Thái Bình: Nỗ lực giải bài toán thiếu hụt nhà ở xã hội

Giải pháp đột phá để tháo gỡ khó khăn

Theo ông Phạm Việt Anh – Phó Giám đốc Sở Xây dựng Thái Bình, các "điểm nghẽn" chính trong việc xây dựng nhà ở xã hội bao gồm: cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư; những vướng mắc trong giải phóng mặt bằng; thủ tục đầu tư xây dựng còn phức tạp và việc tiếp cận các gói tín dụng ưu đãi cho cả chủ đầu tư và người mua nhà còn khó khăn. Đặc biệt, theo các Nghị định mới của Chính phủ (Nghị định 49/2021/NĐ-CP và Nghị định 35/2023/NĐCP), chủ đầu tư nhà ở xã hội không còn được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, cũng như không được dành 20% tổng diện tích đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật. Điều này làm giảm sức hút đối với các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, thời gian thực hiện công tác giải phóng mặt bằng thường kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ dự án.

Ông Nguyễn Minh Hưng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Green i-Park, nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Liên Hà Thái cho biết, ngay cả khi doanh nghiệp sẵn sàng từ bỏ lợi nhuận để hướng tới mục tiêu chăm lo an sinh xã hội cho công nhân, tạo môi trường hấp dẫn thu hút đầu tư vào khu công nghiệp thì việc triển khai đầu tư nhà ở xã hội cho công nhân trong khu công nghiệp cũng gặp khó khăn do quy định của chính sách pháp luật. Bên cạnh đó, thiếu dòng vốn ưu đãi cho dự án an sinh xã hội và chưa có giải pháp để hạ thấp chi phí xây dựng nhà ở xã hội, đưa giá nhà xuống mức công nhân có thu nhập thấp có thể tiếp cận được cũng đang đặt ra áp lực, thách thức cho nhà đầu tư.

Trước những thách thức trên, lãnh đạo tỉnh Thái Bình đã và đang thể hiện quyết tâm cao độ trong việc tháo gỡ các "nút thắt" để đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội. Ông Nguyễn Quang Hưng - Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Thái Bình khẳng định, Thái Bình đang mở rộng cánh cửa mời gọi các doanh nghiệp đồng hành cùng chính quyền trong công cuộc xây dựng những mái ấm cho người lao động, bằng những chính sách hỗ trợ cụ thể, thực chất. Để chương trình phát triển nhà ở xã hội thực sự đi vào chiều sâu và mang lại hiệu quả thiết thực, tỉnh Thái Bình xác định một chiến lược toàn diện, bắt đầu từ việc kiến tạo một hành lang pháp lý và môi trường đầu tư thuận lợi.

Để tạo môi trường thuận lợi hơn cho các dự án nhà ở xã hội, Thái Bình đang triển khai một chiến lược toàn diện. Chính sách hỗ trợ tài chính, hội đồng nhân dân tỉnh Thái Bình đã thông qua Nghị quyết ban hành cơ chế hỗ trợ đột phá. Theo đó, tỉnh Thái Bình sẽ hỗ trợ toàn bộ chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cho toàn bộ diện tích dự án nhà ở xã hội. Đồng thời, tỉnh còn hỗ trợ thêm 200.000 đồng/m2 chi phí san lấp mặt bằng và xây dựng hạ tầng kỹ thuật cho toàn bộ diện tích đất dự án. Nguồn vốn hỗ trợ này được lấy từ ngân sách nhà nước cấp tỉnh.

Tỉnh Thái Bình cam kết đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt là trong các quy trình liên quan đến đất đai, xây dựng và phê duyệt dự án, nhằm giảm thiểu thời gian và chi phí cho chủ đầu tư. Công tác giải phóng mặt bằng được ưu tiên hàng đầu, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị để đảm bảo có quỹ "đất sạch" kịp thời cho các dự án.

Thái Bình sẽ tích cực huy động vốn từ nhiều kênh, kết hợp linh hoạt giữa nguồn lực Nhà nước, các gói tín dụng ưu đãi từ Trung ương và nguồn vốn từ khu vực tư nhân, các tổ chức xã hội.

