Áp thuế hàng nhập khẩu giá trị nhỏ: Đảm bảo công bằng cho hàng sản xuất trong nước

Phó thủ tướng Chính phủ - Hồ Đức Phớc vừa ký quyết định số 01/2025/QĐ-TTg ngày 03/01/2025 bãi bỏ toàn bộ quyết định số 78/2010/QĐ-TTg ngày 30/11/2010 về mức giá trị hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế.

Theo đó, hàng nhập khẩu giá trị dưới một triệu đồng nhập khẩu qua chuyển phát nhanh sẽ không còn được miễn thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng (VAT) kể từ ngày 18/02.

Lý giải về việc ngừng miễn thuế, trước đó, Bộ Tài chính cho biết, nhiều nước như Anh, Australia, Thái Lan, Singapore... đã bỏ quy định miễn thuế VAT với hàng nhập khẩu có giá trị nhỏ. Nhiều chuyên gia dự án tạo thuận lợi thương mại (TFP) cũng khuyến nghị Việt Nam cân nhắc bỏ quy định này.

Thêm vào đó, chính sách miễn thuế với hàng giá trị nhỏ được ban hành từ năm 2010, khi hệ thống khai báo hải quan thuần túy thực hiện thủ công. Lúc đó, việc miễn thuế này đã giúp đẩy nhanh thời gian thông quan hàng hóa, giảm số lượng hàng phải khai nộp thuế. Song đến nay, chính sách này không còn phù hợp do thương mại điện tử tăng trưởng rất nhanh qua các năm.

“Việc bỏ quy định miễn thuế để đảm bảo công bằng, khuyến khích tiêu dùng hàng sản xuất trong nước”, Bộ Tài chính cho biết.

Thực tế cho thấy, vài năm trở lại đây, hàng hóa giá trị nhỏ vào bằng chuyển phát nhanh chủ yếu được người tiêu dùng trong nước mua trực tiếp từ nước ngoài, qua shop quốc tế trên các sàn thương mại điện tử trong nước như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop và các nền tảng bán lẻ xuyên biên giới như AliExpress, Shein, Temu...

Năm 2023, tổng giá trị hàng có giá trị dưới 1 triệu đồng được nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh là 27.700 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia, việc bãi bỏ miễn thuế đối với hàng giá trị thấp là bước đi tất yếu, không chỉ nhằm tăng thu ngân sách mà còn bảo vệ các doanh nghiệp trong nước, góp phần xây dựng một thị trường công bằng, bền vững. Việc áp thuế có thể làm tăng giá sản phẩm đến người tiêu dùng trong nước nhưng đó chỉ là thiệt hại nhỏ trước mắt, lợi ích lâu dài mới là quan trọng.

Bởi, khi áp thuế tất cả hàng nhập khẩu sẽ góp phần nâng cao chất lượng và an toàn sản phẩm. Quy trình kiểm tra nhập khẩu sẽ giúp hạn chế hàng ngoại giá rẻ kém chất lượng, không rõ nguồn gốc hoặc không đảm bảo an toàn. Người tiêu dùng sẽ nắm bắt được đầy đủ thông tin, xuất xứ sản phẩm, đảm bảo quyền lợi mua hàng của mình.

Hoan nghênh việc Quốc hội và Chính phủ đã “siết” quy định đối với hàng hóa giá rẻ nhập vào Việt Nam, chuyên gia kinh tế - PGS TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, điều này sẽ đảm bảo công bằng cho hàng sản xuất trong nước.

Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, Chính phủ cần xem lại và bãi bỏ luôn quy định miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có giá trị từ 1 triệu đồng trở xuống qua chuyển phát nhanh hoặc có số thuế phải nộp dưới 100.000 đồng theo Nghị định 134/2016/NĐ-CP. Bởi, hàng hóa nhập khẩu đều phải được đánh thuế ngang bằng như nhau, không phân biệt giá trị, từ đó mới tạo ra sự công bằng cho hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu.

“Theo xu hướng bùng nổ của thương mại điện tử, không chỉ có các sàn đã hoạt động tại Việt Nam mà trong tương lai còn có thể xuất hiện thêm nhiều sàn khác. Chẳng hạn như việc sàn Temu chưa đăng ký đã vào quảng bá và bán hàng rầm rộ trong nước. Từ đó, hàng giá rẻ sẽ càng tràn vào Việt Nam nếu không bỏ các quy định miễn thuế nói trên”, PGS TS Đinh Trọng Thịnh chia sẻ.

Đồng quan điểm, Luật sư Trần Xoa - Công ty luật Minh Đăng Quang cũng cho rằng, cách nay 15 năm khi Chính phủ ban hành Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg để phù hợp quy định quốc tế cũng như thương mại điện tử chưa phát triển, hàng hóa nhập khẩu qua đường chuyển phát nhanh không nhiều. Đồng thời, việc hiện đại hóa ngành hải quan, thuế chưa mạnh nên chi phí tổ chức thực hiện (hành thu) để kiểm tra, thu thuế hàng giá trị nhỏ sẽ lớn.

Tuy nhiên, hiện nay hàng hóa ngày càng rẻ. Với mức 1 triệu đồng, nhiều người mua được nhiều sản phẩm khác nhau. Cùng với xu hướng thương mại điện tử phát triển mạnh, vận chuyển nhanh, quy định này lại bị nhiều cá nhân, tổ chức lợi dụng. Điều đó khiến Nhà nước bị thất thu thuế trong khi hàng hóa trong nước “lép vế” ngay trên sân nhà. Hơn nữa, đến nay việc kê khai hàng hóa xuất nhập khẩu của cá nhân hay doanh nghiệp, làm thủ tục hải quan và thuế đều được triển khai qua mạng, không mất nhiều thời gian. Vì vậy, chi phí tổ chức hành thu đối với tất cả hàng hóa nói chung hay hàng giá trị nhỏ không lớn như trước đây.

“Các bộ, ngành đã áp dụng số hóa rất mạnh, hầu hết thủ tục hành chính được thực hiện online. Chính vì vậy, chi phí hành thu ngày càng giảm. Song song đó, cần phải bỏ quy định miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa giá trị từ 1 triệu đồng trở xuống theo Nghị định 134/2016/NĐ-CP của Chính phủ. Các chính sách cần thực hiện đồng bộ để thực hiện không rối và thực sự mang lại sự công bằng cho hàng hóa trong nước và gia tăng nguồn thu cho Nhà nước”, vị chuyên gia này bày tỏ.