Startup Đông Nam Á thúc đẩy chuyển đổi xanh

Các startup trên khắp Đông Nam Á đang tìm ra những cách thức mới để tái chế chất thải từ các loại trái cọ đặc trưng của khu vực thành những vật liệu thân thiện với môi trường.

Cuối tháng 5, Terra Drone, một công ty Nhật Bản chuyên sản xuất thiết bị bay không người lái đã thay thế lớp vỏ nhựa thông thường của khung máy bay bằng một loại vật liệu sinh học tổng hợp mới. Nguyên liệu để sản xuất vật liệu này được làm từ bã thải còn lại sau quá trình chiết xuất dầu cọ.

Những lớp vỏ mới này có chức năng bảo vệ các linh kiện điện tử nhạy cảm như cảm biến và camera. Chúng hiện đang được sử dụng trong các thiết bị bay không người lái dùng để phun thuốc trừ sâu ở Indonesia và Malaysia. Terra Drone đã hợp tác với công ty khởi nghiệp Malaysia Midwest Composites để phát triển loại vật liệu này.

Nhựa thông thường dễ bị nứt và biến dạng khi tiếp xúc với ánh nắng gay gắt. Tuy nhiên, theo Terra Drone, vật liệu sinh học tổng hợp làm từ hỗn hợp đay, cây kenaf và bã cọ lại có độ bền cao và ít chịu tác động từ môi trường.

Midwest cũng đang sản xuất các linh kiện cho ô tô, thiết bị phát điện mặt trời và thiết bị phát điện gió thông qua hợp tác kỹ thuật với tập đoàn năng lượng quốc doanh Petronas của Malaysia và Đại học Quốc gia Singapore.

“Mặc dù có các đối thủ toàn cầu đến từ Mỹ và Canada, chúng tôi có thể chứng minh được thế mạnh của mình nhờ tận dụng được nguồn nguyên liệu sẵn có tại châu Á,” Giám đốc điều hành Midwest Sethu Raaj cho biết.

Công ty Ravelware Technology Indonesia cũng đang tìm cách tận dụng tài nguyên dồi dào từ cây cọ ở châu Á, cụ thể là cây dừa. Công ty đã phát triển một phương pháp để sản xuất graphene - một loại vật liệu carbon từ vỏ dừa. Graphene có rất nhiều tiềm năng ứng dụng, đặc biệt trong các linh kiện điện tử.

Thông thường, graphene được sản xuất từ graphite. Tuy nhiên, graphite vừa đắt đỏ, vừa gây tác động lớn đến môi trường khi khai thác và tinh chế. Hơn nữa, các công đoạn cuối cùng của quy trình xử lý graphite hiện chủ yếu diễn ra tại Trung Quốc.

Ravelware thu gom vỏ dừa từ các nhà máy chế biến thực phẩm địa phương và các nguồn khác, rồi sử dụng chúng làm nguyên liệu đầu vào để sản xuất graphene.

“Vật liệu này thân thiện với môi trường và chi phí sản xuất thấp,” Giám đốc điều hành Randy Budi Wicaksono cho biết.

Tại Indonesia, Ravelware đã bắt đầu cung cấp graphene để sử dụng trong các khối lát đường. Graphene được cho là có tác dụng giúp chống ngập lụt bằng cách tăng khả năng thấm nước vào lòng đất.

Công ty hiện đang xuất khẩu graphene sang Trung Đông và châu Âu để sử dụng trong pin và các ứng dụng khác, đồng thời có kế hoạch mở rộng thị trường sang Nhật Bản và các nước khác. Mục tiêu là nâng doanh thu từ dưới 200.000 USD vào năm 2023 lên ít nhất 7,5 triệu USD vào năm 2030.

Công ty khởi nghiệp SUDrain tại Campuchia sản xuất bộ lọc cho hệ thống lọc nước bằng cách sử dụng vỏ dừa. Cellulose trong sợi dừa có khả năng hấp thụ vi khuẩn và nấm, có thể lọc nước thải công nghiệp và sinh hoạt bằng hoạt động của vi sinh vật.

Công ty cung cấp máy xử lý nước thải được trang bị các bộ lọc này cho các khu dân cư, khách sạn nghỉ dưỡng, nhà máy, trang trại nuôi heo và nhiều nơi khác tại Campuchia. Công ty cho biết các bộ lọc cũng đang được sử dụng trong các dự án do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) và các tổ chức của Liên hợp quốc điều hành.

SUDrain kỳ vọng doanh thu sẽ đạt 750.000 USD vào năm 2025 và đặt mục tiêu tăng gấp 10 lần vào năm 2030. Giám đốc điều hành Thary Vorn cho biết công ty đang lên kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tại Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore vào khoảng năm 2028.

Nhiều startup Đông Nam Á khác như Grab của Singapore (dịch vụ gọi xe), GoTo của Indonesia (gọi xe và thương mại điện tử), và Sea của Singapore (thương mại điện tử và trò chơi) cho đến nay chủ yếu tập trung vào việc nội địa hóa các dịch vụ trực tuyến đã có ở phương Tây và Trung Quốc.

Mặc dù số lượng các startup sản xuất tại Đông Nam Á còn ít, các nhà sản xuất linh kiện điện tử và ô tô của Nhật Bản đã xây dựng cơ sở sản xuất và chuỗi cung ứng tại khu vực này từ những năm 1980. Nhờ vậy, nguồn nhân lực bản địa có kinh nghiệm làm việc cho các công ty này đã góp phần hình thành môi trường thuận lợi cho các startup.

Một thế mạnh khác của các startup này là thu mua nguyên liệu dễ dàng và chi phí thấp từ cây cọ. Theo Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO), Indonesia là nước sản xuất cả dừa và quả cọ dầu lớn nhất thế giới trong năm 2023.

Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư vào các startup Đông Nam Á đã giảm 42% so với năm trước, xuống còn 4,56 tỷ USD vào năm 2024. Đây là năm thứ ba liên tiếp chứng kiến sự sụt giảm, do các nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn.