Nghiên cứu - Trao đổi
Sửa Luật Báo chí: Cân nhắc bổ sung quy định về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo
Để đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất giữa các Luật khi áp dụng thực tiễn, góp ý sửa Luật Báo chí, một số ý kiến đề nghị, cân nhắc bổ sung nội dung liên quan tới việc ứng dụng, sử dụng trí tuệ nhân tạo.
Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) mới đây, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội - Nguyễn Đắc Vinh cho biết, về các loại hình báo chí (các khoản 1, 3, 4, 5, 6 Điều 2), Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý tên gọi loại hình “báo nói, báo hình” thành “phát thanh, truyền hình”.
“Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện (Điều 15), Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã thống nhất, chỉnh lý cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Dự án Luật.
Về hoạt động báo chí trên không gian mạng (Điều 29), Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý Điều 29 Dự thảo Luật theo hướng quy định biện pháp quản lý Nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng tương tự như đối với 4 loại hình báo chí truyền thống, đồng thời tích hợp dịch vụ trực tuyến, bảo đảm nguyên vẹn nội dung thông tin đã đăng, phát trên nền tảng số báo chí quốc gia.
Về cải chính trên báo chí (Điều 34), tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã bổ sung 1 điều mới quy định về gỡ bỏ thông tin vi phạm, thu hồi sản phẩm báo chí in tại Điều 35 Dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.
Về các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí tại Điều 9, Điều 20, Điều 23 Dự thảo Luật”, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội chia sẻ.
Đánh giá cao những tiếp thu, chỉnh lý tại Dự thảo Luật (sửa đổi), tuy nhiên, để góp phần hoàn thiện, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất giữa các Luật khi đưa vào áp dụng, một số ý kiến đề nghị, cân nhắc bổ sung nội dung liên quan tới việc ứng dụng, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
Quan tâm tới tính liên thông giữa Luật Báo chí (sửa đổi) với các Luật liên quan, trong đó có Luật Trí tuệ nhân tạo, tham gia góp ý tại phiên họp thứ 52 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - Nguyễn Thanh Hải đề nghị, cần bổ sung các nội dung liên quan tới việc ứng dụng, sử dụng AI trong nghiên cứu khoa học, trong giáo dục đào tạo và trong báo chí truyền thông.
Theo Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Hải, hiện nay Chính phủ đang tiếp thu Luật Trí tuệ nhân tạo theo hướng các nội dung sử dụng AI trong các lĩnh vực chuyên ngành sẽ được quy định ở trong các Luật chuyên ngành.
Liên quan đến nội dung này, trước đó, thảo luận tại Hội trường, đại biểu Lê Thu Hà – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai từng nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Báo chí lần này thực hiện trong điều kiện khá đặc biệt, khi sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) thời gian qua đã làm thay đổi sâu sắc môi trường thông tin. Báo chí chính thống đang bước vào cuộc cạnh tranh chưa từng có; tin giả, nội dung giật gân và đặc biệt là các nền tảng xuyên biên giới đang vượt trội về tốc độ, thuật toán và doanh thu.
“Do đó, báo chí chuyên nghiệp không chỉ cần không gian hoạt động mà cần một “lá chắn” thể chế, một khung pháp lý đủ mạnh để được bảo vệ và phát huy vai trò định hướng dư luận”, đại biểu bày tỏ.
Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Trọng Nhân – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh cũng bày tỏ, việc bổ sung các khái niệm tác phẩm báo chí có yếu tố AI là nội dung báo chí được sản xuất toàn bộ hoặc một phần với sự hỗ trợ của hệ thống AI là cần thiết. Bởi, đây là chuẩn chung mà EU và UNESCO cũng như nhiều nước đang áp dụng.
“Nếu Dự thảo Luật không quy định rõ, AI trở thành những nhà báo vô danh và không có trách nhiệm pháp lý. Đồng thời, quy định trên cũng đồng bộ với nguyên tắc minh bạch dữ liệu của Luật Giao dịch điện tử và phù hợp với định hướng của Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo đang thảo luận tại Kỳ họp này”, đại biểu chia sẻ.
Được biết, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) được xây dựng với bố cục gồm 4 Chương và 51 Điều, giảm 2 Chương và 10 Điều so với Luật hiện hành. Và theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, dự kiến Dự thảo Luật này sẽ được Quốc hội đưa ra biểu quyết thông qua tại phiên họp ngày 10/12.