Vẫn loay hoay bài toán ùn tắc đăng kiểm

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, trước thời điểm xảy ra vụ án sai phạm trong lĩnh vực đăng kiểm, cả nước có 281 trung tâm đăng kiểm với 491 dây chuyền kiểm định và 2.014 đăng kiểm viên hoạt động. Tuy nhiên, thời gian qua, nhiều trung tâm đăng kiểm vi phạm trong kiểm định đã bị cơ quan công an các tỉnh, thành điều tra, khám xét, khởi tố và bắt giam trên 600 lãnh đạo, đăng kiểm viên, nhân viên các trung tâm đăng kiểm, đã có 106 trung tâm đăng kiểm phải dừng hoạt động để phục vụ công tác điều tra.

Cục Đăng kiểm Việt Nam đã phối hợp các đơn vị liên quan để đưa 66 trung tâm đăng kiểm hoạt động trở lại, nhưng các đơn vị này chỉ hoạt động với công suất tối thiểu do không có đủ lực lượng đăng kiểm viên. Hiện vẫn còn 40 trung tâm đăng kiểm ngưng hoạt động.

Trước đó, hồi cuối tháng 3/2023, Bộ GTVT đã ban hành Thông tư 02/2023 cho phép miễn kiểm định lần đầu với xe cơ giới chưa qua sử dụng. Theo đó, hàng năm có khoảng 500.000 xe được miễn kiểm định mà không phải đến các trung tâm đăng kiểm. Thống kê cho biết trung bình khoảng 6 - 12 xe/ngày tại mỗi trung tâm đăng kiểm được cấp miễn mà không phải đưa xe đến trung tâm đăng kiểm.

Ngoài ra, Thông tư 02 giãn chu kỳ kiểm định với một số nhóm đối tượng. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Chiến Thắng, Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, phần lớn các phương tiện được áp dụng chu kỳ kiểm định mới đến hạn kiểm định vẫn phải đến các trung tâm đăng kiểm để thực hiện kiểm định cấp Giấy chứng nhận và Tem kiểm định.

Trên thực tế, từ tháng 1/2023 khi ùn tắc đăng kiểm bùng phát nghiêm trọng đến nay, một số giải pháp tình thế đã được áp dụng như hỗ trợ nhân sự từ Bộ Công an, Bộ Quốc phòng; tuyển dụng đăng kiểm viên mới; trình sửa đổi Nghị định 139/2018 (về kinh doanh dịch vụ đăng kiểm xe cơ giới). Nhưng thực tế cho thấy, ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm có xu hướng gia tăng do năng lực hiện tại của các trung tâm đăng kiểm không thể đáp ứng được.

Báo cáo Bộ GTVT, Cục Đăng kiểm VN cho biết, số lượng xe đến kỳ kiểm định chưa được kiểm định khoảng 800.000 xe. Số lượng phương tiện phải kiểm định trong 6 tháng tới khoảng 1,7 triệu xe. Tính chung tổng số lượng phương tiện phải kiểm định trong 6 tháng tới là 2,5 triệu xe.

Trong khi đó, năng lực kiểm định của 241 trung tâm đăng kiểm (384 dây chuyền) đang hoạt động chỉ xử lý được khoảng 550.000 xe mỗi tháng. Để giải quyết dứt điểm tình trạng tồn đọng, ùn tắc theo tính toán của Cục Đăng kiểm VN cần ít nhất 6 tháng, chưa kể trường hợp phương tiện phải kiểm định lại. Khu vực Hà Nội và TP.HCM mật độ phương tiện cao hơn sẽ phải kéo dài thời gian hơn. Thực tế, ùn tắc đã và đang diễn ra tại 184 trung tâm đăng kiểm ở 43 tỉnh, thành phố. Đặc biệt 2 tỉnh Bắc Kạn và Hòa Bình mỗi tỉnh chỉ có 1 trung tâm đăng kiểm nhưng đều đang dừng hoạt động.

