Dù đem đến nhiều kỳ vọng, tuy nhiên, sau hơn 8 năm đi vào thực tiễn, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đã cho thấy nhiều bất cập, cần sớm được sửa đổi để khơi thông nguồn lực...
Trong cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Với khoảng 98% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động, khu vực này không chỉ tạo ra phần lớn việc làm cho người lao động, mà còn góp phần duy trì ổn định kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội và nuôi dưỡng sức sống của nền kinh tế quốc dân.
Có hiệu lực thi hành từ 01/01/2018, với kỳ vọng sẽ hỗ trợ một cách tốt nhất để doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, tuy nhiên, sau hơn 8 năm thi hành, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 vẫn chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng. Nhiều cho rằng, giữa chính sách thực thi và yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp vẫn tồn tại một khoảng cách rất lớn.
Thực tế cho thấy, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa quy định, các địa phương hỗ mặt bằng sản xuất cho doanh nghiệp thông qua việc bố trí quỹ đất, hỗ trợ giá thuê mặt bằng; miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất; hỗ trợ tín dụng thông qua Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa...
Tuy nhiên, quá trình áp dụng vào thực tiễn, hầu hết các doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa tiếp cận được với nguồn lực đất đai, đổi mới khoa học công nghệ cũng như chính sách miễn giảm thuế, phí, tiền thuê đất, có hiện tượng nhiều địa phương tăng giá cho thuê đất, khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bày tỏ, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, gặp rất nhiều rào cản khi triển khai. Trong đó vướng mắc lớn nhất là nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa rất hạn chế. Mặc dù Luật đã quy định rõ nhưng nhiều địa phương chưa bố trí kinh phí để hỗ trợ doanh nghiệp.
“Tỷ lệ doanh nghiệp tiếp cận được với nguồn vốn ngân hàng, tín dụng, Quỹ hỗ trợ tín dụng còn thấp, thủ tục hành chính rườm rà, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Một số chính sách hỗ trợ của Chính phủ, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa không tiếp cận được. Các hộ kinh doanh chậm chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp do tâm lý e ngại chính sách thuế. Nhiều địa phương triển khai hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa rất chậm, nhất là hỗ trợ miễn, giảm thuế, giảm lãi suất vay”, ông Thân chia sẻ.
Trước thực tế đã nêu, không ít ý kiến cho rằng, cần sớm sửa đổi Luật này để khơi thông nguồn lực phát triển. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục biến động phức tạp, xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh diễn ra ngày càng sâu rộng, những hạn chế về thể chế càng bộc lộ rõ hơn. Nếu không sớm có một khung pháp lý đủ mạnh, đủ linh hoạt và sát với thực tiễn, khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa rất dễ bị tụt lại phía sau, làm suy giảm động lực tăng trưởng và tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội.
Tại phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật ngày 17/12 vừa qua, Tổng Bí thư - Tô Lâm đã chỉ đạo, rà soát, đề xuất sửa đổi toàn diện Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong năm 2026 bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, định hướng của Bộ Chính trị về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa... làm tốt việc này cũng góp phần quan trọng tạo công ăn, việc làm, sinh kế đối với lực lượng lớn người lao động, hỗ trợ cho an sinh xã hội và củng cố niềm tin của các tầng lớp nhân dân, chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ với các chính sách bao trùm của Đảng, Nhà nước.
Liên quan đến vấn đề này, trước đó, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, đại biểu Trần Văn Tuấn – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh cũng cho hay, Nhà nước đã xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia thì cũng cần coi doanh nghiệp nhỏ và vừa là xương sống của nền kinh tế.
Theo đại biểu, cần khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 nhằm khắc phục một số bất cập đã bộc lộ sau hơn 8 năm triển khai thực hiện như: tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa còn chung chung; chưa rõ chính sách hỗ trợ chuyên biệt về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế; chưa có ưu tiên rõ ràng đối với nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo…
“Kinh tế tư nhân là động lực dài hạn cho sự phát triển, trong đó khu vực này hầu hết là các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất cần những chính sách hỗ trợ của Nhà nước để phát triển”, đại biểu bày tỏ.
Không chỉ đại biểu Quốc hội, một số chuyên gia cũng cho rằng, cần sớm sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017. Bởi, từ khi được ban hành đến nay, Luật này không hỗ trợ được gì nhiều cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Đồng thời khuyến nghị, khi sửa Luật cần chú ý hai vấn đề lớn, một là thuế đối với khu vực doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ; hai là, phải phân nhóm doanh nghiệp để quản lý, tránh đánh đồng như hiện nay.
