Xử lý sự cố HoSE: Cơ hội để doanh nghiệp tư nhân khẳng định thế mạnh

Ông Dương Dũng Triều, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Hệ thống thông tin FPT khẳng định với Diễn đàn Doanh nghiệp về tiến độ hỗ trợ giải pháp xử lý sự cố nghẽn lệnh trên HoSE.

- Theo ông, nguyên nhân nào đã dẫn đến tình trạng nghẽn lệnh trên HoSE?

Ông Dương Dũng Triều: Hệ thống của HoSE sử dụng hiện nay được xây dựng dựa trên sự giúp đỡ của Sở Giao dịch chứng khoán Thái Lan từ hơn 20 năm trước. Tuy nhiên, thanh khoản tăng đột biến từ cuối năm 2020 đến nay, vượt quá khả năng xử lý của hệ thống, dẫn tới tình trạng nghẽn.

Trên thị trường, nhà đầu tư đã có ý kiến với Bộ Tài chính, Ủy ban chứng khoán, HoSE vì để tình trạng nghẽn lệnh kéo dài mà không xử lý. Nhưng thực tế, ở góc độ người làm công nghệ, các cơ quan này đã làm rất nhiều việc suốt thời gian qua, từ kiểm tra hệ thống đến tính toán nhiều phương án.

Hiện tại nếu nói một giải pháp chung cho thị trường cũng rất khó. Phương án được ủng hộ là khuyến khích các doanh nghiệp chuyển cổ phiếu giao dịch từ HoSE sang Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), nhưng muốn thực hiện cũng phải mất nhiều tuần bởi việc này sẽ cần đại hội đồng cổ đông phê duyệt rồi mới triển khai.

Chúng tôi vẫn cùng với HoSE tìm giải pháp khả thi trong ngắn hạn nhưng các phương án giải quyết hết nghẽn ngay trong phạm vi tính bằng tuần hay thậm chí một, hai tháng đều không khả thi.

Nhưng tôi tin, sự xuất hiện của các doanh nghiệp tư nhân trong nước, cùng đồng hành với FPT sẽ là cú hích để việc này diễn ra nhanh hơn.

- Ông có thể chia sẻ về những bước công việc để xử lý được sự cố này?

FPT đang làm việc trực tiếp với HoSE. Sau khi thảo luận với Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và HoSE, chúng tôi thống nhất phương án sẽ lấy phần mềm từ HNX để cài sang HoSE và chỉnh sửa lại cho phù hợp.

Thực hiện điều này có ba công việc chính. Thứ nhất, cần sửa phần mềm giao dịch chứng khoán của HNX cho phù hợp với quy trình, phương thức giao dịch của HoSE. FPT đã khảo sát và lên danh sách các điểm khác biệt về phương thức giao dịch của hai hệ thống. Việc chỉnh sửa này chúng tôi gần như đã chủ động hoàn thành.

Thứ hai, viết lại hệ thống giao tiếp với các công ty chứng khoán cho hệ thống mới. Các công ty chứng khoán đang có hai đường nối vào HNX và HoSE, hai phương thức này áp dụng những chuẩn khác nhau. Dự kiến việc này được thực hiện trong một tháng và sau đó có thể bắt đầu kiểm thử với các công ty chứng khoán về việc kết nối vào hệ thống mới.

Thứ ba, hệ thống HoSE khi hoạt động phải tích hợp rất nhiều phần mềm từ các đơn vị khác, như hệ thống Ủy ban chứng khoán Nhà nước, Trung tâm lưu ký chứng khoán, hệ thống quản lý nội bộ, các đơn vị công bố thông tin... Phần này chúng tôi đã bắt đầu khảo sát và sẽ sửa phần đẩy dữ liệu từ hệ thống của HNX.

- Như ông từng nói, nguyên tắc chung mà FPT đặt ra là không để các đơn vị liên quan phải sửa phần kết nối của họ mà phải đảm bảo hệ thống mới tiếp nhận được dễ dàng. Ông có thể phân tích thêm về vấn đề này?

