnh, đạt hơn 600 nghìn tấn trong 9 tháng, gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ năm 2024. Song song đó, các doanh nghiệp đang xúc tiến xuất khẩu sang Bangladesh, Senegal, Trung Đông, Nhật Bản và từng bước tiếp cận thị trường EU – những thị trường khó tính nhưng giá trị cao.
Hướng đến sản xuất xanh, thương hiệu mạnh
Nhờ nỗ lực của Chính phủ, các bộ ngành và cộng đồng doanh nghiệp, đến giữa tháng 10/2025, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 7 triệu tấn gạo và dự kiến cả năm đạt 8 triệu tấn. Kết quả này cho thấy, đa dạng hóa thị trường là yêu cầu tất yếu để ngành gạo phát triển bền vững.
Tuy nhiên, chất lượng và thương hiệu mới là yếu tố quyết định vị thế lâu dài. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai chương trình 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long, hướng tới nông nghiệp xanh, đáp ứng tiêu chuẩn cao của EU, Nhật Bản, Mỹ.
Bộ cũng đẩy nhanh xây dựng thương hiệu quốc gia cho gạo Việt, tương tự các mô hình thành công của cà phê và hạt tiêu Việt Nam, nhằm khẳng định giá trị và hình ảnh trên thị trường quốc tế.
Để ngành gạo phát triển bền vững, cần tiếp tục hoàn thuế kịp thời, mở rộng tín dụng ưu đãi, đầu tư logistics nông sản, giảm chi phí vận chuyển và bảo quản. Các hiệp hội ngành hàng cần làm tốt vai trò cầu nối thông tin và hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chiến lược xuất khẩu dài hạn.
Bài học từ thị trường Philippines không chỉ cảnh báo về nguy cơ phụ thuộc, mà còn nhắc nhở về tầm nhìn chiến lược: muốn hạt gạo Việt không chỉ “nhiều” mà còn “mạnh”, phải kết hợp giữa sản xuất xanh – thị trường mở – thương hiệu quốc gia.
Hơn ba thập kỷ qua, gạo Việt đã vươn lên nhóm ba quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm, tạo sinh kế cho hàng triệu nông dân. Hành trình ấy đang bước sang giai đoạn mới – giai đoạn của chất lượng, thương hiệu và bản lĩnh hội nhập.
Hạt gạo Việt không chỉ nuôi sống con người, mà còn là biểu tượng của trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam. Từ những bước đi chủ động hôm nay, hạt gạo Việt sẽ tiếp tục vươn xa, vững vàng trên thị trường thế giới.