TP.HCM siết mua bán nhà ở xã hội

PHƯƠNG UYÊN• 05/10/2020 11:41

Sở Tư pháp TP.HCM vừa có văn bản yêu cầu trưởng các tổ chức hành nghề công chứng quán triệt việc công chứng mua bán, chuyển nhượng nhà ở xã hội (NOXH).

Theo Sở Tư pháp TP.HCM, Kiểm toán Nhà nước đã có văn bản kiến nghị UBND TP.HCM về các hoạt động Chương trình nhà ở xã hội giai đoạn 2015-2019 tại quận 9, 12 và Bình Tân.

Trong đó, kiến nghị giao Sở Tư pháp TP.HCM thực hiện yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn TP.HCM thực hiện nghiêm quy định tại khoản 3 và 4, điều 19 Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ: “Người mua, thuê mua nhà ở xã hội không được chuyển nhượng nhà ở dưới mọi hình thức trong thời gian tối thiểu là 5 năm, kể từ thời điểm trả hết tiền mua, thuê mua nhà ở theo hợp đồng đã ký với bên bán, bên cho thuê mua”.

án Jamona Apartment trên đường Đào Trí, quận 7, TP.HCM bàn giao đầu tháng 3/2018 nhưng cũng xảy ra tình trạng mua bán căn hộ NOXH với giá chênh lệch từ 300 – 500 triệu đồng/căn.

Dự án Jamona Apartment bàn giao đầu tháng 3/2018 xảy ra tình trạng mua bán căn hộ NOXH với giá chênh lệch từ 300 – 500 triệu đồng/căn

Theo quy định, NOXH chỉ được giao dịch chuyển nhượng sau 5 năm. Tuy nhiên, tại TP.HCM đã tràn lan tình trạng mua bán, chuyển nhượng NOXH khi chưa đủ điều kiện.

Điển hình là chung cư First Home Thạnh Lộc tọa lạc trên đường Vườn Lài nối dài, thuộc phường Thạnh Lộc, quận 12, TP.HCM do Hợp tác xã Gia Phú làm chủ đầu tư. Dự án có quy mô 14 tầng và 1 tầng hầm, xây dựng trên diện tích 5.000 m2 với các loại căn hộ diện tích khoảng từ 43m2 đến 61m2, mức giá từ 380 triệu đến hơn 600 triệu đồng.

Dự án Felix Homes nằm trên đường Nguyễn Văn Dung, phường 6, quận Gò Vấp do Tổng công ty xây dựng số 1 (CC1) làm chủ đầu tư. Mặc dù nhà mới bàn giao nhưng nhiều khách hàng đã rao bán với giá chênh lệch từ 200 - 400 triệu đồng/căn. Dự án Jamona Apartment trên đường Đào Trí, quận 7, TP.HCM bàn giao đầu tháng 3/2018 nhưng cũng xảy ra tình trạng mua bán căn hộ NOXH với giá chênh lệch từ 300 – 500 triệu đồng/căn.

Không chỉ rao bán công khai, hiện nay có tình trạng mua bán nhà ở xã hội bằng hình thức “Hợp đồng ủy quyền” được công chứng. Các điều khoản của hợp đồng ủy quyền căn nhà ở xã hội nêu rõ, bên được ủy quyền (người mua) thay mặt bên ủy quyền nộp tiền mua nhà cho chủ đầu tư theo tiến độ, ký biên bản bàn giao căn hộ khi chủ đầu tư bàn giao, lập và ký các hợp đồng sinh hoạt như điện, nước với các cơ quan chức năng và thực hiện việc thanh toán tiền sử dụng các dịch vụ trên…

Nhà ở xã hội bị rao bán tràn lan

Theo luật sư Trần Văn Tư - Đoàn luật sư thành phố Hà Nội, việc dùng hợp đồng ủy quyền để thay thế hợp đồng mua bán nhà ở xã hội là một kiểu lách luật đem lại rủi ro rất lớn cho người mua nhà bởi: Theo quy định tại Điều 562 Bộ luật Dân sự 2015 thì hợp đồng ủy quyền là sự thỏa thuận của các bên, theo đó bên được ủy quyền thực hiện công việc nhân danh bên ủy quyền. Còn theo quy định tại Điều 430 Bộ luật Dân sự 2015 thì hợp đồng mua bán tài sản (nhà ở xã hội là tài sản) là sự thỏa thuận của các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán.

Như vậy, về mặt pháp luật, hai hợp đồng có bản chất hoàn toàn khác nhau, hợp đồng ủy quyền chỉ là nhân danh bên có nhà ở thực hiện việc quản lý, sử dụng nhà... mà không thực hiện việc quan trọng nhất là chuyển quyền sở hữu nhà ở cho bên mua. Do vậy, việc mua bán nhà bằng hợp đồng ủy quyền là không đủ cơ sở pháp lý. Khi xảy ra tranh chấp hoặc thu hồi thì quyền lợi của người mua khó được đảm bảo.

PGS.TS Nguyễn Văn Hiệp - Nguyên phó giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho rằng, dù quy trình lập danh sách, xét duyệt các đối tượng được quy định chặt chẽ nhưng có khi chủ đầu tư, cơ quan quản lý thực hiện qua loa, thiếu trách nhiệm. Cũng có chủ đầu tư do muốn bán được nhà nên không sàng lọc kỹ đối tượng mua nhà. Ngoài ra, công chứng viên cũng có trách nhiệm khi công chứng các hợp đồng ủy quyền để che giấu việc mua bán nhà ở xã hội trái quy định.

"Để xảy ra tình trạng mua bán trái phép, các cơ quan liên quan phải chịu trách nhiệm liên đới. Phải có quy định xử lý trách nhiệm cụ thể, nghiêm khắc đối với các đơn vị, cá nhân để xảy ra tình trạng trên. Riêng những trường hợp cố tình vi phạm, phải kiên quyết thu hồi nhà để đảm bảo công bằng chính sách cho những người nghèo thật sự" - ông Hiệp khẳng định.