Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT nghiêm túc kiểm điểm về thu phí không dừng

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi họp thường trực Chính phủ về việc triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng.

Theo đó, Thủ tướng cho rằng thời gian qua, Bộ GTVT đã đầu tư hệ ETC đạt kết quả bước đầu, với các trạm thu phí trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc triển khai hệ thống thu phí tự động hết sức chậm trễ, có sự lúng túng, chưa đạt yêu cầu về tiến độ đề ra.

Các dự án thu phí ETC giai đoạn 1 và 2 còn nhiều khó khăn, vướng mắc, nhưng chưa được Bộ GTVT và các cơ quan có liên quan xử lý, hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý dứt điểm, gây ảnh hưởng xấu đến tiến độ triển khai toàn hệ thống ETC, tạo dư luận xấu trong nhân dân. Phương án triển khai thu phí các dự án BOT thuộc địa phương quản lý cũng chưa được xây dựng và triển khai trên thực tế.

Vì vậy, Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân để chậm tiến độ triển khai hệ thống ETC trong thời gian qua. “Trong đó, trách nhiệm chính thuộc về Bộ GTVT...”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Để dự án sớm hoàn thành, Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương đưa các thiết bị đã lắp đặt vào vận hành, không để lãng phí đầu tư. Bên cạnh đó, có biện pháp quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với dự án ETC. Đồng thời, báo cáo Thủ tướng trước 31-3. “Tuyệt đối không để xảy ra chậm trễ, ách tắc như thời gian qua…”, Thủ tướng yêu cầu.

Đối với vướng mắc liên quan đến các trạm thu phí do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý, Thủ tướng giao Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp phối hợp với Bộ GTVT xử lý dứt điểm các khó khăn, đảm bảo đồng bộ, thống nhất trong toàn hệ thống ETC.

Trước đó, Bộ Giao thông Vận tải đã có văn bản báo cáo Chính phủ về tình hình triển khai dự án thu phí tự động không dừng. Hệ thống thu phí tự động không dừng tại các trạm thu phí BOT do Bộ Giao thông Vận tải là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền được chia làm 2 dự án.

Dự án giai đoạn 1 có tổng số 44 trạm, gồm 26 trạm trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 18 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác được bổ sung vào dự án. Đến nay, đã lắp đặt, vận hành 25/26 trạm trên quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 13 trạm trên các tuyến quốc lộ khác.

Đối với 5 tuyến cao tốc do Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc VN (VEC) quản lý, chỉ có 1 tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình đang lắp đặt thiết bị, dự kiến vận hành trong năm 2019. Bốn tuyến còn lại chưa thể triển khai thực hiện, khó có thể hoàn thành trong năm 2019 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Nguyên nhân do: "Nguồn vốn để đầu tư hệ thống thiết bị ETC tại các trạm thu phí do hiệp định vay vốn các dự án đã hết. Việc chuyển VEC về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, trong khi phân cấp, phân quyền giữa Bộ Giao thông Vận tải và Ủy ban chưa rõ ràng cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai hệ thống ETC.

Cũng theo Bộ này, đến thời điểm hiện tại, vướng mắc lớn nhất tại các trạm thu phí thuộc dự án giai đoạn 1 hiện nay là doanh thu hoàn vốn cho dự án ETC không như dự kiến ban đầu do tiến độ ký hợp đồng dịch vụ, trích doanh thu còn chậm. Ngoài ra, việc nhiều dự án BOT sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu cũng làm ảnh hưởng đến nguồn thu của dự án thu phí tự động không dừng.

Do gặp khó khăn, vướng mắc như trên, nhà đầu tư dự án đã đề xuất dừng triển khai dự án để chuyển giao cho nhà đầu tư khác hoặc nhà nước nhận lại dự án để tiếp tục thực hiện.

Sau khi xem xét đề xuất của Công ty VETC, Bộ Giao thông Vận tải không đồng thuận giải pháp trên mà sẽ tiếp tục phối với với VETC và các cơ quan đơn vị có liên quan từng bước tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để tiếp tục triển khai nhằm đáp ứng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Với dự án giai đoạn 2, Bộ Giao thông Vận tải cho biết có tổng số 33 trạm, bao gồm: 10 trạm trên quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và 23 trạm trên các tuyến cao tốc và các quốc lộ khác. Dự án đã lựa chọn được liên danh Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Công ty Cổ phần Vietinf và một số doanh nghiệp công nghệ khác là nhà đầu tư thực hiện dự án từ tháng 5/2019.

Hiện nay, nhà đầu tư chưa hoàn thiện thủ tục thành lập doanh nghiệp dự án theo quy định. Việc chưa thành lập được doanh nghiệp dự án ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện do nhà đầu tư chưa đủ cơ sở pháp lý để thực hiện các bước tiếp theo.

"Với tiến độ thành lập doanh nghiệp dự án chậm như hiện nay, dự án có nguy cơ không hoàn thành đúng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ... Việc chưa thành lập doanh nghiệp dự án của Viettel không phải lỗi của nhà đầu tư BOT nên Bộ Giao thông Vận tải không đủ cơ sở dừng thu phí các trạm không kịp triển khai thu phí không dùng trước ngày 31/12/2019 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ", báo cáo nêu.

Trước tình trạng triển khai hai dự án trên chậm, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho gia hạn thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng tại các trạm thu phí thuộc giai đoạn 2 và các dự án cao tốc do VEC quản lý sang năm 2020.

Như vậy, dự án thu phí tự động không dừng đã chính thức vỡ tiến độ theo yêu cầu của Thủ tướng là trước 31/12/2019, tất cả các trạm thu phí trên cả nước phải lắp đặt và vận hành làn thu phí không dừng.