Gửi bình luận
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục áp thuế mạnh tay đã khiến nhiều quốc gia ASEAN rơi vào thế khó.
Các chuyên gia cho biết những nỗ lực gần đây của nhiều nước ASEAN nhằm giảm nhẹ tác động thuế quan của Washington thông qua các cuộc đàm phán với đại diện thương mại hàng đầu Mỹ dường như đã thất bại.
Trong chuyến thăm kéo dài hai ngày tới Kuala Lumpur bắt đầu vào thứ Tư vừa qua, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer đã nói rõ rằng Washington sẽ không thay đổi mục tiêu giành lại quyền kiểm soát các ngành công nghiệp quan trọng bao gồm cả chất bán dẫn, vốn cũng rất quan trọng đối với Malaysia, Việt Nam và Thái Lan.
Trong khi thừa nhận rằng các thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu, ông Jamieson Greer cho biết chip rất quan trọng đối với an ninh quốc gia Mỹ, báo hiệu rằng sẽ không có sự quay trở lại trong việc đưa hoạt động sản xuất chất bán dẫn trở về Hoa Kỳ.
Các chuyên gia cho biết, cách tiếp cận cứng rắn của ông Greer sẽ định hình bầu không khí cho chuyến thăm rất được mong đợi của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tới Kuala Lumpur vào tháng tới để tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN, nơi các nhà lãnh đạo của các nền kinh tế xuất khẩu trong khu vực hy vọng ông sẽ lắng nghe lời kêu gọi của họ về việc tiếp cận tự do hơn với thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới.
Quan điểm của đại diện thương mại Hoa Kỳ về chất bán dẫn được đưa ra chỉ vài giờ trước khi Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế 100% đối với dược phẩm nhập khẩu.
Điều này có khả năng gây bất ngờ cho một khối có các thành viên chủ chốt sản xuất thuốc gốc, cũng như thành phần cho vắc-xin và thuốc được cấp bằng sáng chế.
Các nhà phân tích cho rằng đợt áp thuế mới nhất này gửi đi những tín hiệu không mong muốn tới ASEAN ngay khi khối này đang tìm cách sử dụng Hiệp định khung về thương mại và đầu tư (TIFA) giữa Hoa Kỳ và ASEAN hiện hành để giảm bớt tác động từ các mức thuế của Washington.
Chuyên gia địa chính trị Tunku Mohar Tunku Mohd Mokhtar tại Đại học Hồi giáo Quốc tế Malaysia cho biết: "Cuộc họp gần đây cho thấy ASEAN đang cố gắng tận dụng TIFA, nhưng vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy Mỹ quan tâm đến thỏa thuận đã ký kết hai thập kỷ trước".
Được ký kết vào năm 2006, TIFA là thỏa thuận do Hoa Kỳ dẫn đầu nhằm mục đích mở rộng thương mại và giải quyết các tranh chấp liên quan giữa hai bên.
Ông Mokhtar nói thêm: "Nếu không có gì thay đổi, sự tương tác giữa Hoa Kỳ và khu vực vẫn đang diễn ra, nhưng nhận thức chung là Tổng thống Trump đưa ra mọi quyết định liên quan đến thương mại của Hoa Kỳ với các quốc gia khác".
Các nhà kinh tế khu vực dự đoán mức thuế quan của Hoa Kỳ sẽ kéo giảm tăng trưởng ở Đông Nam Á, trong bối cảnh khu vực đang phải chịu mức thuế từ 10 đến 40% kể từ tháng 8.
Để được hưởng các mức thuế ưu đãi, các nền kinh tế lớn nhất trong khu vực đã phải cam kết hàng tỷ USD đầu tư và mua các mặt hàng của Mỹ như ngô, dầu khí và máy bay thương mại. Tuy nhiên, các điều khoản chi tiết vẫn chưa được thống nhất với hầu hết các quốc gia, khiến các nhà sản xuất và nông dân hoang mang trước nguy cơ cạnh tranh khốc liệt đang đến gần.
Washington cũng đã áp mức thuế 40% đối với hàng hóa được trung chuyển từ các nước thứ ba qua các cảng của ASEAN, nhằm chặn đứng nỗ lực của các nhà sản xuất Trung Quốc trong việc lách thuế nhập khẩu của Mỹ.
Việc áp thuế lên hàng trung chuyển đã đẩy các quốc gia ASEAN vào tình thế khó xử. Các lợi ích kinh tế của Trung Quốc đã ăn sâu trong chuỗi cung ứng của khu vực, vốn là một phần trong chiến lược “Trung Quốc + 1” được các tập đoàn đa quốc gia triển khai nhằm né tránh các đợt thuế trước đó dưới thời Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ đầu.
Việc Tổng thống Trump quay trở lại Nhà Trắng trong năm nay, cùng chính sách thương mại khó đoán của ông, đã phá vỡ kỳ vọng tại Đông Nam Á rằng họ có thể trông cậy vào Mỹ như một đối tác ổn định và đáng tin cậy.
Việc ông Trump công bố áp thuế mới lên xuất khẩu dược phẩm cũng khiến các nhà sản xuất trong khu vực càng thêm đau đầu, dù họ không trực tiếp xuất khẩu sang Mỹ.
Giới quan sát cho biết, điều này chỉ khiến tình hình tồi tệ hơn với khu vực. Mọi chiến lược mà các đối tác từng xây dựng đều trở nên vô nghĩa, vì mức thuế 100% buộc họ phải xây dựng lại toàn bộ cấu trúc chi phí.
Bộ trưởng Y tế Malaysia Dzulkefly Ahmad, trước đó đã cảnh báo rằng xuất khẩu dược phẩm của nước này sẽ chịu tác động nặng nề nếu mức thuế nói trên có hiệu lực. Năm ngoái, Malaysia đã xuất khẩu các sản phẩm dược phẩm trị giá 560 triệu ringgit (tương đương 133 triệu USD) sang Mỹ.
Tuy nhiên, mối lo lớn hơn là vấn đề chi phí, bởi việc đưa sản xuất dược phẩm quay trở lại Mỹ có khả năng sẽ đẩy giá thành của các hoạt chất dùng trong sản phẩm y tế lên cao, từ đó khiến giá thuốc tăng theo.
Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Trump vào thứ Năm tuần trước, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết Malaysia rất mong đợi chuyến thăm của Tổng thống Mỹ trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào tháng tới, sự kiện mà ông đánh giá là một nền tảng quan trọng để tăng cường hợp tác vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo khu vực không nên đặt kỳ vọng quá cao. “ASEAN không nên kỳ vọng sẽ nhận được bất kỳ tín hiệu tích cực nào từ ông Trump”, chuyên gia Mokhtar nói.
