Thấy gì từ 405 dự án FDI mới đầu tư vào Việt Nam?

>> Nhà đầu tư ngoại “ngại” chính sách thu hút đầu tư điện năng

Tổng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2024 tăng 38% so với cùng kỳ năm trước, đạt 4,29 tỷ USD. Đây là tín hiệu khả quan trong bối cảnh kinh tế khủng hoảng, chính sách tiền tệ của nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ chưa được nới lỏng.

Đáng chú ý, có 405 dự án FDI mới, gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó có rất nhiều dự án “trăm triệu đô” đến từ các doanh nghiệp lớn. Đặc biệt, phân tích cơ cấu ngành nghề, lĩnh vực đầu tư cho thấy “bộ lọc” chất lượng dòng vốn FDI đang phát huy hiệu quả.

Nhà đầu tư trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang “phủ sóng” tại Việt Nam, dẫn đầu là Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc), Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan. Ngoài ra còn có Anh quốc và Canada.

Chiếm tỷ trọng lớn là công nghiệp chế biến, chế tạo với 59,1%; hoạt động nghiên cứu khoa học 1,8%; bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô xe máy 2,9%. Trong đó, đáng chú ý là lĩnh vực kinh doanh bất động sản chiếm gần 1/3 tổng lượng vốn đầu tư.

Việc nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến bất động sản Việt Nam là dấu hiệu cho thấy ngành này đang phục hồi trở lại sau 2 năm suy thoái. Tuy vậy, theo các chuyên gia, đó chưa phải là điều mà chúng ta kỳ vọng. Trong nhiều năm trở lại đây, bất động sản luôn giữ vị trí số 2 trong tỷ trọng vốn FDI vào Việt Nam. 

Căn cứ vào những kế hoạch, chiến lược mới đây của chính phủ, các bộ ngành, Việt Nam đặt mục tiêu rất lớn với các ngành công nghiệp mang tính xu hướng, như năng lượng tái tạo, chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI),… Tuy nhiên, việc thu hút đầu tư nước ngoài vào các dự án công nghệ cao vẫn chưa đạt như mong muốn, đòi hỏi cần có những giải pháp toàn diện, đơn cử lĩnh vực công nghiệp bán dẫn.

>> Tư duy mới cho chu kỳ đón vốn FDI

GS.TS Nguyễn Quốc Sỹ, Chủ tịch Viện nghiên cứu công nghệ VinIT, nhận xét: “Ngành công nghiệp bán dẫn của chúng ta thực ra chưa có gì cả, chúng ta có doanh số xuất khẩu, nhưng đó là nhờ Intel và Samsung”.

Một trong những thách thức lớn nhất là về nguồn vốn, đòi hỏi suất đầu tư lên đến hàng tỷ USD, để xây dựng kết cấu hạ tầng, đào tạo nhân lực, trong khi đó 98% số doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc tiếp cận nguồn vốn rất khó khăn.

Chưa kể, chúng ta cũng không có công nghệ lõi, công nghệ nền hay các phát minh, sáng chế lớn làm nền tảng để có thể đi cùng với các nước trên thế giới trong lĩnh vực này.

Các nước lớn chi rất mạnh tay để chạy đua sản xuất chip. Chính phủ Nhật đã phân bổ 26,7 tỷ USD; Mỹ đầu tư thêm 53 tỷ USD; Đức giải ngân 22 tỷ USD,… cho lĩnh vực công nghiệp bán dẫn. Đặc biệt, trong tháng 1/2024, Hàn Quốc công bố tăng đầu tư lên 205 tỷ USD trong vòng 3 năm, theo đuổi vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất chip.

Một phần lớn nguồn tiền này sẽ được đầu tư vào các quốc gia trong hệ sinh thái thân thiện, như đối tác chiến lược, đối tác chiến lược toàn diện, cùng ký cam kết FTAs, nhất là các quốc gia giàu tài nguyên đất hiếm như Việt Nam...