Gửi bình luận
Đông Nam Á có khả năng phải đối mặt với đòn giáng kinh tế từ một cuộc chiến thương mại rộng lớn hơn.
Việt Nam, Thái Lan và Malaysia có thể sớm cảm nhận được tác động của căng thẳng thương mại leo thang khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump áp thuế đối với hai đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Mặc dù các khoản thuế của ông Trump với 2 quốc gia Bắc Mỹ sẽ không có tác động trực tiếp đến Đông Nam Á, nhưng các chuyên gia cảnh báo về những làn sóng chấn động thứ cấp lan tỏa qua Mỹ và nguy cơ gián đoạn dòng chảy thương mại có thể kìm hãm tăng trưởng trong khu vực Đông Nam Á.
Bà Aparna Bharadwaj, Giám đốc toàn cầu của bộ phận Global Advantage tại Boston Consulting Group (BCG), cho biết những mức thuế này chỉ là chương đầu tiên trong chính sách "Nước Mỹ trên hết" rộng lớn hơn.
Bà chỉ ra, việc ông Trump viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế để áp thuế là một bước ngoặt, nơi các chính phủ bắt đầu theo đuổi chủ nghĩa kinh tế dân tộc để can thiệp vào các giao dịch thương mại với lý do ưu tiên lợi ích quốc gia.
"Một động thái rộng rãi hơn hướng tới chủ nghĩa bảo hộ và phân mảnh địa chính trị như vậy đặt ra những câu hỏi cấp bách. Nếu Canada và Mexico trả đũa, sẽ gây bất ổn trong chuỗi cung ứng, gián tiếp gây áp lực lên các nhà xuất khẩu Đông Nam Á và làm thay đổi mô hình chuỗi cung ứng toàn cầu", bà Bharadwaj phân tích thêm.
Trên thực tế, giá trị xuất nhập khẩu của ASEAN với Canada và Mexico còn khá nhỏ. Mặc dù thương mại năm 2024 giữa khối này và từng thị trường Bắc Mỹ đã tăng ít nhất 70% so với năm 2018, nhưng tổng kim ngạch xuất khẩu sang Canada và Mexico chỉ chiếm khoảng 2% tổng GDP của ASEAN.
Nhà kinh tế học Mali Chivakul của Ngân hàng J Safra Sarasin chỉ ra rằng các quốc gia thành viên ASEAN có thể sẽ được hưởng lợi theo thời gian khi các nhà nhập khẩu Mỹ chuyển hướng khỏi các nhà sản xuất Mexico, nếu các nước Đông Nam Á có thể thoát khỏi thuế quan của chính quyền Trump.
So với khoảng 350 tỷ đô la Mỹ giá trị xuất khẩu sang Mỹ vào năm ngoái, ASEAN đã xuất khẩu 47 tỷ đô la Mỹ giá trị hàng hóa sang Mexico và 24 tỷ đô la Mỹ sang Canada vào năm 2024.
Theo nhà phân tích Harrison Cheng của Control Risks, chuyên gia phân tích hàng đầu Đông Nam Á, Mexico và Canada đã hợp tác với ASEAN để tăng cường hội nhập thương mại và tiếp cận thị trường xuyên khu vực cho hàng hóa.
"Cả Mexico và Canada hiện đang đánh giá lại độ tin cậy cuối cùng của mối quan hệ thương mại với Mỹ trong dài hạn. Chúng tôi hy vọng sẽ thấy họ theo đuổi mối quan hệ mở rộng với Châu Á, Châu Âu và các nước khác", chuyên gia này nói thêm.
Chẳng hạn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được ký kết vào năm 2018, dự kiến sẽ loại bỏ 99% dòng thuế khi được thực hiện đầy đủ. Các nước thành viên của CPTPP hiện chiếm khoảng 15% GDP toàn cầu với sự gia nhập của Vương quốc Anh vào năm ngoái. Đối mặt với chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, có thể Mexico và Canada sẽ tăng cường thương mại với các quốc gia thành viên CPTPP ở Đông Nam Á để bù đắp cho lượng xuất khẩu giảm sang Hoa Kỳ.
Chuyên gia Harrison Cheng nói thêm rằng các nền kinh tế Đông Nam Á sẽ hoan nghênh việc tăng cường thương mại với khu vực Bắc Mỹ khi họ tìm cách đa dạng hóa quan hệ thương mại trước những rủi ro do phụ thuộc quá mức vào thị trường Hoa Kỳ.
Hơn nữa, hậu quả từ căng thẳng thương mại Mỹ-Trung đã thúc đẩy Đông Nam Á và Mexico trở thành một trong những bên hưởng lợi chính khi các công ty di dời cơ sở sản xuất khỏi Trung Quốc.
Chuyên gia Harrison Cheng chỉ ra, một số nước Đông Nam Á thậm chí có thể coi thuế quan đối với Mexico là động lực thúc đẩy khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu của họ sang Mỹ, đặc biệt là đối với các mặt hàng như phụ tùng ô tô, máy tính, đồ điện tử và thiết bị y tế.
Mặc dù vậy, khu vực Đông Nam Á phụ thuộc vào xuất khẩu có khả năng sẽ phải chịu tác động kinh tế tiêu cực từ một cuộc chiến thương mại rộng lớn hơn, xét đến việc Mỹ tiếp tục đưa ra các mức thuế trả đũa. Và hậu quả sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Cụ thể, người dùng cuối trong các ngành ô tô, hàng hóa nông nghiệp, năng lượng và thực phẩm đóng gói nói riêng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do giá cả tăng cao.
Lợi nhuận của doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng đáng kể, tùy thuộc vào mạng lưới cung ứng của họ. Không lĩnh vực nào được miễn trừ hoàn toàn.
Các chuyên gia nhận định rằng, trật tự toàn cầu do Tổ chức Thương mại Thế giới WTO thúc đẩy đang được bổ sung, thậm chí bị thay thế, bằng một bức tranh ghép phức tạp của các hiệp định thương mại tự do cấp khu vực, đa quốc gia và cấp ngành.
Các công cụ như thuế quan, sàng lọc đầu tư và các ưu đãi quy mô lớn là một trong những biện pháp được các quốc gia sử dụng để hỗ trợ doanh nghiệp trong nước và bảo vệ các ngành công nghiệp nội địa được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia.
