Các quy định mới tại Nghị định 105/2025 không chỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của an toàn cháy nổ mà còn buộc các dự án bất động sản phải thay đổi cách tiếp cận từ khâu thiết kế đến vận hành.
Từ ngày 1/7/2025, Nghị định 105/2025/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ chính thức có hiệu lực. Quy định này khẳng định tầm quan trọng của công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC) trong bối cảnh an toàn cháy nổ vẫn là bài toán nan giải, song cũng đặt ra không ít thách thức cho các dự án bất động sản trong quá trình triển khai.
Thực tế cho thấy, nhiều dự án gặp khó ngay từ khâu thiết kế do thiếu sự đồng bộ với yêu cầu nghiệm thu và công tác quản lý vận hành sau này. Ông Trần Ngọc Duy, Phó Giám đốc, Dịch vụ Quản lý Bất động sản Savills Hà Nội cho rằng, an toàn cháy nổ trong các dự án bất động sản là một bài toán đa chiều, mà nguyên nhân gốc rễ của nhiều vấn đề thường nằm ngay từ giai đoạn hình thành dự án.
Một trong những lý do cốt lõi là sự thiếu vắng của việc phối hợp sớm giữa các đơn vị liên quan. Đặc biệt là đơn vị quản lý vận hành thường không được tham gia góp ý từ giai đoạn thiết kế, dẫn đến những thiết kế dù đẹp mắt nhưng lại gây hạn chế cho việc vận hành và bảo trì hệ thống PCCC về sau.
Đồng quan điểm, PGS, TS Phạm Trọng Thuật, Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải phối hợp với đơn vị quản lý vận hành ngay từ khâu thiết kế và xây dựng. Theo ông, cách làm này không chỉ giúp công trình đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và thực tiễn, mà còn tiết kiệm chi phí, hạn chế phát sinh sửa đổi khi đưa vào sử dụng.
Theo chuyên gia này, việc sử dụng vật liệu kém chất lượng, thiết kế cứng nhắc hoặc hệ thống kỹ thuật thiếu đồng bộ không chỉ gây khó khăn trong nghiệm thu mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản, uy tín và giá trị của bất động sản
“Mối quan hệ giữa khả năng chống cháy với mức độ nghiêm trọng của hỏa hoạn là rất rõ ràng. Một thiết kế chống cháy kém hiệu quả, ví dụ như thiếu giải pháp ngăn cháy lan giữa các tầng/khu vực, sử dụng vật liệu dễ cháy cho mặt ngoài hay nội thất, hoặc lối thoát hiểm không đủ tiêu chuẩn có thể làm tăng đáng kể mức độ nghiêm trọng của một vụ hỏa hoạn. Điều này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người. Do đó, việc xây dựng một hệ thống PCCC toàn diện ngay từ bản vẽ là yếu tố then chốt”, PGS, TS Phạm Trọng Thuật chia sẻ.
Theo ông Thuật, để đạt hiệu quả, công tác PCCC cần kết hợp đồng bộ hai hệ thống, đó là PCCC chủ động bao gồm các thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo và dập tắt đám cháy như hệ thống báo cháy, báo khói, sprinkler, hệ thống chữa cháy khí hoặc bọt, đèn và biển chỉ dẫn thoát hiểm, tăng áp cầu thang, hút khói, cùng các thiết bị chữa cháy ban đầu. Cùng với đó là PCCC thụ động tập trung vào giải pháp ngăn cháy lan và bảo vệ kết cấu công trình, sử dụng vật liệu có giới hạn chịu lửa cao, bố trí vách ngăn cháy, cửa chống cháy, lối thoát hiểm đạt chuẩn, và thiết kế khu lánh nạn an toàn.
“Hai hệ thống này phải bổ sung cho nhau, tạo thành ‘lá chắn’ an toàn từ khâu ngăn ngừa đến kiểm soát và dập tắt khi sự cố xảy ra”, ông Thuật nhấn mạnh.
Cũng cho ý kiến về vấn đề này, PGS.TS. Đào Hữu Dân, Trường Đại học PCCC cho biết, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy, đặc biệt là QCVN 06:2022/BXD, đang được cơ quan chức năng rà soát, siết chặt. Nghị định 105/2025/NĐ-CP cùng các thông tư liên quan yêu cầu cao hơn về vật liệu và thiết bị PCCC, buộc chủ đầu tư, tư vấn thiết kế và đơn vị vận hành phải liên tục cập nhật, tránh vi phạm pháp luật và gây mất an toàn.
Ông Dân lưu ý, vật liệu xây dựng phải chống cháy, không sinh khói độc, không dẫn nhiệt nhanh; thiết bị PCCC phải có nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn kiểm định và được bảo trì định kỳ. Thiết kế phải đảm bảo hành lang đủ rộng, có lối thoát hiểm kép, khu lánh nạn, và cấu tạo chống cháy cho các khu kỹ thuật, đường ống xuyên tường và sàn.