Xe máy điện sẽ góp phần đẩy lùi vấn nạn bán xe “hai giá”

TRẦN THỦY• 07/03/2024 04:52

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, cần tính tới việc phát triển nhanh xe máy điện, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp cùng cạnh tranh, là giải pháp giúp đẩy lùi vấn nạn bán xe “hai giá”.

> Hơn 72 triệu xe máy xăng ra đường, ô nhiễm nặng nề, chuyển nhanh sang xe máy điện

Mặc dù thừa nhận xe máy điện là xu hướng tiêu dùng đang diễn ra, nhưng các doanh nghiệp xe máy có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam, lại thể hiện sự chậmchuyển đổi trong lĩnh vực này. Tất cả những sản phẩm của họ đến nay vẫn là xe máy xăng.

Nhức nhối vấn nạn xe máy “hai giá”

Từ nhiều năm nay, 5 doanh nghiệp xe máy FDI gồm: Honda, Yamaha, Suzuki, SYM và Piaggio, luôn chiếm hơn 90% thị phần xe máy tại Việt Nam. Năm 2023, thị trường xe máy Việt Nam có doanh số bán khoảng 2,8 triệu xe các loại thì 5 doanh nghiệp FDI chiếm 2.516.252 xe, trong đó riêng Honda Việt Nam bán 2.088.557 xe, tương đương với 83% thị phần.

Theo tiến sỹ Nguyễn Quốc Việt, trường Đại học Kinh tế, thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, thị trường xe máy Việt Nam đang ở thế cạnh tranh độc quyền nhóm. Tức là chỉ có vài doanh nghiệp sản xuất phần lớn nguồn cung cho thị trường. Tuy không phải là doanh nghiệp độc chiếm thị trường, nhưng những doanh nghiệp độc quyền nhóm thường có quy mô lớn hơn so với quy mô chung của thị trường.

ccc

Vấn nạn bán xe máy "hai giá" gây nhức nhối trong xã hội nhiều năm.

Một vấn đề nhức nhối kéo dài hơn 20 năm trên thị trường xe máy Việt Nam, đó là câu chuyện bán xe “hai giá”, chủ yếu thuộc về các sản phẩm của Công ty Honda Việt Nam. Đầu tiên là vào năm 1999, khi mẫu Honda Future ra đời, rồi tiếp đến là Wave Alpha và đặc biệt là sau này, với các mẫu xe tay ga như Click, Air Blade, Leed, Vision, SH... Hầu hết các mẫu xe của Honda Việt Nam, đều được các đại lý nâng giá bán chênh cao hơn so với giá đề xuất. Hơn 20 năm qua, tình trạng xe máy Honda bị "chênh giá", đặc biệt vào thời điểm cuối năm, đã trở thành vấn đề nhức nhối trong xã hội.

Theo dõi thị trường nhiều năm qua có thể thấy, những mẫu xe tay ga hàng “hot” bao giờ cũng bị đại lý nâng giá bán lên cao hơn giá đề xuất từ vài triệu tới vài chục triệu đồng. Nhưng khi viết hóa đơn giao cho khách để làm thủ tục đăng ký xe, đại lý chỉ ghi đúng bằng giá đề xuất của Công ty Honda Việt Nam, phần chênh lệch bị bỏ ra ngoài. Nhờ bán xe “hai giá” mà các đại lý xe máy Honda tại Việt Nam đã thu về một khoản lợi nhuận “khủng” hàng năm.

Lấy số liệu gần nhất là năm 2023, Honda Việt Nam bán được tổng cộng 2.088.557 xe máy các loại, trong đó 50% là xe tay ga. Với khoảng 800 đại lý trên cả nước, theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, giả sử xe tay ga được các đại lý bán giá chênh so với giá đề xuất bình quân là 3 triệu đồng thì số tiền chênh lệch lên tới khoảng 3.000 tỷ đồng/năm. Đấy là chưa kể các mẫu xe số cũng bị chênh giá, tuy ít hơn.

Khuyến khích xe máy điện

Với thu nhập hiện nay, không ít người tiêu dùng Việt Nam phải mất vài năm tiết kiệm mới đủ tiền để “lên đời” một chiếc xe tay ga. Tuy nhiên, đến đại lý lại bị “chặt chém” thêm vài triệu tới vài chục triệu đồng, khiến cho họ không khỏi bức xúc. Không chỉ khách hàng bức xúc vì phải mua xe với giá "cắt cổ", mà Nhà nước còn bị thất thu một khoản thuế, phí đáng kể. Đó là các khoản như lệ phí trước bạ, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp… của số tiền bán chênh giá được các đại lý để ngoài sổ sách.

CCC

Phát triển nhanh xe máy điện với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp cùng cạnh tranh sẽ góp phần đẩy lùi vấn nạn bán xe “hai giá”.

Vấn đề này đã từng được các đại biểu Quốc hội đưa ra chất vấn. Tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XV, ngày 8/6/2022, trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội về vấn đề xe máy "hai giá", Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết: "Cơ quan thuế theo quy định phải thanh tra các đại lý. Thực ra thì khó. Lâu nay chúng tôi chưa thể siết chặt được chỗ này. Có bán ra toàn bán lẻ cho người dân, dân thì lấy hoá đơn theo giá bán. Cơ quan kiểm tra đến hỏi thì người dân nói mua như thế này. Cái này phải điều tra, thu thập chứng cứ, sau đó đấu tranh có thể mới xử lý được". Tuy nhiên, đến nay vấn nạn này vẫn chưa xử lý được.