“Sống dở, chết dở” với mỏ sắt Thạch Khê

Tâm Đan• 29/11/2019 05:00

10 năm thực hiện dự án mỏ sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh) là 10 năm cuộc sống của người dân vùng mỏ lâm vào cảnh bĩ cực.

Không được cấp đất ở, thiếu đất sản xuất, công trình phúc lợi bỏ lửng, nguồn nước cạn kiệt và ô nhiễm nghiêm trọng...

p/Nhiều diện tích hoa màu bị bỏ hoang do đất đai bị “sa mạc hóa”

Nhiều diện tích hoa màu bị bỏ hoang do đất đai bị “sa mạc hóa”

Theo lộ trình, việc triển khai dự án mỏ sắt Thạch Khê sẽ có gần 3.900ha nằm trên địa bàn 6 xã của huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) gồm Thạch Khê, Thạch Đỉnh, Thạch Hải, Thạch Bàn, Thạch Trị và Thạch Lạc được thu hồi, gần 6.000 hộ dân với khoảng 25 ngàn nhân khẩu bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đến nay dự án đã được triển khai 10 năm, thứ còn sót lại là những hố nước sâu nham nhở và những bãi đất hoang hóa do quá trình khai thác, người dân vùng mỏ đứng trước cảnh “sống dở, chết dở” bởi những hệ lụy mà dự án mang lại. Theo lời của một cán bộ xã thì “lợi ích chưa thấy đâu, khó khăn đã hiện hữu”.

Khó khăn hiện hữu

Nằm ở trung tâm của khu vực mỏ, xã Thạch Khê có 367 hộ dân bị ảnh hưởng, phải di dời, trong đó 50 hộ nằm ở sát moong mỏ phải sống cảnh tạm bợ, thiếu thốn cơ sở hạ tầng, nước sinh hoạt ô nhiễm, không có đất sản xuất… Trụ cột trong gia đình ra Bắc vào Nam để mưu sinh, những người ở lại vẫn tiếp tục bám trụ trên diện tích ruộng đã nằm trong diện thu hồi. Thế nhưng, tình hình không mấy khả quan khi mạch nước ngầm bị tụt, toàn bộ diện tích màu mỡ năm xưa đã bị “sa mạc hóa” nên năng suất giảm sút đáng kể.

Ông Lưu Xuân Đồng, Bí thư Đảng ủy xã Thạch Khê cho biết: “Dự án triển khai dở dang cả chục năm nay, cuộc sống của người dân lâm vào cảnh khốn cùng, chán nản, thiếu thốn đủ bề, kinh tế giảm sút, nhiều gia đình “đi không được, ở cũng không xong”. Nếu dự án không khả thi chúng tôi rất mong muốn dừng dự án để người dân sớm ổn định cuộc sống”.

Theo kế hoạch, toàn bộ dân cư thuộc xã Thạch Hải, huyện Thạch Hà cơ bản sẽ được di dời đến khu vực tái định cư nhưng gần như tất cả cũng mới chỉ triển khai trên giấy.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu ý kiến các bộ, ngành liên quan, đề xuất 2 phương án đối với dự án đầu tư khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê.

Nhắc đến dự án, ông Nguyễn Hải Lý, Chủ tịch UBND xã Thạch Hải không dấu nổi vẻ mệt mỏi: “Chúng tôi đã đề xuất lên cấp trên nhiều lần rồi, người dân và chính quyền mong muốn sớm dừng dự án để triển khai các kế hoạch phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống”

Vừa qua, chính quyền các xã của huyện Thạch Hà chịu ảnh hưởng bởi dự án mỏ sắt Thạch Khê đã khảo sát lấy ý kiến người dân và nhận được đề nghị dừng khai thác mỏ sắt Thạch Khê. Họ cho rằng nếu tiếp tục khai thác sẽ tác động xấu đến môi trường sinh thái, gây ô nhiễm môi trường.

Tiềm ẩn nhiều nguy cơ

Mới đây, văn phòng Chính phủ đã phát đi thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại cuộc họp về dự án đầu tư khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê (huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh).

Theo kết luận của Phó Thủ tướng, thời gian qua, Tập đoàn Công nghiệp Than khoáng sản Việt Nam (TKV) đã có nhiều cố gắng chỉ đạo triển khai các thủ tục đầu tư xây dựng theo quy định. Tuy nhiên, việc triển khai dự án chậm, kéo dài do nhiều nguyên nhân.

Hiện các bộ, ngành, tỉnh Hà Tĩnh còn nhiều ý kiến khác nhau về dự án như: Năng lực triển khai dự án của chủ đầu tư, công nghệ kỹ thuật, bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ, hiệu quả kinh tế dự án. Vì vậy, Chính phủ sẽ trình Bộ Chính trị xem xét quyết định việc dừng, đóng cửa mỏ hay tạm dừng khai thác mỏ sắt Thạch Khê.

Để hoàn thiện báo cáo trình Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu ý kiến các bộ, ngành liên quan, đề xuất 2 phương án đối với dự án đầu tư khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

Theo đó, phương án 1, dừng thực hiện dự án, đóng cửa mỏ, cần phân tích, đánh giá toàn diện các tác động về hậu quả pháp lý, những thiệt hại kinh tế, trong đó có thiệt hại của doanh nghiệp thực hiện dự án và các cổ đông tham gia và ổn định đời sống, sản xuất người dân vùng ảnh hưởng do khai thác mỏ dở dang.

Phương án 2, tạm dừng thực hiện dự án để tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các điều kiện về khoa học kỹ thuật, năng lực chủ đầu tư, nguồn vốn, công nghệ, bảo đảm khi triển khai dự án phải an toàn, hiệu quả về môi trường và được chính quyền địa phương ủng hộ.