24h

Mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử là bước đi tất yếu trong tiến trình hiện đại hóa quản lý thuế, hướng tới minh bạch doanh thu và hạn chế thất thu ngân sách.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, để chính sách đi vào cuộc sống, vấn đề không chỉ nằm ở công cụ quản lý, mà quan trọng hơn là xác định ngưỡng doanh thu phù hợp để áp dụng bắt buộc, tránh tạo thêm áp lực cho hộ kinh doanh quy mô nhỏ.

Theo dự thảo của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế. Góp ý cho dự thảo này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, mốc 1 tỉ đồng là thấp, phạm vi tác động quá rộng và chưa phản ánh đúng điều kiện hoạt động thực tế của đa số hộ kinh doanh. VCCI đề xuất chỉ nên bắt buộc áp dụng hóa đơn điện tử với hộ có doanh thu trên 3 tỉ đồng/năm.

Theo VCCI, nhiều hộ kinh doanh đạt doanh thu khoảng 1 - 3 tỉ đồng mỗi năm vẫn hoạt động theo mô hình gia đình, không có bộ phận kế toán chuyên trách, lợi nhuận thực tế không cao. Khi chuyển sang hóa đơn điện tử có mã, nhóm này phải phát sinh thêm chi phí đầu tư thiết bị, phần mềm, hạ tầng kỹ thuật và thời gian vận hành, trong khi khả năng đáp ứng còn hạn chế.

Thực tế khảo sát nhanh của VCCI cho thấy, 77% hộ kinh doanh ở khu vực nông thôn, 67% ở khu vực đô thị thiếu kỹ năng công nghệ, trong khi 32% ở khu vực nông thôn và 23% ở khu vực đô thị thiếu vốn đầu tư ban đầu cho việc chuyển đổi. Những con số này cho thấy nếu áp dụng nghĩa vụ bắt buộc ở ngưỡng quá thấp, không ít hộ kinh doanh sẽ gặp khó khăn đáng kể trong quá trình tuân thủ.

Bên cạnh đó, việc áp dụng mốc 1 tỉ đồng riêng cho nghĩa vụ hóa đơn điện tử có mã cũng đặt ra vấn đề về tính đồng bộ của chính sách. Hiện nay, trong hệ thống pháp luật thuế, nhiều ngưỡng doanh thu quan trọng được thiết kế ở mức cao hơn để phân loại quy mô, phương thức quản lý và nghĩa vụ kê khai.

VCCI cho rằng việc nâng ngưỡng bắt buộc lên trên 3 tỉ đồng sẽ giúp cơ quan thuế tập trung nguồn lực vào nhóm hộ kinh doanh có quy mô lớn, nơi rủi ro thất thu cao hơn, trong khi vẫn tạo điều kiện để các hộ nhỏ có thời gian chuẩn bị.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, Luật sư Lê Thị Nhung - Giám đốc Công ty Luật L&A Legal Experts cho rằng, việc điều chỉnh ngưỡng doanh thu bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử theo hướng VCCI đề xuất là hợp lý, bảo đảm tính khả thi của chính sách. Theo bà, quản lý thuế hiệu quả không chỉ dựa vào mức độ kiểm soát, mà còn phụ thuộc vào khả năng tuân thủ thực tế của người nộp thuế.

Theo phân tích của Luật sư Lê Thị Nhung, phần lớn hộ kinh doanh ở ngưỡng doanh thu quanh 1 tỉ đồng vẫn hạn chế về năng lực quản trị và công nghệ. Nếu áp dụng bắt buộc với phạm vi quá rộng, chính sách dễ rơi vào tình trạng đúng quy định nhưng khó triển khai hiệu quả trên thực tế.

Theo bà, nâng ngưỡng lên trên 3 tỉ đồng không phải là nới lỏng quản lý, mà là cách phân tầng đối tượng hợp lý: tập trung kiểm soát nhóm có quy mô lớn, đồng thời tạo lộ trình chuyển đổi cho nhóm nhỏ hơn.

“Cải cách thuế chỉ bền vững khi chính sách được thiết kế sát thực tiễn và tạo được sự đồng thuận từ người nộp thuế. Việc lựa chọn ngưỡng doanh thu phù hợp không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là thông điệp về cách Nhà nước đồng hành cùng hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi và phát triển”, Luật sư Lê Thị Nhung nhấn mạnh.

Nguyễn Giang