Trợ lực cho thương mại điện tử Việt Nam phát triển

Thông tin từ Bộ Công Thương, 10 tháng năm 2024, tăng trưởng thị trường thương mại điện tử từ giao dịch trực tiếp giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng (B2C) đã đạt 18-20%, hoàn thành mục tiêu Chính phủ giao. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử sớm vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm tỷ trọng khoảng 9% so với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Đáng chú ý, thương mại điện tử Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về thuế từ các tổ chức, cá nhân kinh doanh. Hiện cả nước có 116 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài, với số thu ngân sách là 19.774 tỷ đồng. Số liệu mới nhất cho thấy, riêng số thu khai trực tiếp qua cổng thông tin năm nay đạt 8.687 tỷ đồng, tăng 26% so với cùng kỳ; trong đó có những sàn thương mại điện tử lớn như Google, Meta (Facebook), Microsoft, TikTok, Netflix, Apple... Bên cạnh đó, 11 tháng của năm 2024, các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử cũng đã nộp khoảng 108.000 tỷ đồng tiền thuế, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2023.

Là một trong những công cụ trực tuyến mạnh mẽ có thể giúp doanh nghiệp phát triển và mở rộng quy mô ra toàn cầu, tuy nhiên, theo các chuyên gia, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là doanh nghiệp siêu nhỏ tại Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn, thách thức trong việc tiếp cận, triển khai ứng dụng thương mại điện tử xuyên biên giới. Đơn cử như hạn chế về kiến thức và kỹ năng số; năng lực cạnh tranh chưa cao; thiếu thông tin thị trường và các vấn đề khó khăn liên quan đến rào cản pháp lý, thuế quan, logistics, thanh toán… Cùng với đó, những biến động của thị trường quốc tế, các căng thẳng thương mại, cùng các yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn chất lượng đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn từ phía cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ.

Theo ông Bùi Trung Kiên, Phó chủ tịch Hiệp Hội Thương mại Điện tử Việt Nam (Vecom), vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, các hộ kinh doanh và các hợp tác xã trên cả nước chưa có cơ hội tiếp cận và ứng dụng thương mại điện tử một cách hiệu quả. Trong khi đó, lĩnh vực thương mại điện tử của Việt Nam đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng trên 25% và đạt quy mô trên 25 tỷ USD.

Do đó, ông Kiên cho rằng, điều cần làm hiện nay là nên thu hút các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa trên khắp cả nước nhằm phát triển năng lực và triển khai ứng dụng thương mại điện tử. Họ cần tận dụng lợi thế công nghệ số để chuyển đổi doanh nghiệp và đời sống kinh tế thông qua đào tạo kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử. Theo đó, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa cần được trang bị những kỹ năng và kiến thức thiết yếu để hiểu rõ xu hướng mua sắm của người tiêu dùng. Từ đó việc phát triển đầu ra cho hàng Việt qua “guồng máy” bán hàng trực tuyến cũng sẽ phù hợp, hiệu quả hơn.

Thực tế cho thấy một nửa dân số trong nước đã và đang dùng các kênh dịch vụ thương mại điện tử cho các mặt hàng khác nhau. Thế nhưng, sản phẩm của nhiều chủ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa vẫn gặp thất thế ngay trên “sân nhà” trước hàng nhập giá rẻ (đặc biệt là hàng Trung Quốc) trên kênh bán hàng trực tuyến vì họ chậm bắt kịp nhu cầu số do kỹ năng kỹ thuật số cơ bản vẫn còn thấp.

Để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, năm 2025, Cục sẽ tiếp tục nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện luật chuyên ngành về thương mại điện tử.

Theo bà Oanh, chuyển đổi logistics xanh trong thương mại điện tử không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là con đường phát triển bền vững và mạnh mẽ. Tuy nhiên, để làm được điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có tầm nhìn chiến lược, dài hạn, bảo đảm lợi ích lâu dài, bảo đảm tính cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu hóa và đáp ứng xu thế chung của toàn cầu.

Khảo sát cho thấy, có tới 79% khách hàng trực tuyến cho rằng Nhà nước cần nhanh chóng ban hành và phổ biến chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường trong thương mại điện tử. Ngoài ra, 71% đề xuất doanh nghiệp và thương nhân bán hàng trực tuyến phải công bố lựa chọn thân thiện môi trường để khách hàng dễ dàng đưa ra quyết định. Bên cạnh đó, 61% người tiêu dùng gợi ý tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong mua sắm trực tuyến.

Đồng quan điểm, không ít ý kiến cho rằng, để nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trên các sàn thương mại điện tử, Việt Nam cần phát triển hệ sinh thái logistics và chuỗi cung ứng xanh, sử dụng xe máy điện cho giao hàng chặng cuối giúp giảm thiểu tắc nghẽn giao thông và thân thiện với môi trường, giúp tăng hình ảnh của hàng Việt; ứng dụng AI và học máy trong kiểm soát, truy xuất nguồn gốc hàng hoá được hiệu quả, nhanh chóng…