Vì sao đa số nhà đầu tư trong nước liên danh dự thầu cao tốc Bắc-Nam?

Sau hơn 2 tháng chào bán và nhận hồ sơ sơ tuyển, toàn bộ 8 dự án PPP của tuyến cao tốc Bắc - Nam đã hoàn thành việc mở thầu. Các dự án đã nhận được 60 bộ hồ sơ với tư cách độc lập và liên danh, với lộ trình tuyển chọn đến tháng 4/2020.

Nhà thầu Trung Quốc áp đảo

Theo thống kê, có 16 nhà đầu tư Trung Quốc đến sơ tuyển tại cao tốc Bắc - Nam. Trong đó có nhiều công ty thuộc các tập đoàn đường sắt như Tập đoàn Cục 16 đường sắt Trung Quốc, Tập đoàn Cục 21 đường sắt Trung Quốc, China Railway Construction Investment Group Co, China Railway Construction Corp...

Hàn Quốc xếp sau với 5 nhà đầu tư, trong đó có các tên tuổi quen thuộc như Daewoo, Lotte... Chỉ có hai doanh nghiệp đến từ Pháp. Singapore và Philippines, mỗi quốc gia có một đại diện tham dự.

Doanh nghiệp Việt Nam vẫn chiếm số lượng đông nhất với 29 đơn vị. Tuy nhiên, không nhiều hồ sơ độc lập. Đa số doanh nghiệp chọn cách liên danh với nhau hoặc với nhà đầu tư Trung Quốc. Đơn cử như Liên danh Công ty CP tập đoàn Đèo Cả - Tổng công ty đầu tư xây dựng Hoàng Long - Công ty CP đầu tư xây dựng Hải Thạch - Công ty CP bê tông Hà Thanh đã nộp hồ sơ tại ba dự án cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt, Cam Lâm - Vĩnh Hảo.

Công ty CP Tasco liên danh với hai nhà đầu tư nước ngoài mong muốn tham gia vào 3 dự án cao tốc Mai Sơn - quốc lộ 45, Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt. Nhà đầu tư Tasco là đơn vị đã triển khai nhiều dự án BOT tại các tỉnh Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình và Quảng Bình. 

Tập đoàn Cienco 4 cũng liên danh với một số doanh nghiệp khác đầu tư cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm. Cienco 4 từng đầu tư một số dự án BOT như cầu Bến Thủy, tuyến tránh Vinh, tuyến tránh Hà Tĩnh. 

8 dự án PPP sẽ được đấu thầu quốc tế rộng rãi để lựa chọn nhà đầu tư, gồm các dự án: Mai Sơn - quốc lộ 45, quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây. 

Công ty xây dựng và đầu tư Phương Thành (đơn vị quản lý BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ) liên danh với hai doanh nghiệp nước ngoài dự thầu cao tốc Nha Trang - Cam Lâm. 

Hạn chế của nhà đầu tư Việt

Việc các doanh nghiệp trong nước buộc phải liên danh với nước ngoài là điều đã được dự đoán trước. Các nhà đầu tư nội không thiếu kinh nghiệm thi công, nhưng đều gặp khó khăn về vốn do các ngân hàng thương mại trong nước không còn muốn mạo hiểm với những khoản vay trung, dài hạn.

Một "ông lớn" của Việt Nam là Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả đang dự sơ tuyển ở 3 dự án gồm đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu, đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt và đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo.

Theo đó, ở cả ba dự án, Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả đều đứng đầu liên danh. Doanh nghiệp này cho biết llựa chọn các dự án có thi công hầm dựa trên thế mạnh của doanh nghiệp. Các đơn vị cùng liên danh đều đã từng hợp tác với nhau trong những dự án giao thông trước đó.  

"Chúng tôi đặt niềm tin vào hồ sơ của mình. Song nhiều doanh nghiệp khác, nhất là nhà đầu tư nước ngoài cũng có nhiều thế mạnh về kinh nghiệm và vốn nên cạnh tranh sẽ rất khốc liệt", ông Trần Văn Thế, Phó chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho biết.

Đại diện Công ty CP xây dựng và đầu tư Phương Thành cho hay, năng lực vốn của các doanh nghiệp thường hạn chế, trong khi tiêu chí vốn chủ sở hữu để tham gia cao tốc Bắc Nam yêu cầu cao, cụ thể chiếm 20% tổng vốn đầu tư dự án, để đáp ứng được thì hầu hết các đơn vị trong nước phải liên danh với nhau hoặc với nước ngoài. Công ty Phương Thành cũng phải liên danh với hai doanh nghiệp nước ngoài mới có đủ năng lực tham gia sơ tuyển cao tốc Nha Trang - Cam Lâm.

"Nếu trúng thầu, chúng tôi sẽ là nhà thầu xây dựng, lợi nhuận có thể ít theo tỷ lệ góp vốn của liên danh song quan trọng là người lao động có việc làm", đại diện công ty Phương Thành chia sẻ.  

Theo Bộ Giao thông Vận tải, sau khi có kết quả sơ tuyển, quá trình đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư cho các dự án cao tốc Bắc Nam sẽ bắt đầu từ tháng 10, sau đó là công tác chấm thầu, phê duyệt kết quả trong tháng 3/2020; đàm phán, ký kết hợp đồng trong tháng 4/2020.