DIỄN ĐÀN LOGISTICS VÙNG LẦN VI: Dư địa lớn để Huế trở thành trung tâm "logistics xanh" và hình thành Khu Thương mại tự do

Phát biểu tại “Diễn đàn logistics Vùng lần VI: Logistics xuyên biên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng UBND Thành phố Huế chỉ đạo, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Sở Công Thương thành phố Huế, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), Công ty Cổ phần Tập đoàn LEC và các đơn vị liên quan tổ chức sáng 22/8 tại Thành phố Huế , TS Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược nhìn nhận TP Huế có nhiều tiềm năng để phát triển trung tâm logistics xanh của vùng nhờ hội tụ các lợi thế về vị trí địa lý, hạ tầng, chính sách và nguồn nhân lực.

Cụ thể, Huế kết nối trên Hành lang Kinh tế Đông – Tây (EWEC) vươn tới Lào, Thái Lan, Myanmar; đồng thời nằm trên tuyến quốc lộ 1A và cao tốc Bắc – Nam, có tuyến đường sắt xuyên Việt, sở hữu cảng biển nước sâu Chân Mây cùng sân bay quốc tế Phú Bài. Cùng với đó, TP Huế đã và đang đầu tư hoàn thiện hệ thống giao thông và các công trình logistics trọng điểm, đầy đủ các tuyến đường bộ, đường sắt, đường không và đường biển. Đặc biệt, cầu vượt biển Thuận An sắp hoàn thành sẽ mở thêm tuyến kết nối nhanh từ trung tâm Huế ra biển, thúc đẩy phát triển đô thị biển và hạ tầng cảng.

“Cảng Chân Mây hiện có 4 bến cảng và đang tiếp tục mở rộng; là điểm đến của các tàu du lịch quốc tế cỡ lớn, tạo điều kiện để Huế phát triển loại hình logistics gắn với du lịch. Cùng với đó, sân bay quốc tế Phú Bài và tuyến cao tốc Bắc - Nam, Huế có đầy đủ điều kiện để phát triển trung tâm logistics xanh liên vùng”, TS. Minh cho hay.

Về chính sách, TP Huế xác định logistics là ngành kinh tế mũi nhọn trong tương lai và đang nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, cơ chế chính sách cho lĩnh vực này. Nhiều chính sách ưu đãi đặc thù cũng đang được đề xuất nhằm thu hút doanh nghiệp logistics – chẳng hạn như ưu đãi về thuế, tiền thuê đất, tín dụng và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động logistics.

Theo TS Trần Thị Hồng Minh, TP Huế được đánh giá có nền tảng và dư địa lớn để hình thành Khu thương mại tự do, đặc biệt tại khu vực Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô ở phía Nam. Đến cuối năm 2024, tại đây được Thủ tướng phê duyệt Quyết định điều chỉnh quy hoạch đến năm 2045, tạo hành lang pháp lý vững chắc và cơ sở nền tảng để quy hoạch sẵn sàng cho phát triển thành Khu thương mại tự do.

“Với diện tích khoảng 27.108 ha, khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô được quy hoạch thành 5 phân khu chức năng chủ chốt gồm khu cảng biển, khu công nghiệp, khu phi thuế quan, khu đô thị và khu du lịch. Sự hiện diện của khu phi thuế quan cho thấy tiềm năng phát triển thành một khu thương mại tự do với đầy đủ cấu phần để thu hút các hoạt động thương mại, logistics. Đặc biệt, Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô nằm ở vị trí liên kết thuận lợi giữa Đà Nẵng và Huế, vừa gần trục cao tốc Bắc – Nam, vừa có cảng nước sâu và cũng không xa biên giới Lào”, TS Minh nói về các thuận lợi.

Cũng theo TS Trần Thị Hồng Minh, Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô định hướng phát triển thành một đô thị công nghiệp sạch, cảng biển và thương mại quốc tế, liên kết chặt chẽ với đô thị Đà Nẵng, hình thành một trong những trung tâm giao thương quốc tế lớn và hiện đại của vùng động lực miền Trung. Với vị trí của Huế trên trục hành lang Đông – Tây và cửa ngõ biển, Khu thương mại tự do sẽ là nơi tập trung các trung tâm phân phối, kho ngoại quan, dịch vụ cảng biển phục vụ cho luồng hàng hóa quá cảnh và xuất nhập khẩu của cả khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Lào.

