AI miễn phí từ Trung Quốc sẽ ngập tràn thế giới?

Mọi thứ do Trung Quốc sản xuất ra đều nhiều và rẻ, như một nhà kinh tế Hoa Kỳ nhận xét “đây là kết quả của công thức công nghiệp kỳ diệu không thể bắt chước”. Tất cả mọi thứ từ que tăm, đến thiết bị công nghệ cao đều ra đời theo cách đó. Và điều này đặt ra thách thức nghiêm trọng: các quốc gia cần gì phải nghiên cứu sáng tạo?

Các ứng dụng AI của Trung Quốc đã cung cấp mã nguồn mở cho người dùng toàn cầu. Sự kiện này không khác gì “gáo nước lạnh” dội vào sự kiêu hãnh độc quyền của phương Tây.

Hiểu đơn giản, mã nguồn mở cho phép người dùng tải về, chỉnh sửa, cá nhân hóa tùy theo mục đích sử dụng - khiến ranh giới bí mật công nghệ cao bị xóa hẳn - thứ mà ở châu Âu và Mỹ đã nắm lấy hàng trăm năm nay để giữ khoảng cách phát triển với phần còn lại.

Các mô hình AI mã nguồn mở đã tồn tại trước khi DeepSeek xuất hiện, với Llama của Meta và Gemma của Google là những ví dụ điển hình ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng các mô hình này không thực sự là mã nguồn mở vì giấy phép của chúng hạn chế một số cách sử dụng và sửa đổi nhất định và bộ dữ liệu đào tạo của chúng không được công khai.

OpenAI và Anthropic cũng tạo ra doanh thu bằng cách tính phí người dùng cá nhân và doanh nghiệp để truy cập một số mô hình của họ. Các mô hình này được coi là “nguồn đóng” vì các tập dữ liệu và thuật toán của họ không mở để công chúng truy cập.

Trong khi đó, R1 của DeepSeek được phân phối phổ biến hơn, là một trong những giấy phép mã nguồn mở được chấp nhận rộng rãi và dễ dàng nhất, tạo điều kiện cho việc sử dụng, sửa đổi và phân phối không hạn chế, bao gồm cả cho mục đích thương mại.

Một quốc gia không thể tạo ra phần mềm AI, không sao cả, đội ngũ IT doanh nghiệp hoàn toàn có thể biến tấu mô hình R1 của DeepSeek ứng dụng vào quản lý hoạt động.

Điều này cũng giống như doanh nghiệp mua phôi thép Trung Quốc rồi chế tạo ra mọi thứ - mà không phải tốn công xây dựng cả một ngành công nghiệp luyện kim nặng nề và tốn kém.

Công ty khởi nghiệp AI DeepSeek tiên phong với “AI free”, đang thách thức sự thống trị của công nghệ Mỹ và đặt ra câu hỏi về việc Big Tech chi tiêu quá nhiều cho các mô hình ngôn ngữ lớn và trung tâm dữ liệu.

Tiếp sau là Baidu đã phát hành phiên bản mới nhất của mô hình AI, Ernie 4.5, cũng như một mô hình lý luận mới mang tên Ernie X1, miễn phí cho người dùng cá nhân. Baidu cũng có kế hoạch biến loạt mô hình Ernie 4.5 thành mã nguồn mở từ cuối tháng 6 tới.

Alibaba Group và Tencent cũng sắp sửa tung ra các ứng dụng AI miễn phí như tạo video, chuyển đổi văn bản và hình ảnh thành hình ảnh 3D. Cuộc chơi này còn thu hút các công ty nhỏ hơn - như ManusAI, Zhipu AI vừa công bố một mô hình vượt trội hơn Deep Research của OpenAI - và sẽ chuyển sang nguồn mở.

Xu hướng mã nguồn mở đã đặt ra câu hỏi về số tiền khổng lồ mà các công ty như OpenAI huy động được, hiện đang thua lỗ. Một số mô hình tương tự đã xảy ra gần đây. Hàng hóa phương Tây không cạnh tranh lại với hàng hóa Trung Quốc về mặt giá cả.