Xây dựng khu công nghiệp tái chế: Động lực mới cho ngành tái chế Việt Nam

Thực tế cho thấy, Việt Nam đang phải đối mặt với không ít thách thức cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Những thách thức này trở nên phức tạp hơn khi Việt Nam đang tiếp tục quá trình gia tăng dân số và đô thị hóa, quá trình công nghiệp hóa song còn chậm chuyển đổi từ cách tiếp cận kinh tế tuyến tính truyền thống kéo theo hệ lụy ngày càng nghiêm trọng đối với nguồn cung tài nguyên, lượng chất thải lớn, an ninh môi trường và an ninh nguồn nước.

Trong bối cảnh đó, cần đẩy mạnh xây dựng các khu công nghiệp tái chế nhằm tối ưu hóa việc sử dụng nguyên liệu, giảm thiểu rác thải và thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn. Ngày 2/7/2024, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Bộ trưởng Bộ Môi trường Hàn Quốc đã trao Bản ghi nhớ về hợp tác thành lập dự án Khu công nghiệp tái chế tài nguyên giữa hai bộ. Việc ký Bản ghi nhớ phù hợp với các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về hội nhập quốc tế và hợp tác trong lĩnh vực môi trường. Điều này sẽ giúp Việt Nam hình thành và phát triển ngành kinh tế mới, ngành công nghiệp tái chế bền vững, hiện đại; thúc đẩy đầu tư xanh, đầu tư trong lĩnh vực tái chế đồng thời giúp tạo ra sinh kế, việc làm và bảo đảm phúc lợi cho người lao động trong lĩnh vực tái chế

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có buổi làm việc với Viện Công nghệ và Công nghiệp Môi trường Hàn Quốc (KEITI) để đẩy nhanh tiến độ xây dựng khu công nghiệp tái chế tài nguyên tại Việt Nam. Sự hợp tác này tập trung vào việc chuyển giao công nghệ tiên tiến từ Hàn Quốc, hỗ trợ Việt Nam phát triển mô hình tái chế hiện đại, khép kín và bền vững. Bên cạnh đó, KEITI sẽ phối hợp với các cơ quan trong nước để xây dựng hệ thống thu gom, phân loại và tái chế rác thải thành nguồn nguyên liệu đầu vào cho sản xuất, đồng thời kết nối doanh nghiệp hai nước nhằm thu hút đầu tư vào lĩnh vực tái chế.

Ông Kim Young Ki, Quyền Viện trưởng KEITI cho biết Hàn Quốc đã áp dụng EPR trong thời gian dài. Vì vậy, phía Hàn Quốc sẵn sàng chia sẻ với Việt Nam để định hình nền kinh tế tuần hoàn trong quản lý chất thải cũng như hiện thực hóa mối quan hệ giữa Bộ Môi trường Hàn Quốc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

“Để nhanh chóng triển khai dự án này, Hàn Quốc đã cử các chuyên gia về EPR, phối hợp với các tỉnh thành để khảo sát trước khi hai bộ tiến hành các hoạt động cụ thể”, Quyền Viện trưởng KEITI chia sẻ.

Với định hướng đúng đắn và sự hợp tác chiến lược, khu công nghiệp tái chế hứa hẹn sẽ trở thành giải pháp hiệu quả giúp Việt Nam vừa bảo vệ môi trường, vừa thúc đẩy nền kinh tế theo hướng bền vững. Kỳ vọng sự ra đời của khu công nghiệp chuyên biệt này sẽ tạo ra động lực mới, thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su Nhựa TP HCM nhận định, việc phát triển khu công nghiệp tái chế sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn nguyên liệu tái chế chất lượng cao, giảm chi phí sản xuất và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.

“Tuy nhiên, để thành công, Việt Nam cần có chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ tái chế, đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm tái chế trong nước”, ông Quốc Anh nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, nhiều ý kiến nhấn mạnh, kế hoạch xây dựng một khu công nghiệp cho lĩnh vực tái chế được các nhà tái chế kỳ vọng sẽ tiếp tục tạo ra động lực cho ngành tái chế. Theo đó, các nhà tái chế có thể chia sẻ một số dịch vụ dùng chung ở quy mô khu công nghiệp, chẳng hạn như hệ thống năng lượng sạch, hệ thống xử lý nước thải, phân loại, làm sạch phế liệu trước tái chế.

Ngoài ra, Việt Nam có đặc thù là chất thải chưa được phân loại hiệu quả nên rác thải đa phần là rác hỗn hợp, do đó, việc quy tụ các đơn vị tái chế về cùng một khu công nghiệp giúp tận dụng triệt để lượng rác thải này, chẳng hạn như phần rác hữu cơ được tách riêng để xử lý thành phân bón, than sinh học, phần vật liệu như nhựa, kim loại được xử lý để sản xuất vật liệu tái sinh. Bằng cách này, các nhà tái chế vừa tiết kiệm được chi phí, vừa giảm thiểu rủi ro môi trường đến từ việc vận chuyển rác thải.