Sửa Luật Thủ đô: Tạo môi trường cho người tài phát huy năng lực

>> Cân nhắc cơ chế ưu tiên áp dụng Luật Thủ đô

Theo đó, Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) vừa trình và thảo luận lần đầu tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV được đánh giá có tính kế thừa cao, bám sát các chủ trương, chính sách của Trung ương đối với sự phát triển của đất nước nói chung và Thủ đô trong thời gian tới nói riêng. Dự thảo Luật gồm 7 Chương, 59 Điều (tăng 3 Chương, 32 Điều so với Luật Thủ đô 2012, trong đó giữ nguyên 3 Điều; sửa đổi, bổ sung 18 Điều; quy định mới 38 Điều).

Đáng nói, nhằm định hướng phát triển Thủ đô trong thời kỳ mới, Dự thảo Luật (sửa đổi) đã bổ sung quy định về xây dựng nguồn nhân lực chất lượng nhân lực, để nhân tài phát huy được năng lực, cống hiến xây dựng Thủ đô, giúp Thủ đô phát triển mạnh mẽ, đột phá, đạt được các mục tiêu đề ra.

Đồng thuận với các chủ trương được Dự thảo đề xuất, tuy nhiên, để đảm bảo công tác thu hút và giữ chân được người tài, đảm bảo xây dựng môi trường làm việc khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới, tạo điều kiện cho người tài thăng tiến và cống hiến… nhiều ý kiến cho rằng, Dự thảo Luật (sửa đổi), cần quy định rõ công việc, vị trí trong cơ chế, chính sách.

Theo TS. Đoàn Thị Tố Uyên – Trưởng khoa Pháp luật Hành chính – Nhà nước, Trường Đại học Luật Hà Nội, trong Điều 17 Luật Thủ đô (sửa đổi) đã thiết kế 1 Điều riêng “Thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao” - thể hiện được tinh thần vượt trội, không những tuyển dụng các sinh viên xuất sắc, mà mở rộng thêm cả người nước ngoài; đồng thời bao quát ở nhiều lĩnh vực.

Thế nhưng, thực tế, Hà Nội mới thu hút được 55 sinh viên tốt nghiệp thủ khoa xuất sắc, 77 vận động viên có thành tích cao, 32 bác sĩ chuyên khoa nội trú trong 10 năm qua. Mặc dù thành phố quan tâm, trọng dụng nhân tài nhưng hiệu quả chưa nhiều.

>> Sửa Luật Thủ đô: Cần có cơ chế, chính sách đột phá hơn

Điểm mới trong Dự thảo Luật (sửa đổi) là thay đổi, mở rộng thêm các đối tượng; đồng thời, thể hiện tinh thần phân quyền của Trung ương cho HĐND TP. Hà Nội. Nếu HĐND Thành phố ban hành Nghị quyết, sẽ cụ thể hoá được cơ chế, chính sách. Tuy nhiên, cần quy định rõ điều kiện, tiêu chuẩn, điều kiện thế nào để trở thành nhân tài, phải chia ra các nhóm khác nhau.

Vị chuyên gia này cho rằng, khi chính sách này được áp dụng, phải quy định rõ công việc, vị trí việc làm thế nào để thể hiện được chính sách vượt trội. Cùng đó, có cơ chế, thủ tục tuyển dụng đơn giản; khi tuyển dụng vào rồi phải có quá trình đào tạo, bồi dưỡng, sát hạch, điều chỉnh chính sách. Quan trọng nhất, đó là phải có môi trường cho họ phát huy được năng lực, đảm bảo điều kiện về lương, chính sách vượt trội mới có thể giữ chân được người tài.

“Do đó, Hà Nội phải cụ thể hoá trong nghị quyết của HĐND Thành phố”, vị chuyên gia này bày tỏ.

Cũng theo TS. Đoàn Thị Tố Uyên, thời gian qua, các cơ quan của Hà Nội chưa thực sự chủ động trong việc tìm người tài, chủ yếu tìm kiếm người tài qua thành tích học tập xuất sắc, chưa thực sự tìm kiếm qua thực tiễn, quá trình làm việc. Kết quả thực hiện chính sách thu hút, sử dụng nhân lực chất lượng cao theo quy định của Luật Thủ đô năm 2012 chưa thực sự hiệu quả, nguyên nhân lớn chủ yếu tuyển dụng họ vào rồi nhưng vị trí việc làm chưa phát huy được năng lực, sở trường.

Cùng đó, chế độ chính sách dành cho những người tài chưa thể giữ chân được họ vì còn những rào cản về thể chế, văn hoá công sở - tập thể, còn có sự đố kị, chưa tạo được môi trường cho người tài phát huy được năng lực. Do đó, Hà Nội chưa thu hút, trọng dụng được nguồn nhân lực chất lượng cao.

“Qua tìm hiểu, tôi thấy có 2 quốc gia thể hiện được chính sách vượt trội trong thu hút nhân tài, đó là ở Mỹ và Singapore. Tại Mỹ, có cơ quan chuyên thu hút, trọng dụng nhân tài; thông tin chi tiết, đảm bảo lộ trình, công khai trên cổng thông tin của quốc gia, cụ thể cơ quan nào đang thiếu vị trí nào, đồng thời đưa ra các tiêu chuẩn cụ thể, chi tiết.

Bên cạnh đó, tại đây còn lập kế hoạch đào tạo, sát hạch nhân sự. Thông tin cụ thể chính sách thăng tiến, bổ nhiệm vị trí trong bao lâu; chế độ an sinh đầu tư cho người tài rất nhiều; nguồn lực tài chính dồi dào. Thông tin rõ ban đầu về vị trí việc làm, môi trường làm việc…

Tại Singapore, ngoài chính sách tương tự như ở Mỹ, các chế độ chi trả lương, tiền thuế, thu nhập cá nhân cũng được thực hiện tốt. Chế độ an sinh tại Singapore được coi trọng, để người tài có thể nuôi sống cả gia đình…”, vị chuyên gia này gợi ý.

Đồng quan điểm đã nêu, nhiều chuyên gia cũng cho rằng, để tạo ra được một người tài có nhiều điều kiện không chỉ là vật chất mà đôi khi lịch sử tạo cơ hội để người đó trở thành người tài. Nhưng ở xã hội hiện đại thì nguồn nhân lực chất lượng cao rất quan trọng. Việc dùng đúng người, phân công công việc rõ theo vị trí việc làm, công tác cán bộ chính sách phải cụ thể.

Luật phải có cơ chế rõ ràng, gắn rõ quyền lợi và trách nhiệm, phải nêu rõ thẩm quyền ai là lựa chọn người tài cũng, phải nêu trách nhiệm của người tuyển dụng để chọn đúng người; người tuyển dụng phải có tầm nhìn, tuyển đúng người, đúng việc thì mới ra người tài…