Gỡ vướng thi hành Luật Đất Đai: Cần kịp thời giải quyết "điểm nghẽn" định giá đất
Để đảm bảo khơi thông nguồn lực, không ít ý kiến cho rằng, Dự thảo Nghị quyết về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, cần kịp thời giải quyết "điểm nghẽn" định giá đất.
Theo đó, Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai được xây dựng và ban hành nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai; tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn”, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất.
Cùng với đó, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về đất đai, chuyển đổi số, dựa trên hệ thống thông tin đất đai thống nhất, tích hợp thông tin đất đai với thông tin thị trường bất động sản, cơ sở dữ liệu về dân cư và các cơ sở dữ liệu có liên quan.
Với bố cục được xây dựng gồm 3 Chương, 13 Điều cùng nhiều chính sách được đề xuất mang tính đột phá, Dự thảo đem đến nhiều kỳ vọng. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, để Nghị quyết sớm đi vào thực tiễn, giúp khơi thông nguồn lực đất đai, tham gia góp ý, không ít ý kiến cho rằng, cần kịp thời giải quyết "điểm nghẽn" định giá đất.
Tham gia góp ý Dự thảo, khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết, đại biểu Trần Văn Khải - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình cho rằng, sau hơn 1 năm thực thi Luật Đất đai 2024, nhiều khó khăn, vướng mắc đã nảy sinh. Đặc biệt, công tác định giá đất được xem là “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ kịp thời. Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết với những cơ chế, chính sách mới về định giá đất là rất cần thiết, đáp ứng đúng yêu cầu thực tiễn.
Nêu một số bất cập trong thực tiễn định giá đất tại Ninh Bình, đại biểu bày tỏ, công tác định giá đất thời gian qua bộc lộ nhiều bất cập. Giá đất do Nhà nước quy định thường chưa sát giá thị trường. Hệ quả là tiền bồi thường cho người dân thấp, dẫn đến khiếu nại kéo dài, trong khi ngân sách Nhà nước thất thu do giá đất thấp hơn thực tế. Nhiều dự án trên địa bàn tỉnh bị chậm giải phóng mặt bằng vì người dân không đồng thuận với giá bồi thường thấp. Chính quyền địa phương cũng lúng túng giữa hai mức giá (giá Nhà nước và giá thị trường), dễ phát sinh tiêu cực hoặc tham nhũng trong định giá đất.
“Ngoài ra, doanh nghiệp ở Ninh Bình phản ánh việc đền bù giải tỏa mặt bằng rất nan giải do giá đất Nhà nước quá thấp so với giá thỏa thuận. Họ phải bù thêm ngoài phương án bồi thường chính thức để người dân chấp nhận, làm đội vốn đầu tư, giảm hiệu quả dự án. Ngược lại, nếu áp giá Nhà nước, người dân thiệt thòi sẽ khiếu kiện, khiếu nại, dự án đình trệ”, đại biểu chia sẻ.
Đồng thời kỳ vọng, Dự thảo Nghị quyết với những quy định mới về định giá đất sẽ tháo gỡ đáng kể các vướng mắc đã nêu. Bảng giá đất sát thị trường hơn giúp tăng thu ngân sách; đồng thời người dân được bồi thường thỏa đáng hơn, giảm bức xúc và ổn định đời sống sau thu hồi đất.
Doanh nghiệp cũng hưởng lợi khi quy trình tính giá đất nhanh gọn, minh bạch, có thể dự toán chi phí đất đai rõ ràng, tránh rủi ro “ngòi nổ” khi triển khai dự án. Thị trường bất động sản về lâu dài sẽ minh bạch, công bằng hơn khi giá đất tiệm cận giá trị thực, loại bỏ dần cơ chế “xin-cho” và đầu cơ trục lợi trên chênh lệch địa tô.
Đồng quan điểm, tham gia góp ý, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ cũng đặt vấn đề, để áp dụng hiệu quả các phương pháp định giá đất, điều kiện tiên quyết là có hệ thống thông tin đầu vào về giá đất và cơ sở dữ liệu về đất đai đầy đủ, khách quan, chính xác và cập nhật (đúng, đủ, sạch, sống), một cách lý tưởng là đến từng thửa đất, ô đất, vị trí đất. Nhưng yếu tố tiên quyết này đang thiếu, nên trong nhiều trường hợp, cùng một thửa đất, áp dụng phương pháp khác nhau cho ra kết quả rất khác nhau.
“Do vậy, việc thống nhất phương pháp xác định giá đất, bảo đảm vai trò kiểm soát giá đất của Nhà nước, nhất là đối với thị trường thứ cấp là cần thiết, giúp ổn định thị trường đất đai”, đại biểu bày tỏ.
Theo đại biểu để khắc phục tình trạng chênh lệch địa tô khi thu hồi đất, cần bám sát nguyên tắc là thu hẹp trường hợp thu hồi đất, càng ít trường hợp Nhà nước thu hồi đất càng tốt, chỉ thu hồi khi phục vụ mục đích quốc gia, công cộng, an ninh quốc phòng, không thu hồi để làm kinh tế cho tổ chức, cá nhân.
Cũng quan tâm tới vấn đề định giá đất, tham gia góp ý, đại biểu Võ Mạnh Sơn – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa cũng cho rằng, cần tiếp tục sửa đổi quy định về bảng giá đất. Trong đó, bảng giá đất phải phản ánh đúng giá trị thị trường và có thể điều chỉnh theo thời gian, phù hợp với biến động của kinh tế - xã hội. Đồng thời, cần phải xác định rõ hơn về phương pháp định giá tạm thời, tránh việc áp dụng không nhất quán giữa các địa phương hiện nay.
“Việc xác định giá đất cụ thể khi thu hồi đất, giao đất cho nhà đầu tư chuyển mục đích sử dụng đất là cần thiết, nhưng cần tránh sự chồng chéo giữa việc áp dụng bảng giá đất và giá đất cụ thể. Do đó, phải có cơ chế kiểm tra độc lập để đảm bảo độ tin cậy của giá đất được xác định”, đại biểu bày tỏ.
Được biết, với các mục tiêu đã đề ra khi xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ xem xét thông qua Dự thảo Nghị quyết theo quy trình một kỳ họp.