Ukraine sẽ tổ chức bầu cử giữa thời chiến?

>> Vì sao viện trợ Ukraine bị gạt khỏi dự luật ngân sách Mỹ?

Việc Ukraine sắp bước vào bầu cử Tổng thống sẽ thu hút sự chú ý lớn trong bối cảnh chiến sự Nga - Ukraine vẫn đang rất căng thẳng, chưa kể đến khâu hậu cần sẽ gặp nhiều khó khăn khi tên lửa Nga và các cuộc tấn công bằng pháo binh vẫn đang diễn ra trên khắp đất nước.

Các nhà phân tích nhận định, khả năng tổ chức bỏ phiếu trong thời chiến là một điều khó có thể xảy ra và theo thiết quân luật, các cuộc bầu cử ở Ukraine sẽ bị đình chỉ. Tuy nhiên, trong tầng lớp chính trị ở Kiev vẫn có tin đồn rằng ông Zelensky có thể tìm kiếm việc tổ chức một cuộc bỏ phiếu.

Những cuộc tranh luận về một cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng đối với Ukraine trong việc chứng minh cho các nhà tài trợ phương Tây về khả năng kiểm soát của quốc gia này. Mặc dù vậy, những người phản đối nói rằng một cuộc bầu cử một chiều trong thời chiến có thể làm suy yếu nỗ lực đó.

Tuy nhiên, cuộc bầu cử mới có thể củng cố quyền lực của ông Zelensky trong bất kỳ quyết định nào về việc tiếp tục tham gia vào một cuộc chiến kéo dài hay bảo vệ ông nếu các cuộc đàm phán với Nga làm giảm uy tín của ông, cũng như làm tổn hại đến cơ hội tái đắc cử của ông sau này.

Ông Zelensky cho biết ông ủng hộ việc tổ chức các cuộc bầu cử, nhưng chỉ khi các giám sát viên quốc tế có thể chứng nhận chúng được tổ chức một cách tự do, công bằng và toàn diện

Hiện nay, Chính quyền Tổng thống Biden và các đồng minh châu Âu chưa công khai lên tiếng về cuộc bầu cử của Ukraine. Nhưng ý tưởng này đã thu hút được sự chú ý rộng rãi hơn khi Thượng nghị sĩ Mỹ Lindsey Graham, đảng viên Đảng Cộng hòa của Nam Carolina, nói rằng Kiev nên tiến hành bỏ phiếu bất chấp chiến sự Nga - Ukraine.

“Bạn cũng phải làm hai việc cùng một lúc. Tôi muốn đất nước này có những cuộc bầu cử tự do và công bằng, ngay cả khi nước này đang bị tấn công”, ông Graham nói trong chuyến thăm Kiev vào tháng 8 vừa qua.

Tuy nhiên, có rất nhiều trở ngại đối với việc tổ chức bỏ phiếu. Để tổ chức bầu cử, Ukraine sẽ phải dỡ bỏ, ít nhất là tạm thời, tình trạng thiết quân luật trong trường hợp bầu cử Quốc hội, hoặc sửa đổi luật trong trường hợp bầu cử Tổng thống.

Bên cạnh đó, một thách thức khác đặt ra là ông Zelensky cần phải đảm bảo rằng người dân Ukraine sống trong các khu vực bị Nga chiếm đóng có thể bỏ phiếu mà không bị trừng phạt. “Chúng tôi đã sẵn sàng. Đó không phải là vấn đề dân chủ mà là vấn đề về an ninh. Bỏ phiếu trực tuyến có thể là một giải pháp", ông Zelensky nói.

Trong số các nước thuộc Liên Xô cũ, Ukraine là nước có dân số đông nhất đạt được thành công trong việc chuyển giao quyền lực một cách dân chủ. Mặc dù quốc gia này vẫn còn nhiều tranh cãi về nạn tham nhũng, nhưng các cuộc bầu cử luôn được các giám sát viên quốc tế đánh giá là tự do và công bằng. Người Ukraine đã bầu ra sáu Tổng thống kể từ khi giành được độc lập vào năm 1991.

Ông Peter Erben, Phụ trách vấn đề Ukraine của Tổ chức Hệ thống bầu cử quốc tế cho biết: “Cam kết của Ukraine đối với nền dân chủ không bị nghi ngờ và việc buộc phải hoãn bầu cử do chiến tranh cũng sẽ không làm thay đổi điều này”.

>>Nga đã “tấn công” kinh tế Ukraine như thế nào?

Hầu hết các đối thủ chính trị của ông Zelensky đã kiềm chế không chỉ trích ông quá mức trong thời gian chiến tranh, nhưng họ nói rằng một cuộc bỏ phiếu bây giờ sẽ không công bằng, cũng như nhận định chiến tranh đã tạo ra quá nhiều hỗn loạn để tiến hành một cuộc bỏ phiếu đúng cách.

Ông Dmytro Razumkov, cựu Chủ tịch Quốc hội Ukraine đánh giá: “Tôi hiểu rằng chính phủ muốn duy trì vị thế của mình trong khi xếp hạng tín nhiệm vẫn đang ở mức cao”. Tuy nhiên, trao đổi với New York Times, ông nói, cơ hội chiến thắng của ông Zelensky gần như chắc chắn sẽ thấp hơn sau khi chiến sự Nga - Ukraine kết thúc.

Các cuộc khảo sát dư luận liên tục cho rằng đối thủ tiềm năng của ông Zelensky trong các cuộc bầu cử trong tương lai có thể là Tướng Valery Zaluzhny, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine.

Cho đến thời điểm hiện tại, ông Zelensky vẫn liên tục dẫn đầu trong các cuộc khảo sát về nhà lãnh đạo mà người Ukraine tin tưởng. Một cuộc thăm dò gần đây của United Ukraine, một nhóm nghiên cứu phi đảng phái, cho thấy 91% người Ukraine ủng hộ ông Zelensky.

Các cuộc thăm dò cũng cho thấy sự ủng hộ cao của người dân Ukraine dành cho ông Klitschko, thị trưởng Kiev; ông Vitaly Kim, người đứng đầu cơ quan quản lý quân sự ở khu vực phía Nam Mykolaiv; và ông Oleksiy Danilov, Thư ký Hội đồng an ninh quốc gia Ukraine.