Tín hiệu mới trong quan hệ Mỹ - Trung

CẨM ANH• 09/06/2023 03:30

Washington và Bắc Kinh đang chuẩn bị cho chuyến thăm của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken tới Trung Quốc vào cuối tháng này.

>>Đối thoại Shangri-La 2023: Thay đổi cán cân quân sự Mỹ-Trung

Ngoại trưởng Mỹ Antony

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken

Kế hoạch cho cuộc gặp đang được lên kế hoạch sau chuyến thăm Bắc Kinh trong tuần này của quan chức hàng đầu của Bộ Ngoại giao phụ trách Đông Á, ông Daniel Kritenbrink, khi ông gặp gỡ các quan chức Trung Quốc, bao gồm cả Thứ trưởng Ngoại giao Ma Zhaoxu.

Dự kiến tại Bắc Kinh, ông Blinken sẽ gặp các quan chức cấp cao của Trung Quốc, bao gồm Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Vương Nghị và Ngoại trưởng Tần Cương...

Phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Liu Pengyu nói: “Trung Quốc sẵn sàng đối thoại với phía Mỹ và hy vọng hai bên sẽ cùng phối hợp để hướng đến sự đồng thuận quan trọng mà hai nhà lãnh đạo đã đạt được tại Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Bali”.

Trước đó, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel cũng nói rằng: “Như chúng tôi đã nói trước đây, chuyến thăm Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẽ được sắp xếp lại khi điều kiện cho phép”.

Nếu được diễn ra, chuyến thăm của ông Blinken sẽ là tín hiệu tích cực để hai bên nối lại đối thoại, hàn gắn quan hệ song phương. Trong năm qua, Mỹ và Trung Quốc đã xung đột về một loạt vấn đề, bao gồm thương mại, vấn đề Đài Loan, công nghệ, nhân quyền...

Đặc biệt, sự cố về khinh khí cầu vào tháng 2 vừa qua đã đẩy mối quan hệ 2 nước lên một mức độ căng thẳng hơn, đặc biệt là sau khi Mỹ quyết định bắn hạ nó, một hành động mà Bắc Kinh cho là phản ứng thái quá.

Mặc dù thời gian gần đây, hai bên cùng nỗ lực cải thiện quan hệ, nhưng quân đội Trung Quốc đã từ chối nỗ lực của Mỹ nhằm cải thiện đường dây liên lạc. Trong khi ở các lĩnh vực khác, Bắc Kinh đã tỏ ra sẵn sàng đối thoại hơn.

Vào tháng 2, ông Robert Kaproth, Phó trợ lý Bộ trưởng Tài chính phụ trách châu Á, đã có chuyến thăm sơ bộ tới Bắc Kinh và gặp gỡ các quan chức Trung Quốc. Tương tự, vào tháng trước, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào đã gặp Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo tại Washington để thảo luận về thương mại và đầu tư.

Theo Wall Street Journal dẫn nguồn tin từ một quan chức Mỹ, vào tuần trước, Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ CIA William Burns cũng đã thực hiện một chuyến đi bí mật tới Trung Quốc nhằm giữ cho các đường dây liên lạc luôn được kết nối.

Do đó, chuyến thăm sắp tới của ông Blinken được kỳ vọng có thể mở đường cho các chuyến thăm tiếp theo tới Bắc Kinh của Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo.

>>Mỹ muốn “làm lành”, Trung Quốc sẽ sẵn sàng?

Sự cố khinh khí cầu Trung Quốc đã làm gián đoạn chuyến thăm Trung Quốc của ông Blinken vào đầu năm nay

Nếu được thực hiện theo kế hoạch, các chuyến thăm của các quan chức cấp cao Mỹ sẽ giúp thiết lập lại các kế hoạch mà Tổng thống Biden và ông Tập đã đặt ra trong cuộc gặp vào tháng 11 năm ngoái và sẽ cho thấy một cam kết mới nhằm giải quyết các vấn đề nổi cộm, từ tranh chấp thương mại đến các mối đe dọa an ninh, cũng như một số bất đồng tồn tại giữa hai nước.

Theo NBC News đánh giá, chuyến thăm sắp tới của ông Blinken cũng có thể nhằm mục đích xoa dịu những lo ngại về an ninh của các đồng minh chủ chốt của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, chẳng hạn như Hàn Quốc và Nhật Bản.

Tuy nhiên, ông Drew Thompson, cựu quan chức quốc phòng Mỹ nhận định, đây mới chỉ là những bước khởi đầu rất nhỏ khi mối quan hệ giữa hai nước vẫn còn nhiều căng thẳng. "Ngay cả khi Bắc Kinh quay trở lại bàn đàm phán về một số vấn đề, thì họ sẽ có thái độ thậm chí còn cứng rắn hơn trong những vấn đề khác. Điều này sẽ làm phức tạp những nỗ lực làm “tan băng” trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc", ông nói.

Đồng quan điểm, ông Shen Dingli, Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Phúc Đán, Thượng Hải đánh giá, Trung Quốc muốn gặp các quan chức Hoa Kỳ mà không bị coi là hành động hạ thấp mình. "Các quan chức Trung Quốc muốn có một cuộc gặp với quan chức Mỹ dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau. Họ cũng muốn Hoa Kỳ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt và tìm kiếm một sự thỏa hiệp bằng cách nhượng bộ lẫn nhau.”

Giới quan sát lưu ý, ngay cả khi ông Blinken hoàn thành chuyến công du Trung Quốc của mình, một số vấn đề có thể khó hoặc không thể giải quyết được.