Việt Nam nghiên cứu thành công thuốc kháng virus SARS-CoV-2

MINH CHÂU• 28/06/2021 19:12

Ngày 28-6, Viện Hóa học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã nghiên cứu thành công phương pháp mới trong việc tổng hợp thuốc Favipiravir dùng để kháng virus SARS-CoV-2.

Hiện nay, đại dịch COVID-19 đang hoành hành ở nhiều quốc gia trên thế giới và xuất hiện một số biến thể mới như: Alpha, Delta, Delta plus. Biến thể virus này có khả năng lây lan nhanh và khó kiểm soát, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sự phát triển kinh tế của nhiều quốc gia trên thế giới.

Việc nghiên cứu, cấp phép, sản xuất và tiêm chủng một số loại vaccine như: Astrazeneca, Pfizer, Moderna, Johnson and Johnson đã góp phần ngăn ngừa đại dịch COVID-19 hiệu quả. Tuy nhiên, do xuất hiện nhiều loại biến thể mới có khả năng kháng vaccine, nên thuốc chống virus là yếu tố bổ sung quan trọng cho các loại vaccine hiện có trong phòng, chống đại dịch COVID-19.

Favipiravir trên thế giới hiện được thử nghiệm lâm sàng trong điều trị COVID-19 đến pha 3, hiệu quả tới 97%.

Được sự chỉ đạo của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện Hóa học đã tiến hành nghiên cứu tổng hợp thuốc kháng virus SARS-CoV-2. Sau một thời gian nghiên cứu, viện đã nghiên cứu thành công phương pháp mới trong việc tổng hợp thuốc Favipiravir trong phòng thí nghiệm.

Favipiravir là thuốc có cơ chế hoạt động tương tự như Remdesivir nhưng được sử dụng ở đường uống và lần đầu tiên được sử dụng kháng virus SARS-CoV-2 ở Vũ Hán. Loại thuốc này là yếu tố bổ sung quan trọng cho các loại vaccine hiện có trong phòng, chống đại dịch Covid-19 và đã được sử dụng ở Italia, Nhật, Nga và một số nước khác.

Kết quả nghiên cứu của Viện Hóa học góp phần vào nỗ lực chung của các nhà khoa học Việt Nam trong nghiên cứu thuốc, vaccine và sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19. Trong thời gian tới, các nhà khoa học của viện sẽ tiếp tục hoàn thiện và nâng quy mô quy trình tổng hợp thuốc này.

Favipiravir trên thế giới hiện được thử nghiệm lâm sàng trong điều trị COVID-19 đến pha 3, hiệu quả tới 97%. Loại thuốc này được sử dụng trong các trường hợp nhẹ hoặc trung bình, ngăn ngừa bệnh tiến triển đến mức độ nghiêm trọng hơn, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh hơn và giảm gánh nặng điều trị bằng cách rút ngắn thời gian nằm viện. Thuốc giúp loại bỏ virus sớm để hạn chế lây nhiễm bệnh trong cộng đồng.

Tại Nhật, thuốc Avigan (còn được gọi là Favipiravir) được phát triển bởi một công ty con thuộc tập đoàn Fujifilm Holdings Corp. Loại thuốc này hiện vẫn đang trải qua các thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2. Phát biểu trong cuộc họp báo vào ngày ban bố tình trạng khẩn cấp hồi đầu tháng, Thủ tướng Shinzo Abe đánh giá "Thuốc Avigan đã được thử nghiệm với hơn 120 trường hợp. Các báo cáo cho thấy thuốc có hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng của virus corona chủng mới".

Trên thực tế, Nhật Bản đã tăng cường tuyên truyền về tác dụng của loại thuốc này trước khi chúng được thử nghiệm để đánh giá về hiệu quả và sự an toàn đối với những người nhiễm virus corona chủng mới. Một nghiên cứu khoa học của Trung Quốc hồi tháng 3 đánh giá loại thuốc này có hiệu quả đối với bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ. Trung Quóc cũng cho biết họ sẽ chính thức áp dụng thuốc như một phần trong hướng dẫn điều trị đối với bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2.

Với niềm tin chắc chắn đối với hiệu quả của thuốc, chính phủ Nhật Bản đã công bố kế hoạch sản xuất thuốc này ở quy mô lớn nhất để có thể cung cấp cho tất cả những bệnh nhân mong muốn được sử dụng. Trong gói hỗ trợ kinh tế mới nhất, nước này đã duyệt chi 13,9 tỷ Yên nhằm tăng kho dự trữ Avigan lên gấp 3 lần hiện nay, đảm bảo đủ điều trị cho 2 triệu người.

