“Quá độ cổ phần hóa” nhìn từ Agribank

Theo Công văn số 991/TTg-ĐMDN ngày 10/7/2017 và Quyết định số 26/2019/TTg-QĐ ngày 15/8/2019 của Thủ tướng Chính phủ, đến hết năm 2020, Agribank phải hoàn tất cổ phần hóa và Nhà nước chỉ còn nắm giữ từ 65% cổ phần trở lên. Tuy nhiên đến nay, nhà băng này vẫn loay hoay ở các khâu đầu giai đoạn 1. Vướng mắc về phương án sử dụng đất trở thành nút nghẽn lớn khiến Agribank tạm chốt cứng trên hành trình cổ phần hóa nhiều năm.

Chính vì vậy, Agribank mới có “sáng kiến” cổ phần hóa 2 giai đoạn. Trong giai đoạn thứ nhất, Agribank sẽ cổ phần hóa với sự tham gia của cán bộ, nhân viên Agribank với tỷ lệ khoảng 0,5% vốn điều lệ. Hiện chưa có kết luận cuối cùng về đề xuất này của Agribank, song điều này chưa từng có tiền lệ. Đây có thể xem như là bước “quá độ cổ phần hóa” mà giới chuyên môn đánh giá: Nếu làm tốt, có thể giúp ngân hàng giảm chi phí cho quá trình này và rút ngắn thời gian để có mặt trên sàn. Song ngược lại, nếu “nội bộ” hóa ngân hàng trước khi “chào” cổ đông chiến lược, có thể gây tình trạng “bán lúa non” vào tay một số nhà đầu tư.

“Thẳng thắn mà nói, không thể phủ nhận tình trạng ủy thác vốn đầu tư đang xuất hiện ở một số lĩnh vực mà các tổ chức bị hạn chế sở hữu chéo hoặc tỷ lệ cá nhân, nhóm cổ đông liên quan. Tỷ lệ sở hữu 0,5% tuy không phải là lớn, song đối với một ngân hàng mà tổng tài sản ở Top đầu gần 1,6 triệu tỷ đồng, lợi nhuận hơn 13.000 tỷ đồng (số liệu tạm tính cuối 2020), lại được Nhà nước cấp vốn từ ngân sách, có nhiều lợi thế phát triển tín dụng…thì đó cũng là một tỷ lệ rất đáng quan tâm. Vì vậy, “sáng kiến” của Agribank cần được xem xét đầy đủ lợi ích các bên cũng như quy trình thực hiện, nếu có”, một chuyên gia khuyến nghị.