Sẽ có 23 triệu người thất nghiệp trong năm 2022?

Theo Báo cáo "Triển vọng Xã hội và Việc làm Thế giới: Xu hướng 2021" (Xu hướng WESO) của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) vừa được công bố, cuộc khủng hoảng thị trường lao động do đại dịch COVID-19 còn lâu mới kết thúc và tăng trưởng việc làm sẽ không đủ để bù đắp cho những thiệt hại ít nhất còn phải kéo dài cho đến năm 2023.

Báo cáo của ILO dự báo sự thiếu hụt việc làm do cuộc khủng hoảng COVID-19 gây ra sẽ lên đến 75 triệu vào năm 2021, trước khi giảm xuống 23 triệu vào năm 2022. Khoảng cách liên quan đến số việc làm và số giờ giảm, tương đương với 100 triệu việc làm toàn thời gian vào năm 2021 và 26 triệu việc làm toàn thời gian vào năm 2022.

Sự thiếu hụt về việc làm và số giờ làm việc này liên tục ở mức cao do mức độ sử dụng lao động thấp và điều kiện làm việc kém. Do đó, số người thất nghiệp trên toàn cầu dự kiến sẽ ở mức 205 triệu người vào năm 2022, vượt mức 187 triệu người vào năm 2019. Điều này tương ứng với tỷ lệ thất nghiệp là 5,7%. Các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong nửa đầu năm 2021 là khu vực Mỹ Latinh và Caribe, châu Âu và Trung Á.

Tốc độ phục hồi việc làm trên toàn cầu được dự báo sẽ nhanh hơn trong nửa cuối năm 2021, với điều kiện là tình hình đại dịch nói chung không trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiên, điều này sẽ không đồng đều, do khả năng tiếp cận vaccine không bình đẳng và năng lực hạn chế của hầu hết các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi trong việc thực hiện các biện pháp kích thích tài khóa mạnh mẽ. Hơn nữa, chất lượng của các công việc mới được tạo ra có thể sẽ xấu đi ở các quốc gia đó.

Cũng theo ILO, việc làm và thời giờ làm việc giảm kéo theo sự sụt giảm mạnh về thu nhập từ lao động, cùng với đó là sự gia tăng tương ứng về tỷ lệ nghèo. So với năm 2019, giờ đây đã có thêm 108 triệu người lao động trên toàn thế giới được phân loại vào nhóm nghèo hoặc nghèo cùng cực. Nghĩa là họ và gia đình họ sống với mức thu nhập tương đương thấp hơn 3,2 USD mỗi ngày.

Báo cáo cũng nhấn mạnh, “những tiến bộ đạt được trong 5 năm vừa qua hướng tới xóa bỏ tình trạng có việc làm nhưng vẫn nghèo đã trở lại điểm xuất phát”. Điều này khiến việc đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc về xóa nghèo trước năm 2030 càng khó khả thi hơn.

Cùng với đó, việc thiếu các chế độ an sinh xã hội ở nhiều nơi, như tình trạng của 2 tỷ người lao động trong khu vực phi chính thức trên toàn thế giới, đồng nghĩa với sự gián đoạn về việc làm do đại dịch đã và đang gây nên những hậu quả nghiêm trọng đối với thu nhập và sinh kế của gia đình người lao động. 

Cuộc khủng hoảng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến phụ nữ. Việc làm của nữ giới giảm 5% vào năm 2020 so với 3,9% ở nam giới. Trên toàn cầu, việc làm của thanh niên giảm 8,7% vào năm 2020, so với 3,7% của người lớn, với mức giảm rõ rệt nhất ở các nước có thu nhập trung bình. Hậu quả của sự chậm trễ và gián đoạn này đối với trải nghiệm thị trường lao động ban đầu của những người trẻ tuổi có thể kéo dài trong nhiều năm.

Theo ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO, nếu không có những nỗ lực trọng điểm nhằm đẩy nhanh quá trình tạo việc làm thỏa đáng và hỗ trợ những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong xã hội, khôi phục những lĩnh vực kinh kế bị ảnh hưởng nặng nề nhất, thì nhiều năm tới, có thể sẽ vẫn còn phải gánh chịu những ảnh hưởng lâu dài của đại dịch. Những ảnh hưởng này trên cả phương diện thiệt hại về tiềm năng con người và tiềm năng kinh tế, tình trạng nghèo đói, bất bình đẳng sẽ gia tăng.

Ngoài đánh giá về tổn thất về thời giờ làm việc, tổn thất việc làm trực tiếp và chiều hướng tăng trưởng việc làm, báo cáo WESO cũng đề xuất một chiến lược phục hồi được cấu trúc trên bốn nguyên tắc: thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trên diện rộng và tạo việc làm năng suất; hỗ trợ thu nhập hộ gia đình và chuyển dịch thị trường lao động; củng cố những nền tảng thiết chế cần thiết cho tăng trưởng và phát triển kinh tế toàn diện, bền vững và có sức chống chịu tốt; và sử dụng đối thoại xã hội trong xây dựng các chiến lược phục hồi lấy con người làm trung tâm.