.jpg "“Thách thức kép” xuất khẩu của ngành dệt may")
Gửi bình luận
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu liên tục thay đổi, câu chuyện không chỉ nằm ở việc giữ đà tăng trưởng, mà còn ở khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp để giữ vững thị trường và mở rộng cơ hội.
Theo số liệu Cục Hải quan vừa công bố, nửa đầu tháng 10/2025, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 19,34 tỷ USD, tăng 0,75% so với kỳ 1 tháng 9/2025. Nhiều doanh nghiệp đã nỗ lực nâng cao hiệu suất, tận dụng cơ hội để tiếp cận các thị trường lớn. Đáng chú ý, hàng thủy sản; phương tiện vận tải và phụ tùng; giày dép các loại là ba nhóm hàng ghi nhận mức tăng trên 100 triệu USD. Dầu thô còn tăng đột biến 405,64% so với nửa đầu tháng trước, tín hiệu cho thấy doanh nghiệp Việt đang khai thác mọi dư địa để thúc đẩy kim ngạch.
Tính chung từ đầu năm đến trung tuần tháng 10/2025, Việt Nam ghi nhận tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trên 715 tỷ USD, xuất siêu gần 18 tỷ USD. Riêng lũy kế đến 15/10, tổng quy mô đã đạt gần 719 tỷ USD, trong đó xuất khẩu 368,13 tỷ USD, tăng 16,14%; nhập khẩu 350,72 tỷ USD, tăng 18,67%, giữ mức thặng dư 17,41 tỷ USD. Đây là những con số đáng khích lệ trong bối cảnh thị trường quốc tế vẫn phức tạp và tăng trưởng thương mại toàn cầu đang chậm lại.
Hiện có 8 nhóm hàng ghi nhận mức tăng trên 1 tỷ USD, trong đó có những ngành truyền thống mang giá trị lớn như thủy sản; giày dép; phương tiện vận tải; điện thoại; dệt may; cà phê; đồ chơi, dụng cụ thể thao; máy móc thiết bị, dụng cụ, phụ tùng. Đây là minh chứng cho sức bền và khả năng phục hồi tốt của khu vực doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.
Không chỉ giữ vững thị trường truyền thống, các doanh nghiệp cũng đã bắt đầu đẩy mạnh chuyển hướng sang các thị trường tiềm năng, nhằm phân tán rủi ro và giải bài toán phụ thuộc. Bộ Công Thương đánh giá, nếu không có biến động lớn, năm 2025 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước thậm chí có thể lập kỷ lục trên 900 tỷ USD, với xuất siêu dự kiến hơn 20 tỷ USD — dấu mốc đầy kỳ vọng.
Tuy nhiên, phía sau những con số ấn tượng vẫn còn nhiều nỗi lo hiện hữu.
Cụ thể, doanh nghiệp ngành dệt may đang đối mặt sự suy giảm đơn hàng từ Mỹ. Ông Cao Hữu Hiếu - Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt May Việt Nam cho biết: đơn hàng nhỏ lẻ, yêu cầu kỹ thuật khắt khe, thời gian giao nhanh khiến doanh nghiệp gặp áp lực lớn về chi phí lẫn năng lực vận hành.
Đối với thị trường EU, cơ hội vẫn rộng mở nhờ EVFTA, nhưng áp lực cạnh tranh lại tăng khi khu vực này đẩy mạnh ký FTA với nhiều đối tác khác. Quan trọng hơn, tiêu chuẩn chuyển đổi xanh đang trở thành “hàng rào vô hình” siết chặt doanh nghiệp. Hiện mới 25% doanh nghiệp dệt may đủ khả năng đầu tư công nghệ xanh, theo ông Trần Như Tùng - Phó Chủ tịch Vitas. Nếu không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, doanh nghiệp có nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng.
Ở khối nông sản, đặc biệt là mặt hàng tươi và chế biến sâu, doanh nghiệp sẽ chịu tác động lớn từ Lệnh 280 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc có hiệu lực từ 1/6/2026. Những thay đổi như: Bắt buộc đăng ký qua cơ quan thẩm quyền. Siết kiểm soát chuỗi sản xuất. Đình chỉ mã xuất khẩu nếu thay đổi giấy phép hoặc địa chỉ doanh nghiệp.
Cùng lúc đó, ngành thủy sản phải đối mặt với rủi ro kép: “thẻ vàng” IUU và các quy định mới từ Mỹ. Theo Vasep, từ 1/1/2026, Mỹ sẽ cấm nhập khẩu hải sản từ 12 nghề cá của Việt Nam. Động thái này có thể khiến Việt Nam mất hơn 500 triệu USD/năm. Ngoài ra, quy định về kích thước tối thiểu cá ngừ vằn và cấm trộn lẫn nguyên liệu khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó trong duy trì nguồn cung hợp pháp.
Vasep cảnh báo: “Nếu không có bước đột phá trong xử lý thuế chống bán phá giá và Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển, xuất khẩu thủy sản năm 2026 sẽ sụt giảm, ít nhất trong nửa đầu năm.”
Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại toàn cầu ngày càng gay gắt, câu chuyện xuất khẩu Việt Nam ngoài tăng trưởng về doanh số, còn là bài toán chất lượng - tiêu chuẩn - công nghệ - tuân thủ. Việc nhanh chóng thích ứng với xu thế xanh hóa, minh bạch hóa chuỗi cung ứng và đáp ứng các quy định mới là điều kiện sống còn.
Xuất khẩu vẫn là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam, nhưng để ánh sáng ấy bền vững, rất cần sự đồng hành của chính sách, nỗ lực đổi mới của doanh nghiệp và chiến lược mở rộng thị trường một cách bài bản. Chỉ khi chuẩn bị tốt, chúng ta mới có thể biến thách thức thành cơ hội và giữ vững vị thế trên bản đồ thương mại thế giới.
