Quốc hội vừa thông qua cơ chế thí điểm các chính sách đặc thù vượt trội phát triển Khu thương mại tự do TP HCM và bổ sung các cơ chế vượt trội phát triển khu thương mại tự do TP Đà Nẵng.
Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh (TP HCM). Trong đó, Nghị quyết quyết định khu thương mại tự do TP HCM được thành lập để thí điểm các cơ chế, chính sách vượt trội nhằm thu hút đầu tư, tài chính, thương mại, dịch vụ, nhân lực chất lượng cao.
HĐND TP HCM được quyết định trình tự, thủ tục thành lập, mở rộng ranh giới khu thương mại tự do. Trong khi đó, UBND thành phố có quyền quyết các vấn đề trên đối với khu thương mại tự do gắn với cảng biển khu vực Cái Mép Hạ.
Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp là đơn vị trực tiếp quản lý khu thương mại tự do. Hiện nay, việc thành lập các khu công nghiệp, khu kinh tế thuộc quyền quyết định của Thủ tướng.
Bên cạnh đó, nội dung đáng chú ý là cơ chế đất đai dành riêng cho khu thương mại tự do. Theo Nghị quyết, Chủ tịch UBND TPHCM được quyền giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất và không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với các dự án đầu tư trong khu này (trừ dự án nhà ở thương mại).
Việc được miễn đấu giá, đấu thầu đất này nhằm đẩy nhanh thu hút đầu tư và phát triển hạ tầng. Đây là cơ chế chưa có trong Luật Đất đai với dự án sản xuất, kinh doanh.
Nhà đầu tư được cho thuê đất để xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng, với quyền và nghĩa vụ tương tự nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp theo pháp luật đất đai. UBND thành phố được quyết định khung giá cho thuê cơ sở hạ tầng.
Doanh nghiệp thực hiện dự án trong khu vực này cũng được quyền đăng ký đầu tư theo thủ tục đặc biệt, được giảm một nửa thuế thu nhập (về 10%) trong 20 năm, trong đó miễn thuế 4 năm đầu và 9 năm tiếp theo giảm thêm 50%. Lao động chất lượng cao, chuyên gia, nhà khoa học cũng được giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm. Ngoài ra, các doanh nghiệp được phép niêm yết, định giá và thanh toán bằng ngoại tệ. Đây cũng là điểm mới so với quy định quản lý ngoại hối thông thường.
Nghị quyết cũng đưa ra cơ chế đơn giản hóa mạnh mẽ các thủ tục chuyên ngành. Hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu trong khu thương mại tự do được miễn kiểm tra chuyên ngành nếu đã được chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy hoặc có kết quả đánh giá sự phù hợp được thừa nhận theo điều ước quốc tế. Doanh nghiệp tại các khu chức năng đáp ứng điều kiện khu phi thuế quan được mua bán hàng hóa với khu vực bên ngoài theo quan hệ xuất nhập khẩu; đồng thời được niêm yết, định giá và thanh toán bằng ngoại tệ với nhau.
Theo đề án của TP HCM hồi tháng 8, thành phố muốn lập 4 khu thương mại tự do tại Cần Giờ, Cái Mép Hạ, An Bình và Bàu Bàng, gắn với hệ thống cảng biển và đường sắt. Các khu này được kỳ vọng tạo cụm siêu cảng Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ, nhằm thúc đẩy logistics, thương mại quốc tế và trở thành cửa ngõ giao thương của vùng. Trong đó, khu Cái Mép Hạ quy mô lớn nhất với hơn 3.700 ha tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ. Khu Cần Giờ dự kiến rộng 1.000-2.000 ha, gắn với cảng trung chuyển quốc tế và vịnh Gành Rái, giữ vai trò cửa ngõ hàng hải chiến lược.
Trong khi đó, tại Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 136/2024/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng vừa được Quốc hội thông qua, Nghị quyết được hoàn thiện theo hướng bảo đảm tính tương đồng giữa cơ chế của Đà Nẵng với hai địa phương đang được thí điểm mô hình này là TP HCM và TP Hải Phòng.
Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 12/12/2025, thời gian thực hiện thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng là 10 năm kể từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành. Nghị quyết đưa ra hàng loạt ưu đãi về chính sách đất đai, ưu đãi đầu tư, ưu đãi thuế... với Khu thương mại tự do Đà Nẵng.
Mức ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng cho các dự án đầu tư mới thuộc các lĩnh vực công nghệ cao, R&D, công nghiệp hỗ trợ, xe cơ giới năng lượng sạch, thiết bị hàng không/đường sắt, và trung tâm logistics là 10% trong 30 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo. Đây là mức thuế rất hấp dẫn so với mức thuế suất phổ thông cơ bản (20%).
Các dự án đầu tư mới khác trong Khu thương mại tự do cũng được hưởng mức thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo.
Để thu hút nhân lực chất lượng cao, Quốc hội quyết nghị giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng, nhà quản lý, và lao động có trình độ cao làm việc trong Khu thương mại tự do.
Hàng hóa, dịch vụ mua bán, trao đổi giữa các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng đáp ứng điều kiện khu phi thuế quan với nhau, với nước ngoài, với khu phi thuế quan hoặc với các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do khác đáp ứng điều kiện khu phi thuế quan được áp dụng chính sách thuế như khu phi thuế quan theo quy định của Luật Thuế xuất khẩu, nhập khẩu, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế giá trị gia tăng. Quan hệ mua bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa khu chức năng với khu vực bên ngoài là quan hệ xuất khẩu, nhập khẩu theo quy định của pháp luật về hải quan, thuế và xuất khẩu, nhập khẩu, trừ các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do khác đáp ứng điều kiện khu phi thuế quan.
Hàng hoá trung chuyển, kinh doanh tạm nhập tái xuất được lưu giữ trong Khu thương mại tự do trong thời hạn tối đa 90 ngày kể từ ngày hoàn thành thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập và không quá 2 lần gia hạn cho mỗi lô hàng, thời hạn gia hạn mỗi lần không quá 60 ngày, trừ hàng hóa trung chuyển bị hư hỏng, tổn thất cần thêm thời gian khắc phục thực hiện theo quy định hiện hành. Hàng hóa trung chuyển lưu giữ trong Khu thương mại tự do được đưa ra nước ngoài từ chính cửa khẩu nhập hoặc cửa khẩu khác của Việt Nam.
Nhà đầu tư nước ngoài được sở hữu đến 49% vốn điều lệ của các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực: kinh doanh cảng hàng không; cung cấp dịch vụ khai thác nhà ga hàng hóa, dịch vụ xăng dầu hàng không, dịch vụ phục vụ kỹ thuật thương mại mặt đất, dịch vụ khai thác khu bay; cung cấp dịch vụ suất ăn trên máy bay. Riêng doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư trung tâm logistics trung chuyển hàng hóa quốc tế tại cảng hàng không, nhà đầu tư nước ngoài được sở hữu đến 51% vốn điều lệ.
Ngoài các ưu đãi đầu tư quy định tại khoản này, dự án đầu tư tại các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng còn được hưởng ưu đãi như ưu đãi đầu tư đối với dự án đầu tư tại khu kinh tế theo quy định của pháp luật về thuế, pháp luật về đất đai, pháp luật về tín dụng, pháp luật về kế toán và quy định khác của pháp luật có liên quan.
.jpg "DIỄN ĐÀN LOGISTICS VÙNG LẦN VI: Dư địa lớn để Huế trở thành trung tâm \"logistics xanh\" và hình thành Khu Thương mại tự do")