Thiếu hụt và những "điểm nghẽn"

Theo tính toán của Sở Xây dựng tỉnh Thái Bình, trong giai đoạn 2021 - 2025, tổng nhu cầu nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh là khoảng trên 53.600 người, tương đương với 1,1 triệu m2 sàn và hơn 17.400 căn hộ. Đây là một con số khổng lồ, thể hiện rõ áp lực về chỗ ở cho người lao động có thu nhập thấp.

Tuy nhiên, thực tế đáp ứng lại khá khiêm tốn. Đến thời điểm hiện tại, Thái Bình mới chỉ có 8 dự án nhà ở xã hội đã đi vào hoạt động, cung cấp tổng cộng 2.000 căn hộ. Điều này có nghĩa là tỉnh chỉ mới đáp ứng được khoảng 15% so với tổng nhu cầu thực tế. Sự chênh lệch lớn giữa cung và cầu đang tạo ra một bài toán khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống an cư của hàng chục nghìn người lao động và mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh Thái Bình.

Bên cạnh đó, việc phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp và công nhân trong những năm gần đây còn diễn ra chậm chạp và chủ yếu tập trung tại TP Thái Bình. Các khu vực có đông công nhân ở các huyện lân cận vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Đơn cử, trong năm 2022, Thái Bình dự kiến triển khai 10 dự án nhà ở xã hội nhưng chỉ thực hiện được 1/10 dự án. 3 dự án nhà ở công nhân khác đang trong giai đoạn đề xuất chủ trương đầu tư và nhiều dự án còn lại vướng mắc do thủ tục và quy hoạch, khiến tiến độ đầu tư kéo dài từ 5-10 năm. Tình hình này cho thấy, mặc dù có chủ trương và kế hoạch, việc chuyển hóa thành hành động cụ thể và hiệu quả vẫn còn nhiều rào cản cần được tháo gỡ triệt để.

Để hoàn thành và vượt mục tiêu đề ra, đáp ứng nhu cầu về nhà ở xã hội trên địa bàn, năm 2025, tỉnh Thái Bình dự kiến triển khai 24 dự án phát triển nhà ở xã hội với tổng diện tích khoảng 62,3ha, quy mô tổng số trên 15.500 căn. Con số này thể hiện quyết tâm rất lớn của tỉnh Thái Bình trong việc giải quyết tình trạng thiếu hụt nhà ở xã hội, đáp ứng nhu cầu cấp bách của hàng chục nghìn công nhân và người lao động.

Tuy nhiên, đây mới chỉ là kế hoạch dự kiến. Thực tế triển khai các dự án nhà ở xã hội tại Thái Bình, cũng như nhiều địa phương khác, luôn phải đối mặt với không ít thách thức. Lịch sử cho thấy, từ việc lên kế hoạch đến hiện thực hóa một dự án là cả một chặng đường dài và phức tạp. Năm 2022 là một ví dụ điển hình, khi Thái Bình dự kiến triển khai 10 dự án nhưng cuối cùng chỉ có 1 dự án được thực hiện.

Quyết định số 444/QĐ-TTg ngày 27/2/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao chỉ tiêu hoàn thành nhà ở xã hội năm 2025 và các năm tiếp theo đến năm 2030, tỉnh Thái Bình được giao chỉ tiêu đến năm 2030 hoàn thành 5.502 căn hộ nhà ở xã hội. Trong đó, năm 2025 là 500 căn, năm 2026 là 954 căn.

Với chỉ tiêu được giao như trên, Thái Bình có thể đạt được nếu những giải pháp tháo gỡ "nút thắt" mà tỉnh đang triển khai thực sự phát huy tác dụng. Tuy nhiên, việc thực hiện được con số dự kiến triển khai 24 dự án với hơn 15.500 căn trong một năm là một thách thức rất lớn, đòi hỏi sự bứt phá mạnh mẽ và khả năng chuyển hóa các kế hoạch thành hành động cụ thể, nhanh chóng hơn nữa.