Mối quan hệ bổ sung, không cạnh tranh đang giúp hai nước bổ trợ lẫn nhau và tăng cường chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chuỗi cung ứng toàn cầu đang được tái cấu trúc mạnh mẽ. Việt Nam và Ấn Độ đang nổi lên như một cặp đôi chiến lược, không chỉ là đối tác thương mại mà còn là hai nền kinh tế có khả năng bổ sung hoàn hảo cho nhau. Cả hai quốc gia tiếp tục khẳng định vị thế là hai nền kinh tế năng động nhất ở khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương, được hỗ trợ bởi hồ sơ nhân khẩu học mạnh mẽ và sự mở rộng kinh tế vĩ mô ổn định, theo nhận định của tập đoàn tư vấn quốc tế Dezan Shira & Associates.
Mặc dù có lịch sử kết nối văn hóa thương mại kéo dài hơn hai thiên niên kỷ, nhưng sự hợp tác kinh tế hiện đại của Việt Nam và Ấn Độ đã được định hình thông qua các chính sách đối ngoại quan trọng. Đối với Ấn Độ, việc nâng cấp chính sách "Hướng Đông" (Look East Policy) năm 1991 thành chính sách "Hành động hướng Đông" (Act East Policy) năm 2014 đã xác định Việt Nam là một "trụ cột chính" do vị trí chiến lược, sự ổn định chính trị và vai trò ngày càng tăng trong chuỗi cung ứng khu vực. Sự hợp tác này đã được củng cố lên mức cao nhất bằng việc thiết lập Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện (CSP) vào năm 2016.
Thương mại song phương giữa hai nước đã chứng kiến sự chuyển đổi sâu sắc, đặc biệt kể từ khi phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Ấn Độ (AIFTA) vào năm 2010. Đến năm 2025, trao đổi thương mại song phương đã vượt quá 15 tỷ USD. Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 8 và thị trường xuất khẩu lớn thứ 7 của Ấn Độ, cho thấy vị trí ngày càng quan trọng của Việt Nam trong bối cảnh thương mại của Ấn Độ.
Vị thế của hai nước trong khu vực được xác định rất rõ ràng: Việt Nam được coi là "bệ phóng cho ASEAN", trong khi Ấn Độ là "cửa ngõ vào Nam Á". Điều này cho phép nhiều công ty Ấn Độ đầu tư vào Việt Nam làm cơ sở xuất khẩu khu vực. Mô hình kép (Dual Model) Ấn Độ-Việt Nam cho phép đồng sản xuất, giúp cân bằng chi phí và tăng khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, biến cả hai nền kinh tế thành trung tâm của chiến lược đa dạng hóa "Trung Quốc + 1".
Cơ hội đầu tư hiện tại tập trung vào những lĩnh vực có tính bổ sung cao, không cạnh tranh.
Thứ nhất là lĩnh vực công nghệ, kinh tế số và bán dẫn. Việt Nam và Ấn Độ có sự cộng hưởng tự nhiên trong lĩnh vực này, khiến đây trở thành một trong những lĩnh vực hợp tác hứa hẹn nhất. Ấn Độ đã là một quốc gia mạnh trên toàn cầu về IT và các dịch vụ hỗ trợ IT, đóng vai trò về thiết kế và kỹ thuật phần mềm. Ở đầu kia, Việt Nam đang xây dựng lực lượng lao động kỹ thuật số và tập trung vào sản xuất hạ nguồn và lắp ráp. Sự phân công lao động rõ ràng này tạo ra một sự phù hợp mang tính bổ sung mạnh mẽ. Các công ty IT lớn của Ấn Độ như Wipro hay HCL đã nhận thấy tiềm năng này và đã thành lập trung tâm dịch vụ kỹ thuật tại Việt Nam.
Thứ hai là lĩnh vực năng lượng tái tạo và công nghệ xanh. Đây là một lĩnh vực hợp tác quan trọng khác. Việt Nam đã cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và đang nhấn mạnh đặc biệt vào hệ thống lưu trữ năng lượng pin (BESS). Điều này mở ra cơ hội lớn cho các công ty Ấn Độ không chỉ trong việc tạo ra tài sản năng lượng mà còn trong các giải pháp BESS và các dịch vụ công nghệ sạch. Tập đoàn Adani đã nhìn thấy tiềm năng này và lên kế hoạch đầu tư dài hạn hơn 10 tỷ USD vào năng lượng, cơ sở hạ tầng và logistics tại Việt Nam.
Thứ ba là cơ sở hạ tầng và logistics. Cơ sở hạ tầng phát triển mạnh mẽ và khả năng tích hợp chuỗi cung ứng của Việt Nam khiến nước này trở thành đối tác quan trọng trong chính sách Hành động Hướng Đông của Ấn Độ. Việt Nam đã thu hút 38,23 tỷ USD vốn FDI trong năm 2024, cho thấy sự ưu tiên cải thiện môi trường đầu tư và cơ sở hạ tầng chuỗi cung ứng. Việc các cảng và hệ thống logistics đang được hiện đại hóa nhanh chóng của Việt Nam giúp vận chuyển hàng hóa nhanh hơn và hiệu quả hơn về chi phí.
Để đảm bảo thành công trong môi trường kinh doanh này, các chuyên gia khuyến nghị các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Đối với các công ty Ấn Độ, Việt Nam được coi là một trung tâm chiến lược để tiếp cận thị trường ASEAN rộng lớn hơn. Đối với các doanh nghiệp Việt Nam tìm cách thâm nhập vào thị trường Ấn Độ (nền kinh tế 4 nghìn tỷ USD với nhu cầu tiêu dùng tăng nhanh), các thách thức bao gồm môi trường pháp lý phức tạp và các rào cản thuế.
Umair Ul Haque - Tố vấn kinh doanh quốc tế Dezan Shira & Associates - người giúp các nhà đầu tư hiểu rõ thị trường Ấn Độ, nhấn mạnh rằng các công ty phải đối mặt với các chứng nhận bắt buộc như BIS (cho điện tử, hóa chất, thép) và FSSAI (cho thực phẩm). Ngoài ra, còn có các quy định mới về Bảo vệ Dữ liệu (DPDP act), yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt về lưu trữ và xử lý dữ liệu. Ông Umair Ul Haque khuyến nghị mạnh mẽ việc "địa phương hóa" (localization) là rất quan trọng vì Ấn Độ là một thị trường rất rộng lớn và đa dạng, nơi sở thích của người tiêu dùng khác nhau rất nhiều giữa các bang.
Nhìn chung, để gặt hái lợi ích từ sự hợp tác này, lời khuyên cốt lõi từ các chuyên gia là phải có tầm nhìn dài hạn. Pritesh Samuel – Trưởng bộ phận Phân tích kinh doanh Dezan Shira & Associates tại Việt Nam - nhấn mạnh rằng điều quan trọng là phải có một chiến lược dài hạn, không chỉ là ngắn hạn và hình thành quan hệ đối tác địa phương. Ấn Độ, theo lời của Umair Ul Haque, "khen thưởng sự kiên trì chứ không phải những chiến thắng nhanh chóng". Các nhà đầu tư cần thực hiện thẩm định toàn diện về thương mại, pháp lý và tuân thủ trước khi lựa chọn cấu trúc kinh doanh.
