Putin “tiên phát chế nhân” với lĩnh vực tài chính

>> Mỹ làm gì nếu Nga đánh Ukraina?

Nếu Nga vẫn tấn công Ukraina, Mỹ sẽ sử dụng vũ khí truyền kiếp - lệnh cấm vận, lần này một trong những mục tiêu lớn nhất mà Washington nhắm đến là “mời” Moscow ra khỏi hệ thống SWIFT.

SWIFT là hiệp hội viễn thông và liên ngân hàng, tài chính toàn cầu. Nói một cách ngắn gọn, chỉ khi là thành viên của tổ chức này mới được thực hiện giao dịch tài chính ngoài lãnh thổ. Như vậy SWIFT trực tiếp đến hoạt động ngoại thương, mua sắm quốc tế, ngoại hối.

Đặc biệt với hệ thống tài chính toàn cầu hiện nay, đồng USD làm “vua”, nếu ra khỏi SWIFT đồng nghĩa với việc không thể tìm kiếm đồng tiền quyền lực nhất thế giới để giao dịch.

Với Nga, SWIFT rất quan trọng, bởi vì phần lớn kinh tế Nga phụ thuộc vào xuất khẩu dầu và khí đốt. Nếu hoạt động thanh toán quốc tế bị “đóng băng” tức là Kremlin bán năng lượng mà không thể lấy tiền về.

Tổng thống V. Putin hiểu sức mạnh này của Mỹ, nên từ mấy năm trước đã cùng Bắc Kinh thiết lập liên minh tài chính, cho phép thanh toán bù trừ, liên thông giá trị giữa đồng Rup và Nhân dân tệ.

Toan tính của Nga còn hơn thế nữa, lật đổ hệ thống “petrodollars” để gia tăng quyền lực trong thị trường năng lượng. Ngày nào đồng USD còn làm chủ thì ngày đó ngành công nghiệp dầu khí Nga còn bị đe dọa.

Trực diện hơn, một khi Nga không đủ dự trữ USD đồng Rup sẽ lao dốc giá trị như sau sự kiện Crimea, Rup mất 50% giá trị, kinh tế khủng hoảng, lạm phát ngay lập tức ập đến.

Con tính của Bắc Kinh còn “khủng” hơn. Nước này trên đà vượt Mỹ trở thành cường quốc số 1, mọi thứ ở Trung Quốc đều dồi dào, to lớn nhưng sức mạnh “mềm” của nền kinh tế vẫn kém Mỹ do đồng Nhân dân tệ chưa thể sánh ngang với “đồng bạc xanh”.

Có thể nói, chưa thể xem là nền kinh tế mạnh nhất nếu không sở hữu đồng tiền uy lực nhất. Nga và Trung Quốc gặp nhau ở điểm này, nên liên minh tài chính ra đời là tất yếu.

Nhưng liên minh này chưa đủ mạnh để vượt qua lệnh cấm vận một khi Mỹ “trục xuất” Nga khỏi SWIFT, đơn giản vì liên minh Rup - Nhân dân tệ còn quá non yếu so với liên minh USD - Eur - Yen.

>> Liên minh tài chính Nga - Trung: Thách thức "petrodollars"

Tất nhiên, những gì tốt nhất ông Putin có thể hướng đến là giảm phụ thuộc USD trong cơ cấu tài chính quốc gia, giảm nợ công về mức thấp nhất, song song với việc tăng cường dự trữ USD để đảm bảo giá trị đồng Rup dài nhất có thể.

Nền kinh tế không USD, liệu có thể? Chưa ai chắc chắn viễn cảnh này sẽ diễn tiến như thế nào và thực tế nhiều năm nay Nga vẫn “sống tốt” dưới lệnh cấm vận của Mỹ. Tuy nhiên, đó là cách thức tồn tại đầy cam go.

Có thể minh họa với trường hợp Triều Tiên: Vì không thể trực tiếp giao dịch quốc tế bằng USD nên đa phần hoạt động thương mại chỉ có thể thực hiện với Trung Quốc và thông qua các công ty Trung Quốc để tìm kiếm vật tư bên ngoài. Đủ thấy Triều Tiên khó khăn như thế nào.

Nếu Nga bị chặn giao dịch USD, có thể phải cậy nhờ Bắc Kinh thông qua liên minh đã ký kết. Như vậy, giữa hai thái cực, đối chọi với Mỹ và rơi vào quyền kiểm soát tài chính của Trung Quốc cũng chẳng khác nhau là mấy.

Lưu ý, nền kinh tế và văn hóa xã hội Nga hoàn toàn khác Triều Tiên. Kinh tế và con người Nga không thể không bang giao. Có phải Putin đang lèo lái đất nước ông vào con đường “chủ nghĩa dân tộc”?