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết, tình trạng ùn tắc đăng kiểm kéo dài đang ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến các doanh nghiệp kinh doanh vận tải, đặc biệt là hàng hóa. Chủ phương tiện đặt lịch hẹn đăng kiểm phải chờ trên dưới 1 tháng, chưa kể nhiều trường hợp phương tiện đăng kiểm không đạt phải quay lại lần 2 càng kéo dài thời gian, làm đình trệ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

"Đầu tháng 4/2023, Hiệp hội Vận tải đã có văn bản kiến nghị Bộ trưởng Bộ GTVT về việc cho phép giãn chu kỳ kiểm định với xe không kinh doanh vận tải từ 9 chỗ ngồi trở xuống ngay từ chu kỳ kiểm định hiện tại. Tuy nhiên, kiến nghị này chưa được Bộ GTVT xem xét chỉ đạo", ông Quyền cho biết.

Tới ngày 26/4, Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam và Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistic VN tiếp tục đồng kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ. Ông Quyền cho biết Chính phủ đang chỉ đạo xem xét xử lý kiến nghị của 2 hiệp hội.

>>Gỡ “nút thắt” ùn tắc đăng kiểm

Trong báo cáo mới nhất lên Bộ GTVT ngày 28/4, Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng đồng thuận kiến nghị của 2 hiệp hội, đề nghị Bộ GTVT kiến nghị lên Thủ tướng sửa đổi bổ sung một số điều Thông tư 16/2021 theo trình tự rút gọn, áp dụng ngay việc giãn chu kỳ đăng kiểm với xe không kinh doanh dưới 9 chỗ.

Thống kê cho thấy, số lượng ô tô chở người dưới 9 chỗ không kinh doanh vận tải (xe cá nhân, xe gia đình) đến hạn kiểm định hằng tháng chiếm từ 33 - 43%, nhất là khu vực Hà Nội và TP.HCM. Đây là nhóm phương tiện cá nhân, cường độ sử dụng không nhiều, được chăm sóc, bảo dưỡng đầy đủ. Tỷ lệ đạt ngay từ lần kiểm định đầu tiên của loại phương tiện này rất cao (khoảng 95%).

Nếu loại xe này được áp dụng giãn chu kỳ kiểm định sẽ giúp các trung tâm đăng kiểm tập trung nhân lực và cơ sở phục vụ chủ yếu cho xe kinh doanh vận tải, giảm thiệt hại cho các doanh nghiệp.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, hiện nhiều trung tâm đăng kiểm phải đặt lịch hẹn kiểm định cho người dân kéo dài đến nhiều tháng, gây thiệt hại lớn cho người dân và doanh nghiệp như vẫn phải đóng phí sử dụng đường bộ, phí bến bãi trong khi xe không thể sử dụng, thậm chí bị hủy hợp đồng vận chuyển... Tình trạng trên không sớm được giải quyết sẽ đứt gãy chuỗi cung ứng, ảnh hưởng đến hiệu quả và tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.

"Nếu giải pháp giãn chu kỳ với xe cá nhân dưới 9 chỗ được thực hiện, theo tính toán thời gian giải quyết được tình trạng ùn tắc khoảng hơn 1 tháng tính từ thời điểm áp dụng. Đây là giải pháp duy nhất đến thời điểm hiện nay để giải quyết dứt điểm ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm trong thời gian sớm nhất", Cục Đăng kiểm Việt Nam nêu.

Liên quan tới nội dung này, ông Uông Việt Dũng, Chánh văn phòng Bộ GTVT cho biết, trước đó việc sửa đổi Thông tư 02 không quy định giãn chu kỳ với xe dưới 9 chỗ không kinh doanh vận tải. Trên cơ sở đề xuất của Cục Đăng kiểm Việt Nam, Bộ GTVT đang xin ý kiến các bộ ngành, trong đó có Bộ Tư pháp, để trình Chính phủ sửa đổi Thông tư 16 theo quy trình rút gọn, nhằm có giải pháp cấp bách để giảm ùn tắc đăng kiểm, tạo thuận lợi cho người dân.

Còn về nội dung vì sao Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam kiến nghị áp dụng giãn chu kỳ với xe dưới 9 chỗ không kinh doanh từ đầu tháng 4 nhưng chưa được Bộ GTVT xem xét, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết, chưa thể áp dụng ngay do Bộ GTVT phải trình lên Chính phủ sửa đổi Thông tư 16, nên cần thời gian.