Với mỗi hệ thống mới, rủi ro lớn nhất là việc kiểm thử có xảy ra lỗi hay không và đặc biệt với các giao dịch chứng khoán sẽ yêu cầu kiểm tra nhiều vòng để chắc chắn hệ thống sẽ vận hành trơn tru khi đưa vào sử dụng.

Việc sửa hệ thống HNX cho tương thích với HoSE từ phía FPT đã thực hiện gần xong. Trong hai tuần tới chúng tôi sẽ chạy thử nội bộ các thuật toán trên hệ thống này, để từ đó có cơ sở báo cáo phương án rõ hơn cho các bên liên quan.

Sau khi viết lại hệ thống giao tiếp với các công ty chứng khoán và tích hợp, chúng ta sẽ lại kiểm thử tiếp. Dự kiến việc kiểm tra ban đầu có thể với 5 công ty chứng khoán, rồi nâng lên 10 và sau đó là toàn bộ các công ty chứng khoán. Kiểm tra sẽ được thực hiện với tốc độ xử lý, số lượng lệnh xử lý và vấn đề bảo mật.

Về mặt công nghệ và kỹ thuật thì chúng tôi tin tưởng sẽ xử lý được trong khoảng ba tháng. Tuy nhiên, mọi phương án đều phải tính tới các trường hợp rủi ro và vẫn còn nhiều vấn đề không phụ thuộc vào chúng tôi, như việc thu xếp kinh phí, việc xử lý lỗi phát sinh trong quá trình kiểm thử.

Và cam kết của FPT để khắc phục tình trạng nghẽn hệ thống HoSE trong ba tháng được tính sau khi được chốt dự án và phương án kinh phí. Việc này đến nay chưa xong nhưng nhắc lại là chúng tôi đang cố gắng hết sức.

- Vì sao FPT tự tin khẳng định chỉ cần 3 tháng là có thể sửa xong lỗi nghẽn lệnh, thưa ông?

Có thể mọi người sẽ nghĩ rằng công nghệ tài chính là một lĩnh vực khó, doanh nghiệp nội chưa làm chủ. Nhưng trên thực tế, FPT đã đi cùng với thị trường chứng khoán từ những ngày đầu thành lập.

FPT tự tin là đơn vị am hiểu các nghiệp vụ phức tạp của ngành tài chính nói chung và chứng khoán nói riêng, điều đó chỉ có thể được tích lũy qua một quá trình dài trực tiếp thực hiện nhiều hệ thống cho ngành.

Từ những năm 2000, chúng tôi đã phát triển hệ thống lưu ký, thanh toán bù trừ kết nối với hệ thống do Sở giao dịch Chứng khoán Thái Lan (SET). Tiếp đó, FPT xây dựng hệ thống giao dịch chứng khoán tại HNX năm 2004, hệ thống giao dịch UPCoM vào năm 2009, hệ thống trái phiếu Chính phủ năm 2012.

Không riêng hệ thống giao dịch, FPT cũng là đơn vị xây dựng hệ thống đăng ký, lưu ký và thanh toán bù trừ cho Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) từ năm 2008, sau đó nâng cấp hệ thống này vào năm 2010.

Từ 2012 đến nay, chúng tôi xây dựng và triển khai thành công nhiều ứng dụng cho ngành chứng khoán như hệ thống giám sát cho Ủy ban chứng khoán, hệ thống giao dịch phái sinh, hệ thống quản lý kho quỹ giai đoạn 2011-2012 và hệ thống giao dịch giấy tờ có giá và thị trường mở cho Ngân hàng Nhà nước (2015-2017).

Với những kinh nghiệm từ việc triển khai các hệ thống lớn cho ngành tài chính - chứng khoán, tôi tin FPT sẽ đảm đương được nhiệm vụ lần này. Và đây cũng là giải pháp nhanh và hiệu quả nhất để tháo gỡ vấn đề nghẽn hiện nay.

- Trân trọng cảm ơn ông!