Áp thuế hàng nhập khẩu giá trị nhỏ: Tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng

Kể từ ngày 18/02/2025, Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg bãi bỏ toàn bộ Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg ngày 30/11/2010 về mức giá trị hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế sẽ chính thức có hiệu lực.

Quyết định này có hiệu lực thi hành mang đến nhiều kỳ vọng, không chỉ giúp tạo thêm nguồn thu cho ngân sách, mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và các doanh nghiệp ngoài nước.

Thực tế, theo báo cáo của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, bình quân có 45 - 63 triệu USD hàng giá trị nhỏ đã không được thu thuế nhập khẩu và thuế VAT khi vào Việt Nam, gây thất thu lớn cho ngân sách.

Còn báo cáo toàn cảnh thị trường sàn bán lẻ trực tuyến quý III của Metric - Nền tảng dữ liệu thương mại điện tử của doanh nghiệp Việt Nam nghiên cứu dữ liệu giao dịch của Shopee, Lazada, Sendo, Tiki và TikTok Shop tại Việt Nam công bố vào tháng 10/2024 cũng cho biết, người Việt dành trung bình khoảng 1 tỷ USD (hơn 25.300 tỷ đồng) cho mua sắm online. Đáng chú ý, các sản phẩm dưới 200.000 đồng đang chiếm hơn một nửa doanh số toàn thị trường.

Từ đó có thể thấy, việc ưu đãi hàng giá rẻ nước ngoài vô tình khiến thị trường trở nên bất bình đẳng, tạo bất lợi cho doanh nghiệp làm ăn chân chính vừa phải đóng các nghĩa vụ thuế vừa phải giảm chi phí để cạnh tranh với đối thủ không cân xứng.

Nhìn nhận về việc áp thuế với hàng nhập khẩu giá trị nhỏ, ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho rằng, việc dừng miễn thuế giá trị gia tăng và thuế nhập khẩu đối với hàng hóa nhập khẩu dưới 1 triệu đồng qua dịch vụ chuyển phát nhanh sẽ tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn giữa hàng nội địa và hàng nhập khẩu.

Trước đây, do được miễn các loại thuế này, hàng nhập khẩu thường có giá thấp hơn, nên nhiều người tiêu dùng Việt Nam ưu tiên chọn mua. Tuy nhiên, khi chính sách mới được áp dụng, hàng nhập cũng sẽ chịu thuế tương tự hàng sản xuất trong nước, làm cho giá cả của 2 loại hàng hóa trở nên tương đương.

“Tôi tin, khi giá hàng hóa ngang nhau, nhiều người dùng sẽ chọn hàng Việt”, ông Hoàng Ninh bày tỏ.

Đồng thời cho hay, việc đánh thuế hàng nước ngoài sẽ giúp cơ quan chức năng kiểm soát tốt hơn luồng hàng nhập khẩu. Đặc biệt, việc thu thuế đồng đều sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước, đồng thời hạn chế tình trạng lạm dụng các chính sách miễn thuế để nhập khẩu hàng hóa kém chất lượng hoặc gian lận thương mại.

Còn theo chuyên gia kinh tế - PGS TS Đinh Trọng Thịnh, việc miễn thuế cho những hàng có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng đã tạo ra bất bình đẳng. Vì thế quy định mới của Chính phủ là một trong những nỗ lực tạo ra bình đẳng giữa những hàng hoá sản xuất trong nước và hàng hoá nhập khẩu dưới 1 triệu đồng. Đồng thời, cũng đảm bảo khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa, đảm bảo tính công bằng bình đẳng trước pháp luật của nền kinh tế quốc dân.

“Vì thế, tôi cho rằng văn bản này đã được các doanh nghiệp mong chờ từ lâu để đảm bảo quyền lợi chính đáng, đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh phải chấp hành nghiêm luật thuế và đảm bảo nghĩa vụ thuế với Nhà nước”, PGS TS Đinh Trọng Thịnh bày tỏ.

Cũng theo vị chuyên gia này, theo Bộ Công Thương, hàng ngày trung bình có từ 4-5 triệu đơn hàng có giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn Shopee, Lazada hay Tiktok, Tiki. Do đó, việc Chính phủ có chính sách phù hợp để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng trong nước và nhập khẩu là quyết sách đúng đắn.

Xoay quanh vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phụng - nguyên Vụ trưởng Vụ Thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính cho rằng, chuỗi cung ứng hàng hóa đang thay đổi nhanh chóng nếu chúng ta không thay đổi chính sách thuế, chỉ có lợi cho nước ngoài. Hiện nay, giao dịch thương mại trên nền tảng số, kinh doanh trên facebook, Youtube, tiktok, các trang thương mại điện tử ngày một lớn, bắt buộc phải thay đổi các phương thức quản lý và thu thuế để chặn lợi dụng ưu đãi nhằm trục lợi.

Đồng quan điểm, không ít ý kiến cũng cho hay, dù các đơn hàng nhỏ dưới 1 triệu đồng/lần, nhưng ngày doanh nghiệp, người dân nhập 100 đơn, 1 nghìn đơn là sẽ rất lớn. Trong khi đó, hàng hóa trong nước vừa phải nộp đủ các loại thuế (VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế đất đai, lãi suất, thuế nhập nguyên, nhiên liệu, chi phí trung gian…) vừa phải cạnh tranh với hàng nước ngoài được miễn thuế là không bình đẳng, trong khi họ lại có lợi thế về quy mô, cạnh tranh. Vì vậy, việc áp thuế hàng nhập khẩu giá trị nhỏ là rất phù hợp trong bối cảnh hiện nay.