Thưởng tết - nóng giữa mùa đông

PHẠM TUẤN• 03/01/2024 04:00

Còn hơn tháng nữa mới tới Tết Nguyên đán mà ở nhiều doanh nghiệp chủ đề thưởng tết được họp đi họp lại nhiều lần, lần nào cũng nóng hừng hực mà chưa ra kết quả.

>>“Nóng” chuyện thưởng Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024

Gần Tết, đi đến đâu cũng thấy các bạn công nhân xì xào bàn tán về chuyện thưởng Tết. Đủ các câu chuyện liên quan như công ty XYZ dù khó khăn vẫn thưởng như thế này, công ty ABC thì lại cắt giảm như thế này, không biết công ty mình sẽ như thế nào? Đủ chuyện đồn đoán, nhưng câu chuyện về nguyên nhân tại sao kinh tế khó khăn thì không thấy ai nhắc đến và Tết thì đang đến thật gần.

Cho dù nền kinh tế Mỹ và châu Âu không suy thoái nghiêm trọng như dự đoán, nhưng việc thiếu hụt nguồn cung năng lượng, khí đốt giá rẻ từ Nga cũng làm giá cả sinh hoạt của người dân châu Âu tăng cao, bắt buộc phải thắt chặt mua sắm, chi tiêu để ưu tiên cho mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, năng lượng để sưởi ấm. Do vậy việc khoản chi cho giày dép, quần áo, nội thất... bị xếp xuống hàng thứ yếu, trong khi đó lại là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam với việc nhập nguyên liệu thô từ Trung Quốc về gia công thành sản phẩm rồi xuất đi.

Thực tế này dẫn tới rất nhiều doanh nghiệp giày da, may mặc, đồ gỗ… sử dụng nhiều lao động bị cắt giảm hoặc không có đơn hàng, nhà máy không thể hoạt động sản xuất kinh doanh như mọi năm, phần quỹ dự trữ đối ứng rủi ro nhiều doanh nghiệp đã sử dụng hết sạch trong thời gian dịch bệnh COVID-19, đến nay không còn biết trông vào nguồn nào để chi trả lương thưởng cho công nhân trong khi Tết đã đến gần.

Câu chuyện thưởng tết là chủ đề được đại đa số người lao động quan tâm.

Nền kinh tế là chuỗi các mắt xích liên kết, móc nối vào nhau, chỉ cần một số mắt xích hỏng hoặc lỏng lẻo sẽ gây phản ứng dây chuyền, kéo các ngành khác ảnh hưởng theo. Gần đây lãi suất ngân hàng lại giảm sâu gây tâm lý hoang mang, lo âu về bóng ma lạm phát, tiền sẽ mất giá trị làm người dân đổ xô đi mua vàng, làm giá vàng tăng tới mức phi lý cùng mức chênh khó tin so với giá vàng thế giới.

Việc tăng lương không theo kịp đà tăng của giá cả các mặt hàng thiết yếu, khiến người lao động thực sự lâm vào cảnh “ráo mồ hôi là hết tiền”, giờ đây chỉ còn trông mong vào khoản thưởng Tết để chi tiêu cho vé tàu xe về quê, chút quà nhỏ báo hiếu cha mẹ, ông bà, bộ quần áo mới cho con nhỏ.

>>Phấp phỏng thưởng Tết

>>Vui - buồn chuyện thưởng Tết cho người lao động

Năm nay tình hình thưởng Tết cứ hừng hực nóng giữa mùa đông. Ở nhiều doanh nghiệp đông lao động xuất hiện những dấu hiệu tiêu cực như công nhân viết trong nhà vệ sinh yêu cầu tăng lương, tăng đãi ngộ, tăng thưởng Tết nếu không sẽ đình công.

Xét về lý, việc làm này hoàn toàn sai trái, bởi lôi kéo, vận động đình công bất hợp pháp là vi phạm pháp luật, có thể bị truy cứu và xử lý trách nhiệm hình sự, nói nôm na là đi tù nếu gây là hậu quả nghiêm trọng. Người lao động và người sử dụng lao động làm việc với nhau trên cơ sở hợp đồng lao động hai bên đã thống nhất thoả thuận với nhau. Tiền thưởng Tết không phải là khoản bắt buộc phải có, mà là thoả thuận giữa doanh nghiệp và người lao động.

Doanh nghiệp căn cứ vào tình hình sản xuất kinh doanh lợi nhuận có được trong năm để quyết định mức thưởng Tết. Với tình hình như hiện tại đối với nhiều doanh nghiệp còn tồn tại được đến thời điểm này đã coi là thành công rồi, còn đảm bảo lương thưởng Tết như mọi năm quả thật là bài toán khó giải.

Người lao động mong ngóng đề đạt nguyện vọng qua công đoàn để sao thấu lý đạt tình cả hai cùng có sự đồng thuận về vấn đề thưởng Tết. Nên còn hơn tháng nữa mới tới Tết Nguyên đán mà ở nhiều doanh nghiệp chủ đề này được họp đi họp lại nhiều lần, lần nào cũng nóng hừng hực mà chưa ra kết quả.

Người lao động bất mãn với chế độ công ty, hoàn toàn có thể lựa chọn việc rời đi tìm công việc mới phù hợp khả năng của mình khi cho rằng doanh nghiệp quá tham lam ôm hết lợi nhuận không chia sẻ với những người làm ra lợi nhuận. Quả thật con người là vốn quý nhất của doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp cũng phải đi vay vốn ngân hàng, lợi nhuận phải chia năm sẻ bảy, phá sản thì chủ doanh nghiệp bán nhà, bán đất đi không đủ thì đi tù, còn người lao động chỉ việc nhận trợ cấp còn rời đi tìm công việc mới.

Nhiều người lao động rất hay so sánh kiểu “đứng núi này trông núi nọ”, nhưng lại không dám nghỉ việc, không dám thử sức với đôi chân của mình có thể leo sang đỉnh núi khác không, mà luôn phàn nàn, chê trách người chủ doanh nghiệp. Họ sẵn sằng đe doạ nghỉ việc, đình công, lãn công bất hợp pháp nếu không thoả mãn đòi hỏi về mức lương, thưởng Tết. Với lối tư duy một chiều ích kỷ như vậy thì thực sự nếu người đó nghỉ việc lại là may mắn cho doanh nghiệp. Còn với người lao động có chất lượng tay nghề, trí thức và biết cách cư xử thì doanh nghiệp luôn trân trọng cũng như có cách ứng xử thích hợp.

Thời điểm này là lúc tổ chức công đoàn phát huy vai trò cầu nối giữa người lao động và doanh nghiệp, hai bên cần thống nhất với nhau để có quyết định lương thưởng Tết hợp lý vẹn tình. Lực lượng an ninh cũng cần theo sát các diễn biến nhất là các thông tin về bạo động, đình công sau khi lĩnh thưởng Tết của những thành phần phá quấy, giữ bình an cho cuộc sống cũng như đảm bảo an toàn cho môi trường đầu tư. Chỉ có cảm thông, thấu hiểu, chia sẻ từ hai phía mới có thể đi qua giai đoạn khó khăn này.