Sàng lọc trên "đường đua" mở sàn giao dịch tài sản mã hóa

Nhiều doanh nghiệp có hệ sinh thái tài chính với trụ lõi ngân hàng hoặc chứng khoán, hoặc liên quan bất động sản, vàng, công nghệ, đầu tư tài chính... đã và đang thể hiện tham vọng được làm sàn giao dịch tài sản số (gọi chung, bao gồm tài sản mã hóa), theo Nghị quyết 05/2025/NQ-CP.

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, sẽ chỉ có tối đa 5 sàn được cấp phép cung cấp dịch vụ tổ chức sàn giao dịch tài sản mã hoá.

Cho đến hiện nay, đã có không ít doanh nghiệp chuẩn bị cho cuộc đua lọt vào danh sách 5 sàn này và/ hoặc tham gia cung cấp các dịch vụ cho thị trường tài sản mã hóa khi vận hành. Chứng khoán Kỹ thương (TCBS), Chứng khoán SSI, Chứng khoán VPBank, MB, Chứng khoán HD, Chứng khoán VIX, CTCP Đầu tư HVA, Vàng Bảo Tín Mạnh Hải... đều đã thành lập pháp nhân, góp vốn vào các tổ chức đăng ký vận hành, giao dịch tài sản số. Đằng sau là các tổ chức, pháp nhân liên quan trong hệ sinh thái như Techcombank, HDBank, VPBank... Các bước đi ký kết với các tổ chức liên quan vận hành tài sản số quốc tế như ngân hàng MBB ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác MoU với Dunamu - chủ sàn tiền số Upbit... cũng đã diễn ra.

Tuy nhiên trong cuộc đua tiến đến cái đích lớn với danh sách 5 sàn, thách thức lớn nhất với các công ty vẫn là quy định vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, thừa nhận con số 10.000 tỷ đồng thực sự là một mức lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Nhưng từ góc độ cơ quan quản lý, đây là một cơ chế thí điểm; do đó theo ông Hòa, cơ quan quản lý hướng tới việc lựa chọn những doanh nghiệp tham gia có cam kết rõ ràng, nguồn lực đủ mạnh và quy mô đủ lớn để đáp ứng các tiêu chuẩn ở cấp độ 4. Ngoài ra, trong top 10 công ty chứng khoán hiện nay, vốn điều lệ của nhiều đơn vị cũng đã đạt mức này.

Ghi nhận trên thị trường tài chính và bước đầu chuẩn bị của thị trường tài sản mã hóa thí điểm trong nay mai cho thấy, hầu hết những công ty lập pháp nhân có đăng ký về dịch vụ tài sản mã hóa, vốn điều lệ khá thấp. Và đã, đang có những chuyển động dần hướng về sàng lọc, thông qua quyết định của các công ty trước "mốc" quy định vốn này.

Chẳng hạn trong cuộc đua này, ông Tô Hải, cựu CEO của CTCP Chứng khoán Vietcap (VCI) vừa có chia sẻ tại kỳ ĐHĐCĐ bất thường 2025 của Vietcap chiều ngày 7/11/2025 tại TP HCM, cho hay là ban đầu, Vietcap cũng có kế hoạch muốn tham gia lập công ty làm sàn giao dịch tài sản số. Công ty theo đó đã lập ban dự án vào tháng 2/2025 ngay khi có thông tin dự kiến về việc triển khai thị trường.

"Có 4 tổ chức quốc tế lớn nhất làm sàn giao dịch tài sản số trên thị trường toàn cầu khi nắm bắt thông tin, cũng là lập tức kết nối, làm việc với chúng tôi, với mong muốn trở thành đối tác (partner) khi vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa ở thị trường Việt Nam. Tuy nhiên trong quá trình chuẩn bị cho đến tháng 8/2025, chúng tôi đã quyết định rút lui do quy định vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng là khá lớn. Cho dù Vietcap có kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm nữa, thậm chí tăng vốn gấp đôi vào 2026, chúng tôi cũng không muốn dồn quá nhiều vốn cho một công ty làm sàn", ông Tô Hải cho biết.

Dù vậy, ông Tô Hải cũng nhấn mạnh, về triển vọng của thị trường tài sản mã hóa Việt Nam khi thí điểm cũng như khả năng tham gia thị trường hay không trong tương lai, sẽ phụ thuộc vào Ban Tổng Giám đốc mới quyết định, ông không thể nói trước được.

Ngược chiều với trường hợp trên, quyết tâm của những công ty đã theo đuổi với đích nhắm về thị trường tài sản số, ví dụ như SSI Digital (SSID), đang ngày càng rõ ràng. Theo đó, công ty tài sản mã hóa trong hệ sinh thái của Chứng khoán SSI, vừa hoàn tất đợt tăng vốn từ 200 tỷ lên 1.000 tỷ đồng. Trước đó, vào giữa tháng 10, SSI do ông Nguyễn Duy Hưng làm Chủ tịch cũng đã công bố Nghị quyết về việc mua 15 triệu cổ phiếu riêng lẻ của SSI Digital với giá 10.000 đồng mỗi cổ phần. Thời gian thực hiện và các nội dung cụ thể sẽ được doanh nghiệp trong lĩnh vực tài sản số này công bố sau.

Vì vậy, dù không công bố cổ đông mới trong đợt tăng vốn vừa hoàn tất song giới quan sát cho rằng Chứng khoán SSI có khả năng vẫn nắm giữ quyền chi phối tại SSI Digital. Theo Chứng khoán SHS nhận định, tuy vốn thấp so với mức quy định, đây vẫn là công ty khả năng trở thành sàn giao dịch tập trung (CEX) đầu tiên mang thương hiệu Việt.

