Vì sao xăng vẫn phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?

Thuế TTĐB vốn được thiết kế để áp dụng đối với các hàng hóa, dịch vụ xa xỉ hoặc gây tác động tiêu cực đến sức khỏe và môi trường. Trong đó, xăng là mặt hàng có mức phát thải khí nhà kính cao, góp phần đáng kể vào ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu. Việc tiếp tục duy trì sắc thuế này không chỉ bảo đảm nguồn thu cho ngân sách, mà còn góp phần định hướng tiêu dùng theo hướng bền vững, phù hợp với các cam kết tại Hội nghị COP26.

Thực tế, nhiều quốc gia trên thế giới đã sử dụng các loại thuế như thuế carbon, thuế năng lượng hay thuế tiêu thụ đặc biệt như một công cụ để điều tiết tiêu dùng nhiên liệu hóa thạch. Việc Việt Nam áp dụng thuế TTĐB với xăng là bước đi phù hợp với xu thế toàn cầu.

Trong giai đoạn hậu đại dịch, mục tiêu phục hồi kinh tế là ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc từ bỏ các chính sách điều tiết mang tính dài hạn. Đề xuất giữ nguyên mức thuế TTĐB đối với xăng như dự thảo thể hiện sự cẩn trọng và tính toán kỹ lưỡng của cơ quan lập pháp, nhằm bảo đảm cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Điều đáng lưu ý, mức thuế hiện hành không gây sốc, không tạo gánh nặng đột biến cho người tiêu dùng hay thị trường. Trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới biến động mạnh, một chính sách thuế ổn định sẽ tạo thế chủ động cho ngân sách mà không ảnh hưởng lớn tới chi phí sản xuất - kinh doanh trong nước.

Theo Bộ Tài chính, thu từ xăng dầu vẫn là một trong những nguồn đóng góp quan trọng cho ngân sách nhà nước, bên cạnh thuế VAT và thuế bảo vệ môi trường. Trong khi đó, nhu cầu chi tiêu cho cơ sở hạ tầng, y tế, giáo dục và đặc biệt là chuyển đổi năng lượng ngày càng tăng. Nếu loại bỏ thuế TTĐB đối với xăng, ngân sách sẽ chịu áp lực lớn, có thể dẫn đến bội chi hoặc cắt giảm đầu tư công, đi ngược lại với mục tiêu phát triển dài hạn.

Mặt khác, chính sách thuế hoàn toàn có thể đi kèm với các biện pháp hỗ trợ khác như trợ giá, ưu đãi thuế với các nhóm chịu tác động mạnh (như doanh nghiệp vận tải, logistics...), nhằm giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và tiêu dùng.

Cùng với xăng, nhiều mặt hàng khác như nước giải khát có đường, điều hòa công suất lớn... cũng được đề xuất đưa vào diện chịu thuế TTĐB. Dù còn ý kiến trái chiều, xu hướng chung là tiếp cận thận trọng, dựa trên đánh giá tác động đầy đủ và có lộ trình rõ ràng, nhằm bảo đảm mục tiêu dài hạn về sức khỏe, môi trường và y tế cộng đồng.

Bên cạnh đó, việc loại trừ các phương tiện đặc thù như máy bay, trực thăng dùng cho cứu hộ hoặc sản xuất nông nghiệp khỏi diện chịu thuế là điểm sáng trong chính sách thuế lần này, thể hiện sự nhân văn và hợp lý trong phân loại đối tượng.

Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho rằng về lâu dài, cần nghiên cứu sửa đổi đồng bộ thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường để đảm bảo tính hợp lý, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc tiếp tục thu thuế TTĐB với xăng là cần thiết nhằm thực hiện hiệu quả cam kết tại COP26. Cơ quan thẩm tra đề nghị Quốc hội giữ nguyên như dự thảo.

Việc duy trì thuế TTĐB đối với xăng là quyết định có cơ sở vững chắc cả về kinh tế, môi trường và chính trị - xã hội. Trong một thế giới đang chuyển mình vì mục tiêu phát triển bền vững, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc. Thuế TTĐB với xăng không chỉ là nguồn thu, mà còn là cam kết trách nhiệm đối với tương lai xanh hơn.