Hiến kế cho Huế, TS Trần Thị Hồng Minh cho rằng lộ trình phát triển trung tâm logistics xanh cần được nhìn nhận như một chiến lược dài hạn, trong đó “logistics xanh” không chỉ dừng lại ở hoạt động vận tải mà là một hệ sinh thái toàn diện. Qua đó nhằm tối ưu hóa chuỗi cung ứng trên nền tảng công nghệ cao, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu phát thải và thúc đẩy tuần hoàn tài nguyên, trong đó cần chia thành 3 giai đoạn.

Giai đoạn 1, tập trung lập quy hoạch chi tiết Trung tâm Logistics xanh cấp quốc gia tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô với các phân khu chức năng hiện đại. Ưu tiên đầu tư các tuyến kết nối chiến lược như đường bộ từ Cảng Chân Mây ra cao tốc Bắc – Nam và Cửa khẩu Lao Bảo, đồng thời nâng cấp Cảng hàng không Quốc tế Phú Bài; Ban hành bộ tiêu chí “Logistics Xanh” áp dụng cho doanh nghiệp, khuyến khích sử dụng xe điện, năng lượng mặt trời, xử lý chất thải theo chuẩn xanh,...

Giai đoạn 2, hướng tới mở rộng quy mô và tích hợp sâu vào chuỗi cung ứng khu vực và quốc tế. Trung tâm logistics tại Huế cần được kết nối với các trung tâm vệ tinh ở Quảng Trị, Đà Nẵng và các khu công nghiệp, lấy Chân Mây làm đầu mối. Đồng thời, việc nâng cấp Huế thành điểm trung chuyển chính trên Hành lang kinh tế Đông – Tây (EWEC) sẽ giúp gia tăng vai trò cửa ngõ ra Biển Đông cho hàng hóa quá cảnh từ Lào, Thái Lan.

“Dịch vụ logistics cần được đa dạng hóa, bao gồm logistics cho thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics hàng không, cũng như logistics phục vụ công nghiệp chế biến, chế tạo. Một trụ cột quan trọng khác là phát triển hạ tầng năng lượng sạch, đặc biệt là các trang trại điện gió và điện mặt trời quy mô lớn để cung cấp năng lượng cho toàn bộ trung tâm”, TS Trần Thị Hồng Minh đề xuất.

Giai đoạn 3, định vị Huế trở thành trung tâm logistics xanh hàng đầu Đông Nam Á với mức độ chuyên môn hóa cao. Trung tâm sẽ tập trung vào logistics cho các mặt hàng giá trị gia tăng lớn như linh kiện điện tử, dược phẩm, hàng thời trang cao cấp. Đây cũng là giai đoạn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển công nghệ logistics xanh nhằm thu hút chuyên gia quốc tế, đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Xa hơn, Huế có thể xuất khẩu mô hình quản lý logistics xanh, cung cấp dịch vụ tư vấn và chuyển giao công nghệ cho các địa phương trong và ngoài nước.

TS Trần Thị Hồng Minh cũng đề cập đến tiềm năng phát triển Khu thương mại tự do tại Huế gắn liền với Trung tâm Logistics Xanh, tạo cú hích đột phá cho phát triển kinh tế vùng. Được đề xuất đặt tại Khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô, Khu thương mại tự do Huế sẽ là khu vực có ranh giới địa lý xác định, nơi hàng hóa và dịch vụ được hưởng ưu đãi vượt trội về thuế quan, phi thuế quan và thủ tục hải quan. Mô hình phát triển của FTZ Huế là tích hợp “Cảng biển + Logistics + Công nghiệp + Dịch vụ”.

TS Trần Thị Hồng Minh nhận định, việc hình thành Khu thương mại tự do Huế hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích to lớn như thu hút FDI thế hệ mới; thúc đẩy xuất khẩu khi doanh nghiệp trong toàn vùng Bắc Trung Bộ. Đồng thời, tạo hiệu ứng lan tỏa thúc đẩy công nghiệp phụ trợ, dịch vụ tài chính, bảo hiểm, vận tải ở các tỉnh/thành phố lân cận như Quảng Trị, Quảng Bình, Đà Nẵng.

“Việc phát triển TP Huế trở thành Trung tâm Logistics xanh và hình thành Khu Thương mại tự do không phải là một nhiệm vụ riêng của Thành phố, mà là một chiến lược mang tầm vóc quốc gia, có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển của cả dải đất miền Trung. Đây là con đường khả thi để biến các tiềm năng về vị trí và tài nguyên thành động lực tăng trưởng mới, tạo ra việc làm chất lượng cao, tái cấu trúc nền kinh tế vùng theo hướng hiện đại, bền vững và nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới.”, TS Trần Thị Hồng Minh nói thêm.