Ở trường hợp HVA Group, theo kế hoạch hợp tác, đầu tư và triển khai sàn giao dịch tài sản số có tên DNEX, đặt trụ sở tại Đà Nẵng, gắn liền với định hướng phát triển thành phố này thành một trung tâm tài chính quốc tế, HVA cũng muốn tăng vốn qua huy động từ các nhà đầu tư chiến lược theo từng giai đoạn để tạo quy mô vốn cho sàn DNEX đáp ứng quy định 10.000 tỷ đồng... Có lợi thế gắn với Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng, song tính khả thi và năng lực huy động theo kế hoạch của Công ty này vẫn là một dấu hỏi.

Điểm qua một số công ty đang đăng ký tham gia mở sàn giao dịch tài sản mã hóa tại Việt Nam: Với VIXEX, công ty được hậu thuẫn bởi Chứng khoán VIX và có đăng ký vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng, tương tự như SSI Digital, vẫn còn cách xa mức quy định về vốn tối thiểu.

TCEX có mối liên kết trực tiếp với hệ sinh thái tài chính của Techcombank, nhờ đó mang lại mức độ tín nhiệm cao. Tuy nhiên, quy mô vốn hiện tại 101 tỷ đồng sau đợt tăng vốn gần nhất, vẫn quá nhỏ so với yêu cầu pháp lý.

HD Securities (công ty liên kết của HDBank) dự kiến chi 1.470 tỷ đồng để góp vốn vào một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sàn giao dịch tài sản mã hóa. Đây là một trong những cam kết vốn lớn nhất tính đến hiện tại, giúp sàn này có vị thế thuận lợi hơn so với phần lớn đối thủ. Dù vẫn dưới ngưỡng yêu cầu, nhưng tiềm năng mở rộng cao hơn mặt bằng chung.

MB chỉ mới có động thái ký kết với Upbit và chưa công bố cụ thể đường đi nước bước tiếp theo, song đây cũng là nhân tố đáng chú ý. Với năng lực tài chính mạnh của MB và đối tác chiến lược là một sàn giao dịch quốc tế uy tín, đây được xem là ứng viên có tính khả thi và độ tin cậy cao nhất trong nhóm hiện nay.

Trường hợp CAEX, được đầu tư bởi Chứng khoán VPBankS (11%), LynkiD (50%), FutureLand (39%) có tổng vốn điều lệ 25 tỷ đồng, đặt trong hệ sinh thái tài chính của VPBank, được xem là bước chuẩn bị chiến lược để VPBank mở rộng sang lĩnh vực tài sản số, phù hợp với định hướng và phát biểu của Tổng giám đốc VPBank Nguyễn Đức Vinh về tầm quan trọng của khung pháp lý và vai trò của các tổ chức tài chính lớn trong phát triển tài sản số. Chia sẻ tại buổi IPO VPBankS, ông Vinh cũng không giấu tham vọng "đồng loạt tấn công trên mọi mặt trận". Tuy nhiên, với mức vốn điều lệ hiện có của công ty tài sản số, lại cũng phải chờ xem các nhà lãnh đạo của các đơn vị góp vốn quyết phân bổ nguồn lực ra sao cho mục tiêu trên thị trường thí điểm.

Có thể nói những nỗ lực từ góp vốn sơ khởi lập công ty cho đến tăng vốn thực tế của các công ty đăng ký làm sàn tài sản mã hóa, ghi nhận đến hiện nay, hầu hết vẫn đang khá khiêm tốn so với cột mốc tối thiểu được quy định tại Nghị quyết 05. Ngoại trừ một công ty đã chạm đến cột mốc tối thiểu 10.000 tỷ đồng dù "sinh sau đẻ muộn", là Công ty cổ phần Kinh doanh tiền mã hóa và tài sản mã hóa Vimexchange.

Theo đăng ký, người đại diện pháp luật của Vimexchange là bà Nguyễn Thị Loan (sinh năm 1970). Bà Loan là cựu Chủ tịch CTCP Tập đoàn dược phẩm Vimedimex, cũng là người từng bị Tòa án nhân dân TP Hà Nội tuyên phạt 3 năm tù trong vụ "vây thầu, dìm giá đất" tại Đông Anh (Hà Nội). Bà Loan đồng giữ chức Chủ tịch hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Vimexchange.

Trong cấu trúc cổ đông công ty 10 nghìn tỷ, ghi nhận có Vimedimex góp vốn 50%; CTCP Dược phẩm Vimedimex 2 nắm 15%; CTCP Vàng bạc đá quý Bảo Tín Mạnh Hải 10%; CTCP Đầu tư và Phát triển Hòa Bình 10%; CTCP Biển Tiên Sa 6%; CTCP Tập đoàn Đầu tư và Phát triển VN 5%; Công ty Chứng khoán HòaBình HBS 2% và CTCP Quản lý Quỹ Quốc tế 2%.

Nhà phân tích của Chứng khoán SHS nhận định, cái bắt tay giữa Vimedimex và Bảo Tín Mạnh Hải (2 cổ đông góp vốn lớn của Vimexchange) cho thấy xu hướng liên kết giữa tài chính truyền thống và kinh doanh vàng bạc, nhằm tạo niềm tin, đảm bảo thanh khoản và gắn kết giữa tài sản thực – tài sản số. Đây là hướng đi phù hợp với mô hình “asset-backed token” (tài sản mã hóa có bảo chứng), khi Vimexchange có thể định vị mình là sàn tài sản mã hóa kết hợp tài sản thực, hướng tới việc số hóa vàng, bất động sản, dược phẩm hoặc các tài sản hữu hình khác, phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong đầu tư tài chính hiện nay.