Sửa Luật Xây dựng: Cân nhắc đảm bảo tính thống nhất

Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) đang được trình Quốc hội thông qua được đánh giá, tháo gỡ nhiều điểm nghẽn, khó khăn trong triển khai thực tiễn, tăng phân cấp, giao quyền tự chủ nhiều hơn cho doanh nghiệp, đơn vị, địa phương, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm... tạo điều kiện để thực hiện tốt các yêu cầu về bảo vệ môi trường trong xây dựng.

Đặc biệt, là tinh thần chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm trong Dự thảo Luật, qua đó giao quyền tự chủ cho doanh nghiệp, đơn vị, địa phương, đặt niềm tin vào họ trước, sau đó sẽ thực hiện hậu kiểm để đánh giá quá trình triển khai, ngăn chặn sai phạm.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) cũng được cho vẫn còn những tồn tại, trong đó có vấn đề liên quan đến tính thống nhất và tương thích trong hệ thống phát luật.

Tham gia góp ý về thẩm quyền thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đối với dự án đầu tư kinh doanh tại Điều 27, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội cho rằng, đây là một trong những điểm nghẽn lớn nhất về thủ tục đầu tư xây dựng hiện nay. Dự thảo luật tiếp tục duy trì hai vòng thẩm định song song đối với dự án đầu tư kinh doanh, không sử dụng vốn Nhà nước.

Cụ thể, chủ đầu tư tự thẩm định theo khoản 4 Điều 26 quy định đối với dự án đầu tư kinh doanh, người quyết định đầu tư chịu trách nhiệm tổ chức thẩm định. Cơ quan Nhà nước thẩm định dự án đầu tư kinh doanh có quy mô lớn hoặc có công trình ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng.

Theo đại biểu, quy định như vậy là chưa phù hợp, có thể chồng chéo với Luật Đầu tư, duy trì cơ chế xin - cho, đi ngược lại tinh thần cải cách.

“Việc cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án tư nhân là sự can thiệp không cần thiết vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp. Nhà nước chỉ nên thực hiện vai trò hậu kiểm quản lý về quy hoạch, tiêu chuẩn an toàn, môi trường thông qua việc thẩm định thiết kế xây dựng sau này hoặc cấp phép chứ không nên thẩm định tính khả thi thay cho nhà đầu tư.

Hơn nữa, quy định này còn buộc doanh nghiệp phải trải qua hai lần thẩm định, kéo dài thời gian, tăng chi phí tuân thủ, giảm tính cạnh tranh của môi trường đầu tư”, đại biểu chia sẻ.

Vì vậy, đại biểu đề xuất, cân nhắc bỏ điểm C khoản 1 Điều 27. Theo đó, cơ quan chuyên môn về xây dựng chỉ nên tập trung thẩm định các dự án có sử dụng vốn Nhà nước, đầu tư công, PPP để bảo toàn vốn Nhà nước. Đối với dự án đầu tư kinh doanh, nhà đầu tư tự chịu trách nhiệm về quyết định của mình theo đúng quy định tại khoản 4 Điều 26 của Dự thảo Luật.

Trong khi đó, tham gia góp ý Dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Hải Dũng – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát một số thuật ngữ để đảm bảo tính thống nhất và tương thích với các luật khác.

“Đơn cử như về giải thích từ ngữ “Sự cố công trình xây dựng” (khoản 30, Điều 3 Dự thảo Luật), hiện đang không thống nhất về nội hàm “sự cố” được quy định tại khoản 2, Điều 2 Luật Phòng thủ dân sự. Mặt khác, tại khoản 1, Điều 55 (quy định về sự cố) của Dự thảo Luật cũng đang có những quy định mâu thuẫn với khoản 30, Điều 3”, đại biểu viện dẫn.

Đồng thời đề xuất sửa khái niệm: “Sự cố công trình xây dựng là tình huống bất thường do thiên tai, con người hoặc chiến tranh gây ra, dẫn đến hư hỏng công trình vượt qua giới hạn an toàn cho phép”.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị, bỏ cụm từ “di sản văn hóa tín ngưỡng tôn giáo” trong chính sách khuyến khích hoạt động xây dựng (khoản 1, Điều 11) và thay bằng “danh lam thắng cảnh” để thống nhất với Luật Di sản văn hóa.

“Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cho con người và tài sản, Luật cần quy định buộc phải phá dỡ các công trình xây dựng đã hết niên hạn sử dụng và không đảm bảo an toàn”, đại biểu tỉnh Ninh Bình đề xuất.

Được biết, Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) được thiết kế với bố cục gồm 8 Chương và 97 Điều (giảm 71 điều so với luật hiện hành). Và theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, tại phiên họp hôm nay 13/11, Dự thảo Luật này sẽ được Quốc hội đưa ra thảo luận ở hội trường.