Sửa Luật Xây dựng: Khơi thông nguồn vốn đầu tư

Theo đó, Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) được sắp xếp, bố cục gồm 8 Chương và 97 Điều. Các nội dung sửa đổi nhằm đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng gồm sửa đổi quy định về phân loại dự án để xác lập các nội dung quản lý Nhà nước về xây dựng theo từng hình thức đầu tư.

Các dự án được phân loại theo hình thức đầu tư (đầu tư công, PPP, đầu tư kinh doanh) để đảm bảo không chồng lấn về phạm vi điều chỉnh và trình tự thực hiện với các luật: Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), Luật Đầu tư.

Sửa đổi hình thức “Ban quản lý dự án chuyên ngành, Ban quản lý dự án khu vực” thành Ban quan lý đầu tư xây dựng để tăng tính chủ động, linh hoạt cho các chủ đầu tư trong tổ chức thực hiện, phù hợp với việc sắp xếp lại bộ máy chính quyền trung ương, chính quyền theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

Ngoài ra, trong Dự thảo Luật (sửa đổi) cũng nhấn mạnh hơn đến cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; chú trọng đến áp dụng khoa học công nghệ vào thiết kế, xây dựng dự án.

Đánh giá cao nội dung Dự thảo, không ít ý kiến cho rằng, việc thiết lập khung khổ pháp lý minh bạch, thông thoáng, chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo tại Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) phù hợp thông lệ quốc tế, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo, khơi thông nguồn vốn và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân.

Nhìn nhận về Dự thảo Luật, ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng thư ký, kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, Dự thảo Luật đã thể hiện rất rõ tinh thần cắt giảm mạnh mẽ thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình đầu tư, cấp phép, kiểm tra, giám sát, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đề nghị tiếp tục đẩy nhanh, khơi thông hơn nữa.

Theo ông Tuấn, Dự thảo Luật đã khuyến khích đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển xanh, bền vững trong hoạt động xây dựng. Ngoài ra, cũng thiết kế luật để bảo đảm tính kỷ cương, minh bạch, hiệu lực, hiệu quả của quản lý Nhà nước, phòng chống tham nhũng, tiêu cực và bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp, cân bằng giữa tạo điều kiện thuận lợi và đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, yêu cầu xã hội.

Cũng theo ông Tuấn, định hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, từ quản lý chi tiết sang trao quyền đã gắn trách nhiệm và nâng tính tự chủ cho các chủ thể, tuy nhiên, cần làm rõ cơ chế hậu kiểm để bảo đảm tính hiệu quả, tránh hình thức.

Còn theo ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam, Dự thảo lần này mang tính chất nền tảng, đáp ứng kỳ vọng của nhiều chủ thể tham gia thị trường, đặc biệt là khối doanh nghiệp tư nhân.

“Luật Xây dựng trước đây chủ yếu tập trung điều chỉnh các dự án vốn ngân sách Nhà nước, còn khu vực vốn ngoài ngân sách ít được đề cập, dẫn đến sự thiếu đồng bộ. Điểm mới quan trọng là đã mở rộng phạm vi áp dụng, bao trùm cả các doanh nghiệp triển khai hợp đồng bằng nguồn vốn xã hội.

Trong khi Dự thảo lần này đã bổ sung nhiều quy định cụ thể về cơ chế hợp đồng, thanh toán và quản lý chi phí cho các dự án tư nhân. Quyền tự quyết của chủ đầu tư được tăng cường, song đi kèm với yêu cầu phải có bảo đảm tài chính rõ ràng. Đặc biệt, nếu chậm thanh toán cho nhà thầu, chủ đầu tư có thể bị phạt tới 10%, một bước tiến giúp bảo vệ quyền lợi nhà thầu và giảm rủi ro tranh chấp”, ông Hiệp chia sẻ.

Đồng thời cho hay, đối với các dự án vốn ngân sách, quy trình quyết toán cũng được cải tiến theo hướng linh hoạt hơn: Những hạng mục hoặc dự án thành phần nào hoàn thành sẽ được quyết toán ngay, không cần chờ toàn bộ dự án kết thúc. Cách làm này vừa tiết kiệm thời gian, vừa tăng hiệu quả quản lý nguồn vốn. Và cũng mở ra cơ chế thuận lợi hơn cho cả nhà thầu và chủ đầu tư, qua đó thúc đẩy sự phát triển lành mạnh, bền vững của ngành xây dựng.

Được biết, Dự án Luật Xây dựng (sửa đổi) dự kiến được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội đầu tháng 10/2025, và trình Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).