Tại Nhật, thuốc Avigan (còn được gọi là Favipiravir) được các chuyên gia cảnh bảo là có thể gây ra dị tật bẩm sinh.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo loại thuốc này, còn được gọi là Favipiravir, có thể gây dị tật bẩm sinh. Thuốc tuyệt đối không dùng với những người đang hoặc có thể mang thai. Đồng thời, khuyến cáo đàn ông sử dụng thuốc vì nó có thể ảnh hưởng tới tinh dịch.

Tác dụng của Avigan là ức chế sự nhân lên của virus trong các tế bào do vậy thuốc có thể mang lại hiệu quả đối với người có triệu chứng nhẹ hoặc những người mới lây bệnh. Tuy nhiên, đối với những người có triệu chứng nghiêm trọng hoặc những người mà virus đã sinh sôi rộng rãi thì tác dụng của thuốc chưa được kiểm chứng.

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng Avigan là một trong nhiều lựa chọn để điều trị COVID-19. Các loại thuốc khác bao gồm Remdesivir dùng để điều trị đối với virus Ebola; Ciclesonide dùng để điều trị hen suyễn và Nafamuler dùng để điều trị viêm tụy cấp. Đề cập tới thuốc Remdesivir của công ty Gilead Science Inc, Mỹ, Tạp chí Y học New England đã công bố một nghiên cứu sơ bộ vào ngày 10/4 cho thấy thuốc có hiệu quả với khoảng 70% bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 có triệu chứng nghiêm trọng.

Phó giáo sư Daisuke Tamura, Đại học Y Jichi khuyến cáo, mặc dù Nhật Bản đang trong tình trạng khẩn cấp nhưng quyết định sử dụng thuốc nên được cân nhắc cẩn thận đồng thời với việc giải thích cặn kẽ các tác dụng phụ của nó. Bên cạnh đó, những gì chính phủ đang làm có thể sẽ gây nhầm lẫn rằng bất cứ người nào cũng có thể sử dụng thuốc Avigan. Ông cũng nói thêm rằng điều này không giống như việc Avigan cho thấy đạt tác dụng cao nhất đối với việc chữa trị Covid 19 trong tương quan so sánh với các loại thuốc khác.

Chính phủ Nhật Bản cũng đã đề nghị cung cấp thuốc Avigan miễn phí cho các quốc gia khác, những người tỏ ra quan tâm đến việc sử dụng nó để điều trị cho bệnh nhân coronavirus. Có hơn 30 quốc gia đã yêu cầu Nhật Bản cung cấp thuốc.

Theo yêu cầu của chính phủ, Fujifilm đã bắt đầu tăng sản lượng Avigan, đảm bảo tới tháng 9 có thể điều trị khoảng 300.000 bệnh nhân mỗi tháng, tăng khoảng 7 lần so với hiện nay.

Chính phủ Nhật Bản cũng yêu cầu các công ty cung cấp nguyên liệu để sản xuất Avigan như công ty Denka đẩy mạnh sản xuất để tránh phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.

Fujifilm bắt đầu thử nghiệm lâm sàng thuốc Avigan trên bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 tại Nhật Bản từ cuối tháng 3, với kết quả dự kiến vào khoảng tháng 6. Các thử nghiệm cũng đang được tiến hành ở Mỹ và Israel.

Do khả năng gây ra dị tật bẩm sinh, việc sử dụng Avigan rất nghiêm ngặt. Nó đã được phê duyệt để sản xuất và bán tại Nhật Bản vào năm 2014. Loại thuốc này chỉ được xem xét để sử dụng nếu chính phủ Nhật Bản phê duyệt nó như một biện pháp đối phó với sự bùng phát của dịch COVID-19.

Avigan có thể phân biệt với các loại thuốc chống cúm khác vì nó ức chế chọn lọc RNA polymerase của virus cần thiết để virus cúm nhân lên. Vì vậy, hãng Fujifilm cho rằng Avigan có hiệu quả đối với virus corona chủng mới vì giống như virus cúm, corona là virus RNA đơn chuỗi cũng phụ thuộc vào RNA polymerase của virus.